Acteur James Garner, de eerste van de grote sterren van de televisie die met hetzelfde succes doorging naar de film, is zaterdagmiddag op 86-jarige leeftijd in zijn huis in Los Angeles overleden. Een man met een sardonische blik, een galante verschijning, en een specialist in personages van het wilde westen, in het echte leven was hij de man van één vrouw, Lois Clarke, met wie hij in 1956 trouwde en met wie hij een dochter kreeg (Clarke bracht nog een dochter mee naar het huwelijk, die Garner verafgoodde alsof zij zijn eigen dochter was). Dat ja, net als zijn personage in de serie The Rockford Cases, altijd inzette op het “leven en laten leven”, zoals uitgelegd in zijn autobiografie The Garner files (2011).

Geboren in Norman (Oklahoma) op 7 april 1928, besloot James Scott Baumgarner op 16-jarige leeftijd van de middelbare school af te gaan, na een moeilijke jeugd door de dood van zijn moeder op vijfjarige leeftijd en de fysieke mishandeling posterires door een stiefmoeder. Na haar geluk beproefd te hebben als badpakmodel in Hollywood, nam ze dienst bij de koopvaardij. Kort daarna nam hij gedurende 14 maanden deel aan de Koreaanse Oorlog, waar hij werd onderscheiden met twee Purple Hearts nadat hij tweemaal gewond was geraakt. Toen de oorlog was afgelopen, begon hij te acteren in het theater en op de televisie. Hij maakte zijn Broadway-debuut in The Caine Mutiny in 1954 – aan de zijde van Henry Fonda, van wie hij, zo bekende hij, alles leerde wat hij over acteren moest weten – en twee jaar later verscheen hij in de film, in On the Edge of Hell.

Het kleine scherm bracht hem populariteit met Maverick, een tv-westernserie waarin hij tussen 1957 en 1960 een hoofdrol speelde. Garner wist niets van wapens of paarden, maar hij had het geld nodig. De serie had twee broers in de hoofdrol, de Mavericks, om twee technische teams tegelijkertijd te kunnen laten filmen, maar Garner was veruit de populairste, en na een juridisch geschil met de studio van Warner verliet hij Maverick. Hoezeer de makers ook probeerden het in stand te houden met nieuwe personages, de serie viel uit elkaar.

De televisie verlatend, koppelde Garner film na film: The Slander, The Potentate, Once a Week … Totdat een van zijn grootste werken voorbij kwam, The Great Escape, waarin hij gevangene Bob Hendley Scrounger speelde.

De jaren zestig waren geweldige jaren voor Garner, omdat hij ook deelnam aan Grand Prix (in die verfilming genoot hij veel van de sfeer van autoracen, en omdat het duidelijk was dat hij geen goede coureur was regisseerde en sponsorde hij al jaren een autoteam), The Art of Loving, The Americanization of Emily -geschreven door een grootheid, Paddy Chayefsky, was een van zijn favoriete films-, Duel in Diablo, The Hour of Guns of Marlowe, zeer privé-detective.

Van 1974 tot 1980 keerde hij terug op televisie met een andere grote hit: The Rockford Cases, waarin hij een privé-detective speelde (hij won er de eerste van zijn twee Emmy’s mee), en ging decennia later nog door met diverse telefilms. In zijn biografie legde hij uit dat in werkelijkheid Rockford en Maverick, de detective en de gokker, “hetzelfde personage” waren, een antiheld die hij naar zijn hand zette.

In de jaren tachtig acteerde hij in Victor or Victoria?, Murphy’s Romance (waarvoor hij een Oscarnominatie kreeg) of Murder in Beverly Hills.

In zijn latere jaren speelde hij nog bijrollen in Maverick (1994) – dat gebaseerd was op zijn eigen serie -, Sunset (1998), Space cowboys (2000), Clan ya-ya (2002) of Noah’s diary (2004), en in de serie Not with my daughters (2003-2005). In zijn vrije tijd vermaakte hij zich met golf.

