Het is meer dan drie decennia geleden dat 15 liedjes – de zogenaamde “Filthy Fifteen” – in Amerika obsceen werden verklaard. Het aanwijzen van een Filthy Fifteen maakte deel uit van een campagne die eindigde met het plakken van stickers op albums die waarschuwden voor “expliciete teksten”. Toch blijft de controverse over deze “gevaarlijke” liedjes een cultureel gespreksonderwerp en, zo recent als mei 2018, toerde de bekroonde componiste Nicole Lizée met een show over de controverse, waaronder een optreden in het bejubelde Barbican Theatre in Londen.

Een Debat Zo Oud Als De Tijd

Hoewel het debat over wat acceptabel is in drukwerk niets nieuws was – Cole Porter grapt over schrijvers die “alleen vierletterwoorden gebruiken” in “Anything Goes” in 1934 – begon een nationaal dispuut over aanstootgevende teksten in 1984, toen Prince zijn baanbrekende album Purple Rain uitbracht. Tipper Gore, de vrouw van senator Al Gore, kocht een exemplaar van de plaat voor haar 11-jarige dochter. Ze beschreef haar verontwaardiging in haar boek Raising PG Kids In An X-Rated Society, waarin ze beschreef wat er gebeurde toen moeder en dochter naar het nummer “Darling Nikki” luisterden, dat een zin bevat over een “seksmaniak die masturbeert met een tijdschrift”. Gore schreef: “De vulgaire teksten brachten ons beiden in verlegenheid. Eerst was ik stomverbaasd, maar toen werd ik kwaad.”

Samen met drie andere prominente conservatieve huisvrouwen – Susan Baker (vrouw van minister van Financiën James Baker), Pam Howar (echtgenote van Raymond Howar, een projectontwikkelaar die actief was in de Republikeinse Partij) en Sally Nevius (wier echtgenoot, John, door president Nixon tot voorzitter van de gemeenteraad van Washington was benoemd) – vormde Tipper het Parents Music Resource Center (PMRC) en stelden zij de Filthy Fifteen samen: een lijst van liedjes die zij het meest verwerpelijk vonden. Prince stond bovenaan de lijst.

De PMRC lobbyde hard en riep steun bijeen onder PTA’s op scholen. In augustus 1985 hadden 19 platenmaatschappijen toegezegd “Parental Guidance: Explicit Lyrics”-etiketten op bepaalde albums te plakken. De PMRC bedacht zelfs haar eigen “porn rock” classificatiesysteem, met een “X” voor godslasterlijke of seksueel expliciete teksten; “O” voor occulte verwijzingen; “D/A” voor teksten over drugs en alcohol; en “V” voor gewelddadige inhoud. Cyndi Lauper’s song “She Bop,” bijvoorbeeld, had de PMRC in zijn greep vanwege de “smerige” tekst over “het oppikken van goede vibraties.”

Op 19 september 1985 hield de Senaatscommissie voor Handel, Wetenschap en Transport een hoorzitting over de noodzaak om waarschuwingslabels op albums te zetten. De PMRC bracht hun zaak naar voren en drie musici gaven een getuigenis. Frank Zappa zei: “Als het lijkt op censuur en het ruikt naar censuur, dan is het censuur, ongeacht wiens vrouw er over praat.” Dee Snider, leadzanger van heavy metalband Twisted Sister, betoogde dat het een regelrechte inbreuk op de burgerlijke vrijheden was.

De derde muzikant was John Denver. Snider herinnerde zich: “Ik moet John Denver nageven. Zijn getuigenis was een van de meest vernietigende, omdat ze volledig verwachtten – hij was zo’n ‘mom’s, American pie, John Denver Christmas special, fresh-scrubbed guy’ – dat hij aan de kant van de censuur zou staan. Toen hij zei: ‘Ik vergelijk dit met de nazi-boekverbrandingen,’ had je ze moeten zien wegrennen. Zijn getuigenis was in veel opzichten het krachtigst.”

Ondanks de interventie van Denver kreeg de PMRC zijn zin en werden de stickers ingevoerd. Maar het liep niet altijd zoals ze wilden. Heavy metal bands op de lijst kregen een verkoop- en publiciteitsimpuls, en het soort teksten dat volgde in rock, rap, en zelfs countrymuziek doet vermoeden dat de groep een verloren strijd voerde. Niet dat zij dat zo zien. Susan Baker vertelde onlangs aan Time Magazine dat het haar nog steeds een glimlach bezorgt als ze een Parental Advisory-sticker ziet en weet dat zij eraan heeft bijgedragen dat die sticker er kwam.

De campagne heeft veel goeds gedaan, benadrukte ze. Misschien. Of misschien was het enige wat Tipper en haar bende uiteindelijk hebben bereikt het samenstellen van een geweldige mixtape met 15 smerige liedjes voor opstandige tieners van de late jaren 80.

