Wat zijn Boekhoudkundige Beginselen?

Boekhoudkundige beginselen zijn de regels en richtlijnen die bedrijven moeten volgen bij het rapporteren van financiële gegevens. De Financial Accounting Standards Board (FASB) vaardigt in de VS een gestandaardiseerde reeks boekhoudkundige beginselen uit, die algemeen aanvaarde boekhoudkundige beginselen (GAAP) worden genoemd.

Boekhoudbeginselen

Begrip van boekhoudbeginselen

Het uiteindelijke doel van een stelsel van boekhoudbeginselen is ervoor te zorgen dat de financiële overzichten van een bedrijf volledig, consistent en vergelijkbaar zijn. Dit maakt het voor beleggers gemakkelijker om de jaarrekening van een onderneming te analyseren en er nuttige informatie uit te halen, met inbegrip van trendgegevens over een bepaalde periode. Het vergemakkelijkt ook de vergelijking van financiële informatie tussen verschillende ondernemingen. Boekhoudkundige beginselen helpen ook boekhoudfraude te beperken door de transparantie te vergroten en rode vlaggen te identificeren.

Algemeen aanvaarde boekhoudkundige beginselen (GAAP)

Publiek verhandelde ondernemingen in de Verenigde Staten zijn verplicht om regelmatig algemeen aanvaarde boekhoudkundige beginselen, of GAAP-conforme financiële overzichten, in te dienen om op de beurs genoteerd te blijven. Chief officers van beursgenoteerde ondernemingen en hun onafhankelijke accountants moeten verklaren dat de jaarrekening en de bijbehorende toelichtingen zijn opgesteld in overeenstemming met de GAAP.

Enkele van de meest fundamentele boekhoudkundige beginselen zijn de volgende:

• Accrual principle
• Conservatism principle
• Consistency principle
• Cost principle
• Economic entity principle
• Full disclosure principle
• Ging concern principle
• Matching principle
• Materiality principle
• Monetary unit principle
• Reliability principle
• Revenue recognition principle
• Time period principle

Accounting principles help govern the world of accounting according to general rules and guidelines. GAAP probeert de definities, veronderstellingen en methoden die in de boekhouding worden gebruikt, te standaardiseren en te reguleren. Er zijn een aantal beginselen, maar enkele van de meest opmerkelijke zijn het beginsel van opbrengstverantwoording, het overeenstemmingsbeginsel, het materialiteitsbeginsel en het coherentiebeginsel. Het uiteindelijke doel van gestandaardiseerde boekhoudkundige principes is om gebruikers van financiële overzichten in staat te stellen de financiële overzichten van een onderneming te bekijken met de zekerheid dat de informatie die in het verslag wordt verstrekt, volledig, consistent en vergelijkbaar is.

Volledigheid wordt gewaarborgd door het materialiteitsprincipe, aangezien alle materiële transacties in de financiële overzichten moeten worden verantwoord. Consistentie heeft betrekking op het gebruik van boekhoudkundige beginselen door een onderneming in de loop der tijd. Wanneer de boekhoudkundige beginselen de keuze laten tussen verschillende methoden, moet een onderneming in de loop van de tijd dezelfde boekhoudkundige methode toepassen of de verandering van boekhoudkundige methode vermelden in de voetnoten bij de jaarrekening.

Vergelijkbaarheid is de mogelijkheid voor gebruikers van jaarrekeningen om de jaarrekeningen van verschillende ondernemingen naast elkaar te bekijken met de garantie dat de boekhoudkundige beginselen zijn gevolgd volgens dezelfde reeks normen. Boekhoudkundige informatie is niet absoluut of concreet, en normen zoals GAAP zijn ontwikkeld om de negatieve effecten van inconsistente gegevens tot een minimum te beperken. Zonder GAAP zou het uiterst moeilijk zijn om jaarrekeningen van bedrijven met elkaar te vergelijken, zelfs binnen dezelfde bedrijfstak, waardoor het moeilijk zou zijn een vergelijking te maken op basis van de werkelijkheid. Inconsistenties en fouten zouden ook moeilijker op te sporen zijn.

Private ondernemingen en non-profitorganisaties kunnen ook door geldschieters of investeerders worden verplicht jaarrekeningen in te dienen die voldoen aan de GAAP. Jaarlijks gecontroleerde jaarrekeningen volgens de GAAP zijn bijvoorbeeld een gebruikelijke leningsovereenkomst die door de meeste bankinstellingen wordt geëist. Daarom voldoen de meeste bedrijven en organisaties in de Verenigde Staten aan de GAAP, ook al is dat niet per se een vereiste.