Vanaf The Rockford Cases had hij gezondheidsproblemen: moest hij in de serie nog aan zijn knieën en rug worden geopereerd, later was het het hart dat hem geen rust gunde en meerdere malen de operatiekamer in en uit ging (bijvoorbeeld voor een vijfvoudige bypass in 1988). Niet dat hij veel hielp, want hij bleef een fervent roker … tot in de 21e eeuw.

In zijn memoires definieerde Garner zijn werk als volgt: “Ik behoor tot de Spencer Tracy-school: kom op tijd, met je dialogen geleerd, zet jezelf in de sporen die ze je vertellen en vertel de waarheid. Ik heb geen theorieën over acteren en ik denk er niet over na hoe ik het moet doen, behalve dat een acteur zichzelf niet te serieus moet nemen, Acteren is gezond verstand. En het is niet ingewikkeld als je jezelf opzij zet en doet wat de scenarioschrijver heeft geschreven.”

We bekijken de essentiële films en series uit zijn carrière.

Maverick (1957-1962)

Weinigen kunnen er prat op gaan Clint Eastwood zelf in het stof te laten bijten. En in het Westen, niet minder. Garner kon zich uitleven in Duel at Sundown, een van de 60 afleveringen waarin hij Brett Maverick speelde in deze populaire tv-serie.

The Great Escape (1963)

Hendley The Scrounger was Garners rol in het legendarische The Great Escape, met een cast onder aanvoering van Steve McQueen en verder Richard Attenborough, Donald Pleasence en Charles Bronson. Een groep krijgsgevangenen moet zien te ontsnappen uit een Duits concentratiekamp tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Marlowe, a very private detective (1969)

Dat Garner deel uitmaakt van de filmgeschiedenis van de jaren ’60 blijkt wel als hij zelfs de hoofdrol speelt in een film met Bruce Lee. In Marlowe speelt Garner de mythische detective van Raymond Chandler in een film die is geïnspireerd op de roman The little sister (1949) van de noir-meester. Het begint allemaal met een klant die Marlowe inhuurt om haar broer te vinden. Van daar naar het kijken naar Bruce Lee die zijn kantoor met karateklappen verplettert, is het een stap.

The Rockford Cases (1974-1980)

Garner was perfect geschikt voor de rol van Bogart in de jaren ’80. Zozeer zelfs dat hij de cananas en duels in de zon van de wéstern voor het kantoor van de privé-detective ook naar het kleine scherm verplaatste met The Rockford Cases. De inzet kwam goed uit: 122 afleveringen verspreid over zes seizoenen en zijn eerste Emmy, die hij won voor Beste Acteur in een Hoofdrol in 1977.

Murphy’s Romance (1985)

Garners enige Oscarnominatie kwam voor deze romantische komedie, die aan de kassa’s triomfeerde en waarin ze de hoofdrol deelde met Sally Field. Emma (Field) is een gescheiden vrouw met een tienerzoon die in Murphy (Garner) een mogelijke partner vindt. Het probleem is dat Emma’s ex-man weer in haar leven zal opduiken. Garner verloor het gouden beeldje aan William Hurt, die zegevierde met zijn optreden in Kiss of the Spider Woman.

Space Cowboys (2000)

Jaren nadat ze hun gezichten hadden gespleten in Maverick, ontmoetten Eastwood en Garner elkaar weer in eerstgenoemde’s schemerige ruimteavontuur Space Cowboys. Garner speelde Tank Sullivan, en in de scène in deze video probeert hij Tommy Lee Jones te helpen voorkomen dat hij er slecht uitziet in het bijzijn van de strapping young astronauts.

The Notebook (2004)

Een van de populairste tranentrekkers van de vorige eeuw. Ook de inwijding van Ryan Gosling alvorens te transformeren in de prototypische stoere jongen met Drive (2011). Garner mocht Goslings personage als oude man spelen in een van de sleutelscènes van de film.

DC Showcase: Superman/Shazam!: The Return of Black Adam (2010)

De laatste sport in Garners carrière was om, als tachtigjarige, een superheld te zijn. Shazam, de supermens van DC Comics die qua krachten kan wedijveren met Superman, was Garners afscheid als acteur in twee tekenfilms.