Het is een uniek dier. Een reptiel dat “vliegt”. Nou ja, bijna. Het glijdt van boom naar boom op zoek naar insecten met behulp van een vleugelachtig membraan dat “patagium” wordt genoemd en aan de zijkanten van het lichaam is bevestigd, ondersteund door langwerpige ribben.
Ik heb het over de “Zuidelijke vliegende hagedis”, bij de wetenschap bekend als Draco dussumieri. “Draco” betekent “Draak” in het Grieks en Latijn. De specifieke naam “dussumieri” is een eerbetoon aan Jean-Jacques Dussumier, een Franse zeevaarder en handelaar uit Bordeaux. Hij verzamelde zoölogische soorten uit Zuid-Azië en gebieden rond de Indische Oceaan tussen 1816 en 1840.
Draco dussumieri werd reeds in 1837 geïdentificeerd en werd vermeld in de catalogus van de reptielen van de wereld. Hij komt voor in Zuid-India, meer bepaald in de Westelijke Ghats, in staten als Karnataka, Kerala, Tamil Nadu en Goa. In feite is het de enige soort van de in totaal 42 soorten van het geslacht “Draco” die in Zuid-India wordt aangetroffen. De laatste jaren is hij ook gemeld in het Kanyakumari Wildlife Sanctuary van Tamil Nadu en in sommige delen van de Oostelijke Ghats in Andhra Pradesh.
De hagedissen zijn boombewonend. Behalve in bergbossen worden ze ook aangetroffen in nabijgelegen palm- en arecanootplantages. Hun leefgebied bestaat uit een paar bomen. De mannetjes hebben de gewoonte kleine territoria van twee tot drie bomen te onderhouden, waarin zij patrouilleren en binnendringende mannetjes verjagen. De vrouwtjes bewegen zich vrij binnen het territorium.
Zoals eerder vermeld, verplaatsen de hagedissen zich overdag van boom naar boom op zoek naar insecten zoals mieren en termieten. Ze glijden door het uitstrekken van het patagium – de huidflappen aan de zijkant van het lichaam die worden ondersteund door zes langgerekte ribben. Ze kunnen een afstand van bijna 10 meter afleggen als ze van de ene boom naar de andere glijden. De staart fungeert als roer en geeft richting aan de vlucht. Het glijden tussen de bomen is ook een ontsnappingsmechanisme.
Naast het feit dat hij “vliegt”, is de hagedis ook uniek door zijn kleur. Zijn kleur is bruin, met grijze vlekken die lijken op het patroon van boomschors. Door dit voordeel zijn ze zeer goed in camouflage. Daardoor is het heel moeilijk om dit ongrijpbare schepsel te spotten. Bij de mannetjes is de onderkant van het vleugelachtige membraan blauw van kleur, terwijl bij de vrouwtjes de kleur geel is. Omdat de vleugelachtige membranen aan weerszijden van het lichaam glanzen met een schitterende tint, wordt hij ook wel “Vlinderhagedis” genoemd.
Deze koudbloedige reptielen warmen hun lichaam op in de vroege ochtendzon om overdag actief te kunnen zijn. Hoewel ze hun hele leven in bomen doorbrengen, komen de vrouwtjes naar de grond om eieren in de grond te leggen.
De hagedissen hebben veel roofdieren. Arboreale slangen, vogels zoals de Indische wielewaal en de zwarte ijsvogel en leeuwstaartmakaken voeden zich met hen.
Weliswaar voeden mensen zich niet met deze kleine dieren, maar hun invloed op hen is op andere manieren te zien. Door habitatversnippering als gevolg van ontwikkeling door hydro-elektrische projecten, irrigatiedammen, spoorlijnen, wegen en plantages is hun populatie afgenomen. Aangezien veel van de bosfragmenten waar ze leven in handen zijn van particuliere eigenaars, is het beschermingsniveau zeer verwaarloosbaar.
De Zuidelijke Vliegende Hagedis is een uniek dier. De esthetische waarde van het kijken naar hem in de vlucht is zeer de moeite waard. Aangezien deze hagedissoort een belangrijke rol speelt in de voedselketen en zijn populatie snel afneemt, moeten dringend maatregelen worden genomen om hem in stand te houden. Het is zeer noodzakelijk om de bescherming en het herstel van deze hagedissensoort te bevorderen door middel van educatie, economische stimulansen en het opnemen van de Zuidelijke vliegende hagedis in de Wildlife Protection Act, 1972.
Opmerkingen worden gemodereerd en zullen alleen worden gepubliceerd na goedkeuring door de moderator van de site. Gebruik een echte e-mail-ID en vermeld uw naam. Geselecteerde reacties kunnen ook worden gebruikt in de rubriek ‘Brieven’ van de gedrukte editie van Down To Earth.
Wij zijn een stem voor u; u bent een steun voor ons geweest. Samen bouwen we aan journalistiek die onafhankelijk, geloofwaardig en onbevreesd is. U kunt ons verder helpen door een donatie te doen. Dit zal veel betekenen voor ons vermogen om u nieuws, perspectieven en analyses uit de praktijk te brengen, zodat we samen verandering kunnen brengen.