An Enemy of the People Introduction

Veel mensen geloven dat de Noorse toneelschrijver Henrik Ibsen An Enemy of the People schreef met een grote oude chip op zijn schouder. Hij schreef het stuk direct na Ghosts, dat allerlei nare kritiek kreeg in de kranten omdat er taboe-onderwerpen in voorkwamen als syfilis en hulp bij zelfdoding. Dr. Stockmann, de hoofdpersoon van An Enemy of the People, bekritiseert hardvochtig precies het soort liberale media dat zo over Ghosts had gesproken. De kans is groot dat dit geen toeval is.
We weten uit een reeks brieven dat veel van de ideeën die Dr. Stockmann verkondigde, heel dicht bij Ibsens eigen opvattingen lagen. In een brief aan zijn redacteur na voltooiing van zijn manuscript, schreef Ibsen dat hij zich “verloren en eenzaam” voelde nu hij het script voltooid had, omdat hij en Dr. Stockmann “uitstekend met elkaar konden opschieten” en “het over zoveel onderwerpen eens waren.” Ibsen zei verder dat de dokter “eigenschappen heeft waardoor de mensen veel dingen van hem zullen verdragen die ze misschien niet zo goed zouden hebben opgevat als ze door mij waren gezegd” (bron). De aanwijzingen lijken erop te wijzen dat Ibsen Stockmann zag als een soort spreekbuis, een sympathieker alter ego naar wie de mensen eerder zouden luisteren.
Ondanks dat algemeen wordt aangenomen dat An Enemy of the People werd geïnspireerd door de negatieve kritische reacties op Ghosts, is het ook vrij duidelijk dat de kernideeën van het toneelstuk al lange tijd in Ibsens hoofd zaten. Kort na de publicatie van zijn eerdere toneelstuk Poppenhuis schreef Ibsen aan een bevriende professor: “Het lijkt me twijfelachtig of er in Noorwegen betere artistieke omstandigheden kunnen worden bereikt voordat de intellectuele grond grondig is omgewoeld en gereinigd, en alle moerassen zijn afgevoerd” (bron). Dit is toevallig precies dezelfde conclusie die Dr. Stockmann trekt aan het einde van An Enemy of the People en het is ook de centrale metafoor van het stuk. Het lijkt erop dat de ideeën die in An Enemy of the People op het toneel tot uitbarsting komen, al geruime tijd in Ibsen brandden.