International Financial Reporting Standards (IFRS)

De boekhoudkundige beginselen verschillen van land tot land. De International Accounting Standards Board (IASB) geeft de International Financial Reporting Standards (IFRS) uit. Deze standaarden worden in meer dan 120 landen gebruikt, waaronder die in de Europese Unie (EU). De Securities and Exchange Commission (SEC), de Amerikaanse overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor de bescherming van beleggers en de handhaving van de orde op de effectenmarkten, heeft laten weten dat de VS in de nabije toekomst niet op IFRS zullen overstappen. De FASB en de IASB blijven echter samenwerken om soortgelijke voorschriften uit te vaardigen over bepaalde onderwerpen als zich boekhoudkundige problemen voordoen. In 2014 kondigden de FASB en de IASB bijvoorbeeld gezamenlijk nieuwe standaarden voor opbrengstverantwoording aan.

Omdat boekhoudkundige beginselen over de hele wereld verschillen, moeten beleggers voorzichtig zijn bij het vergelijken van de jaarrekeningen van bedrijven uit verschillende landen. De kwestie van verschillende boekhoudkundige beginselen is minder zorgwekkend in meer volgroeide markten. Toch is voorzichtigheid geboden, omdat veel boekhoudkundige beginselen nog steeds een vertekend beeld kunnen geven.

Veel gestelde vragen

Wie stelt de boekhoudkundige beginselen en normen vast?

Verschillende instanties stellen boekhoudkundige normen vast. In de Verenigde Staten wordt GAAP geregeld door de Financial Accounting Standards Board (FASB). In Europa en elders worden de IFRS vastgesteld door de International Accounting Standards Board (IASB).

Waarin verschilt IFRS van GAAP?

IFRS is een op standaarden gebaseerde aanpak die internationaal wordt gebruikt, terwijl GAAP een op regels gebaseerd systeem is dat vooral in de VS wordt gebruikt. IFRS wordt gezien als een dynamischer platform dat regelmatig wordt herzien in reactie op een steeds veranderende financiële omgeving, terwijl GAAP meer statisch is. Hoewel het merendeel van de wereld de IFRS-normen hanteert, maken deze nog steeds geen deel uit van de Amerikaanse financiële verslagleggingswereld. De SEC overweegt nog steeds om op de IFRS over te stappen, maar heeft dit nog niet gedaan.

Er bestaan verschillende methodologische verschillen tussen de twee systemen. Zo staat GAAP bedrijven toe om ofwel de First in, First out (FIFO) ofwel de Last in, First out (LIFO) methode te gebruiken als voorraadkostenmethode. LIFO is echter verboden onder IFRS.

Wanneer werden boekhoudkundige principes voor het eerst opgesteld?

Gestandaardiseerde boekhoudkundige beginselen gaan helemaal terug tot de komst van de dubbele boekhouding in de 15e en 16e eeuw, waarbij een T-grootboek werd ingevoerd met gematchte boekingen voor activa en passiva. Sommige geleerden hebben betoogd dat de komst van de dubbele boekhouding in die tijd een springplank vormde voor de opkomst van de handel en het kapitalisme. Het American Institute of Accountants, dat nu bekend staat als het American Institute of Certified Public Accountants, en de New York Stock Exchange probeerden in de jaren dertig de eerste boekhoudnormen te introduceren die door bedrijven in de Verenigde Staten zouden worden gebruikt

Wat zijn enkele punten van kritiek op boekhoudkundige beginselen?

Critici van op principes gebaseerde boekhoudsystemen zeggen dat ze bedrijven veel te veel vrijheid kunnen geven en geen transparantie voorschrijven. Zij menen dat, omdat bedrijven zich niet aan specifieke regels hoeven te houden, hun verslaglegging een onnauwkeurig beeld kan geven van hun financiële gezondheid. In het geval van op regels gebaseerde methoden zoals GAAP, kunnen ingewikkelde regels onnodige complicaties veroorzaken bij het opstellen van financiële overzichten. En het hebben van strikte regels betekent dat accountants kunnen proberen hun bedrijven winstgevender te maken dan ze in werkelijkheid zijn, vanwege de verantwoordelijkheid tegenover hun aandeelhouders.