1: Prince: Darling Nikki (1984)

Prince’s liedje, uit Purple Rain, was eigenlijk geschreven vanuit het standpunt van een jongen die een vriendin probeerde te vernederen die voor een rivaal gaat werken. Het was de verwijzing naar een meisje dat masturbeerde die vooral Tipper Gore woedend maakte. Terugkijkend op de ruzie in 2004, zei Prince eenvoudigweg: “De tijden waren toen anders.” Het album is 13 keer platina gecertificeerd en er zijn wereldwijd meer dan 25 miljoen exemplaren van verkocht.

2: Sheena Easton: Sugar Walls (1984)

“Sugar Walls” was afkomstig van het album Private Heaven van de Schotse zangeres Sheena Easton, en het was vrij duidelijk waar ze op uit was met verwijzingen naar “blood racing to private spots” en “spending the night inside my sugar walls.” Het liedje stond op naam van Alexander Nevermind, een pseudoniem voor Prince. De single had alles in zich om de vrouwen die de Filthy Fifteen samenstelden op stang te jagen. Easton verdedigde zichzelf destijds met de woorden: “We schamen ons er niet voor om sexy te zijn als we dat willen. Mannen hebben zich nooit hoeven te verontschuldigen om sexy te zijn. Kunst gaat over vrij zijn en als het je niet bevalt, stem dan af op iets anders.”

3: Judas Priest: Eat Me Alive (1984)

Judas Priest was al een decennium bezig met het maken van albums tegen de tijd dat Defenders Of The Faith uitkwam. Het nummer op het album dat zo’n ophef veroorzaakte was “Eat Me Alive”, met teksten over een “staaf van staal” en “kreunen in de genotzone”. Gore zei dat het lied pleitte voor “orale seks onder schot.” De band reageerde in 1986 met een nummer genaamd “Parental Guidance.” De oprichtende gitarist van de band, KK Downing, zei dat ze zich afvroegen: “Zijn we te ver gegaan?” voordat ze besloten: “We waren een metal band. We zongen niet over narcissen en rozen.”

4: Vanity: Strap On Robbie Baby (1984)

Wild Animal was het debuut soloalbum van de Canadese zangeres Vanity (Denise Katrina Matthews), dat in november 1984 werd uitgebracht door Motown Records. De seksueel provocerende teksten – “If you want to glide down my hallway, it’s open/Strap yourself in and ride” – werden geschreven door haar toenmalige vriend Robbie Bruce. Een paar jaar later poseerde ze naakt voor Playboy en zei ze dat ze “gewoon alles van mij naar buiten bracht.” Voor haar dood, in 2016, op 57-jarige leeftijd, zei ze dat ze spijt had dat ze “jong en onverantwoordelijk was, een domme vrouw beladen met zonde,” en zei dat, op latere leeftijd, “het zoeken van de waarheid in Jezus Christus me bevrijd heeft.”

5: Mötley Crüe: Bastard (1983)

Shout At The Devil is het tweede studioalbum van de Amerikaanse heavy metalband Mötley Crüe, en het nummer “Bastard” kwam in de Filthy Fifteen-lijst terecht vanwege de gewelddadige tekst over het doodsteken van iemand. De waarschuwingssticker leek echter alleen maar kopers aan te trekken. Zanger Vince Neil zei jaren later: “Zodra je die sticker erop plakte, die ouderlijke-waarschuwingssticker, nam dat album een hoge vlucht. Die kinderen wilden het nog meer.”

6: AC/DC: Let Me Put My Love Into You (1980)

Een vijf jaar oud deuntje van de Australische band AC/DC, van het album Back In Black, zorgde voor ruzie tussen de band en de PMRC, die vond dat de tekst “let me cut your cake with my knife” godslasterlijk was. De band beweerde dat de poging om ze te censureren “Satanische intolerantie” was.”

7: Twisted Sister: We’re Not Gonna Take It (1984)

Dee Snider, de zanger en songwriter van Twisted Sister’s “We’re Not Gonna Take It,” verdedigde het nummer tegen beschuldigingen dat het geweld propageerde; uiteindelijk bereikte het nummer nummer 2 in de Billboard charts. Snider zei: “Het valt me op dat de PMRC onze videopresentatie voor dit nummer verward heeft… met de betekenis van de songtekst. Het is geen geheim dat de video’s vaak verhaallijnen uitbeelden die totaal geen verband houden met de tekst van het liedje dat ze begeleiden. De video ‘We’re Not Gonna Take It’ was gewoon bedoeld als een tekenfilm met menselijke acteurs die variaties spelen op het Road Runner-Wile E Coyote thema. Elke stunt was geselecteerd uit mijn uitgebreide persoonlijke collectie cartoons.”

