Over de jaren heen heb ik geluisterd naar vele presentaties waarin de voors vs. tegens van de behandeling van het euthyreoïdie ziektesyndroom, ook wel bekend als niet-thyreoïdie ziektesyndroom, de revue passeerden. De meeste van deze lezingen waren interessant en intellectueel stimulerend. Maar als clinicus die voor de keuze staat om wel of niet te behandelen, zijn dergelijke academische discussies soms minder dan nuttig.

In het decembernummer 2008 van Endocrine Practice schrijft Alan P. Farwell, MD, een commentaar over waarom schildklierhormoontherapie niet geïndiceerd is bij de meerderheid van de patiënten met het euthyroïde ziektesyndroom. Hij wijst op het beperkte bewijs dat gunstig is, maar merkt ook op dat er geen bewijs is dat het schadelijk is. Hij stelt voor verder te onderzoeken of liothyronine (T3) enig voordeel biedt bij congestief hartfalen en of er meer organen beschikbaar zijn om te oogsten bij donoren van hersendode patiënten. Hij concludeert dat er verder geen duidelijk bewijs is dat schildklier HT gunstig is bij patiënten met het euthyroïde ziektesyndroom.

In een informele, onwetenschappelijke enquête onder verschillende endocrinologen die ik ken, ontdekte ik dat de meesten in de regel niet behandelen, hoewel sommigen dat nog wel doen. Hun standpunt lijkt af te hangen van de vraag of zij denken dat het euthyroïde ziektesyndroom een normaal fysiologisch effect van ernstige ziekte is of dat het een maladaptieve reactie is die behandeld moet worden. Beperkte ruimte weerhoudt me ervan om in detail in te gaan op de verdiensten en beperkingen van elk standpunt.

Hoewel, ik heb één caveat. Het maakt niet uit aan welke kant van de zaak je staat: wees voorzichtig. Zelfs als milde laboratoriumafwijkingen misschien niet behandeld hoeven te worden, wees je er dan van bewust dat andere diagnoses mogelijk zijn. Ik zag eens een vrouw die in het ziekenhuis was opgenomen met congestief hartfalen. Haar thyroïd-stimulerend hormoon niveau was volledig onderdrukt, maar werd afgeschreven als zijnde euthyroïd ziek. Pas toen ze boezemfibrilleren kreeg, werden aanvullende onderzoeken besteld. Haar vrij T3 was verhoogd, en vrij thyroxine was hoog normaal. Ze had hyperthyreoïdie, geen euthyreoïdie ziek syndroom.

Een grotere uitdaging vormen patiënten met ongediagnosticeerd hypopituitarisme. Hun schildklieronderzoek kan moeilijk te onderscheiden zijn van iemand met het euthyroïde ziektesyndroom. Ik heb verschillende gevallen van panhypopituitarisme gezien waarbij de enige aanwijzing een licht afwijkend schildklieronderzoek was. De diagnose werd in eerste instantie gemist. Pas toen een scherpzinnige clinicus verder evalueerde, werd het hypopituitarisme herkend. De patiënt had niet alleen centrale hypothyreoïdie, maar ook centrale hypoadrenalie en andere hormonale tekorten.

Ik zie uit naar uw commentaar.

Farwell AP. Endocr Pract. 2008;14:1180-1187.