Uitleg >Geloofsovertuigingen > Doublethink

Description |Example | Discussion | So what?

Description

Doublethink werd door George Orwell beschreven als het gelijktijdig vasthouden van twee tegenstrijdige overtuigingen. Orwell beschrijft het als volgt:

“Het vermogen om twee tegenstrijdige overtuigingen tegelijkertijd in iemands hoofd te hebben, en ze allebei te accepteren….Om opzettelijk leugens te vertellen terwijl je er echt in gelooft, om elk feit te vergeten dat ongelegen komt, en dan, als het weer nodig wordt, het weer uit de vergetelheid te halen voor zolang als het nodig is, om het bestaan van de objectieve werkelijkheid te ontkennen en al die tijd rekening te houden met de werkelijkheid die je ontkent – dit alles is onontbeerlijk noodzakelijk. Zelfs bij het gebruik van het woord doublethink is het noodzakelijk om aan doublethink te doen. Want door het woord te gebruiken geeft men toe dat men met de werkelijkheid knoeit; door een nieuwe daad van dubbeldenken wist men deze kennis uit; en zo gaat het eindeloos door, waarbij de leugen de waarheid altijd een stap voor is.”
— George Orwell, Nineteen Eighty-Four

Orwell beschrijft dubbelzinnigheid als een onderdeel van newspeak, de methode voor het controleren van gedachten door subtiel taalgebruik. Doublethink voegt controle toe die onzekerheid wegneemt en zo lijkt het hele geloofssysteem coherent.

Doublethink is geen hypocrisie omdat de persoon in feite in beide dingen gelooft, ook al spreken ze elkaar tegen.

Voorbeeld

Een politicus gelooft in algemene openheid, maar in bepaalde dingen in de noodzaak van geheimhouding.

Een persoon gelooft dat hij zal slagen, maar ook dat hij van zijn fouten zal leren.

Een verkoper overtuigt zichzelf ervan dat de producten van zijn bedrijf de allerbeste zijn, maar persoonlijk geeft hij de voorkeur aan het product van een concurrent.

Discussie

Geloofssystemen bevatten vaak vele overtuigingen en het is gemakkelijk dat elk van deze overtuigingen elkaar op verschillende niveaus en in verschillende contexten tegenspreekt. Mensen die in het hele systeem willen geloven, moeten daarom manieren vinden om met de interne conflicten om te gaan. Zij kunnen dit doen door de verschillen eenvoudigweg te negeren of door ze te rationaliseren met misleidende argumenten. In de discussie met anderen is een typische methode het opkloppen tot een vraag van een hoger niveau die het hele geloofssysteem verdedigt (“Twijfel je aan het woord van God??”).

Mensen hebben ook vaak meerdere geloofssystemen die elkaar nog gemakkelijker tegenspreken, zoals iemand die zowel wetenschapper als overtuigd christen is. De manier waarop met dergelijke tegenstrijdigheden wordt omgegaan is vaak door compartimentering, door te denken in de ene of de andere set overtuigingen, maar op de een of andere manier een ‘Chinese muur’ in de geest te hebben die twee uit elkaar houdt.

Doublethink kan worden beschouwd als een copingmechanisme om het ongemak van cognitieve dissonantie te vermijden, wanneer tegenstrijdige overtuigingen tot interne spanningen leiden.

Opgemerkt moet worden dat doublethink niet hetzelfde is als doublespeak (of doubletalk), wat een defensieve vorm van taalgebruik is waarbij men gebruikmaakt van een soort “verbloeming” of vaagheid om de betekenis te verbergen.

Om mensen te laten geloven in twee tegenstrijdige overtuigingen, moet je ze beide presenteren als onderdeel van een groter overtuigingssysteem waarbij het belangrijker is om het hele systeem te accepteren dan om “kleine” tegenstrijdigheden binnen het systeem in twijfel te trekken.

Als je succes wilt hebben in je eigen leven, probeer dan twee overtuigingen aan te houden: de ene is dat je onvermijdelijk zult slagen en de andere is dat je hard moet werken voor dat succes.

Zie ook

Cognitieve dissonantie,Copingmechanismen