8: Madonna: Dress You Up (1984)

Geen lijst van schokkende liedjes uit de jaren 80 zou compleet zijn zonder Madonna. Het nummer dat haar op de Filthy Fifteen bracht was “Dress You Up,” van het album Like A Virgin. Het nummer was gecomponeerd door Andrea LaRusso en Peggy Stanziale, die in krantenberichten werden omschreven als “twee huisvrouwen uit New Jersey”. De tekst – “Gonna dress you up in my love/All over your body” – lijkt nauwelijks expliciet en Madonna lachte de rel weg met de woorden: “I’m sexy. Hoe kan ik het vermijden?”

9: WASP: Animal (F__k Like A Beast) (1984)

Er werd beweerd dat WASP leadzanger en gitarist Blackie Lawless het nummer schreef na het zien van een foto van parende leeuwen in National Geographic magazine; de titel alleen al garandeerde zijn plaats in de PMRC hitparade. De band introduceerde het nummer tijdens concerten met de woorden, “Well, this one is for Tipper Gore.” Lawless werd later ook een wedergeboren christen en stopte met het uitvoeren van het nummer.

10: Def Leppard: High’n’Dry (1981)

Drugs- en alcoholreferenties brachten Def Leppard in de problemen met de PMRC, vooral voor de regels “I got my whiskey/I got my wine/I got my woman/And this time, the lights are going out.” De Britse rockers waren verbijsterd door de ruzie en verklaarden dat ze geen interesse hadden in mensen met “closed minds.”

11: Mercyful Fate: Into The Coven (1983)

Het nummer “Into The Coven,” van de Deense heavy band Mercyful Fate, verscheen op hun album Melissa. De vrouwen achter de Filthy Fifteen beweerden dat het nummer een ongezonde interesse in het occulte aanwakkerde, met zijn pleidooi om “in mijn coven te komen en Lucifer’s kind te worden.” De band zei dat het nummer gewoon een muzikaal griezelverhaal was en jaren later vertelde zanger King Diamond aan Rolling Stone magazine: “Het hele ding was gewoon zielig. We dachten dat ze echt verveeld moesten zijn om hier tijd voor te hebben. Hoe ze die nummers zagen zei meer over hen dan over ons.”

12: Black Sabbath: Trashed (1983)

Lyrics over rijden na het drinken van een fles tequila zou elk verstandig persoon ongerust maken, maar zanger Ian Gillan zei dat “Trashed” in feite ging over hoe hij drummer Bill Ward’s auto had gecrasht tijdens een race met alcohol op het terrein van de opnamestudio. Hij beweerde dat de echte bedoeling van het nummer was om te waarschuwen tegen rijden onder invloed. De band gaf toe dat de bijbehorende video opzettelijk onzedelijk was.

13: Mary Jane Girls: In My House (1985)

“In My House” werd geschreven en gearrangeerd door Rick James en opgenomen door de Amerikaanse meidengroep Mary Jane Girls voor hun album Only Four You. De zogenaamde expliciete teksten waren regels als “I’ll satisfy your every need/And every fantasy you think up.” Zangeres Jojo McDuffie zei dat het nummer slechts “een toespeling maakte, opzettelijk en smaakvol, omdat Rick wilde dat het nummer op de radio gedraaid zou worden.”

14: Venom: Possessed (1985)

Het album Possessed werd uitgebracht op April Fool’s Day in 1985, en het titelnummer was een van de (opzettelijk, vermoedelijk) 13 nummers. De tekst – “I drink the vomit of the priests/Make love with the dying whore” – was zeker onaangenaam, en belandde de band op de Filthy Fifteen lijst. “Het was zeker niet het meest controversiële nummer dat ik schreef,” zei frontman Cronos. Het album werd overigens opgenomen in een pittoresk dorpje in Sussex, dat bekendheid verwierf met een surrealistische sketch van Spike Milligan over slachtoffers van de pest die leden aan een verbrande broek.

15: Cyndi Lauper: She Bop (1983)

Je zou kunnen stellen dat Lauper in de grote traditie trad van zangeressen als Bessie Smith, die in de jaren ’20 al suggestief waren. Zo’n 60 jaar later beledigde Cyndi Lauper de PMRC met haar insinuerende teksten zoals “I want to go south and get me some more/They say I better stop or I’ll go blind,” en de obscene video die bij het nummer “She Bop” hoorde. Het liedje over zelfbevrediging was een aanstekelijke hit. Zoals Lauper opmerkte, seks verkoopt in de muziekindustrie. “Het was een schandaal. Ik bracht schande over mijn familie,” zei ze met een glimlach.

Op zoek naar meer? Ontdek hoe muzikanten de strijd tegen muziekcensuur altijd hebben gestreden.