Griekse tragedie was een vorm van theater die populair was in het oude Griekenland. Deze toneelstukken vertelden tragische verhalen over helden die streefden naar grootheid maar ten onder gingen door een combinatie van het lot en hun eigen menselijke tekortkomingen. De drie meest invloedrijke Griekse tragici waren Aeschylus, Sophocles en Euripides.

Wat is Griekse tragedie?

Griekse tragedie was een theatervorm die rond de 5e eeuw voor Christus populair was in Griekenland. In deze toneelstukken werden tragische verhalen opgevoerd over helden die streefden naar grootheid maar ten onder gingen door een combinatie van het noodlot en hun eigen menselijke tekortkomingen. De Griekse tragedie vormde de basis voor veel conventies van het moderne theater en voor elementen van de moderne literaire tragedie.

In het oude Griekenland werden tragedies opgevoerd tijdens belangrijke ceremonies, die waarschijnlijk van religieuze betekenis waren. Historici geloven dat deze ceremonies werden gehouden ter ere van Dionysus, de god van de oogst en de vruchtbaarheid, en dat geitenoffers daarbij een rol speelden, aangezien het woord “tragedie” is afgeleid van het Griekse woord voor “geit”. Gezien het ernstige ritueel waarvan zij deel uitmaakten, behandelden de Griekse tragedies gewichtige onderwerpen als leven en dood, noodlot en vrijheid. Ze maakten ook gebruik van verheven taal en een verheven toon, die tragisch drama onderscheidde van de “lagere” literaire vorm van de komedie.

Griekse tragedies werkten volgens strikte artistieke en ethische richtlijnen, hoewel deze enigszins veranderden afhankelijk van de dominante toneelschrijver van die tijd. In het algemeen wordt in Griekse tragedies een hooggeboren personage van gewone zedelijke deugd opgevoerd. Dit betekent dat het personage, hoewel niet schurkachtig, een realistische, maar fatale fout vertoont, bekend als hamartia. De nadruk van een tragedie ligt op de psychologische en ethische eigenschappen van de hoofdpersoon, eerder dan op zijn fysieke of sociologische eigenschappen. Naarmate de actie vordert, drijven de eigen tekortkomingen van het personage hem naar zijn ondergang. Hoewel de keuzes van het personage belangrijk zijn, wordt de tragische plot dominanter geacht dan het personage. Dit weerspiegelt de dwingende kracht van het lot. De plot beweegt zich, net als het lot, naar zijn onvermijdelijke tragische climax, ondanks de beste pogingen van het personage om die te vermijden. Deze noodlottige afloop was bedoeld om medelijden en angst op te wekken bij het publiek, niet omwille van het lijden alleen, maar omwille van de kennis die het lijden met zich meebracht. De meeste Griekse tragedies bevatten een koor, een groep gemaskerde vertolkers die commentaar gaven op de actie en het publiek hielpen de betekenis ervan te verwerken. Dit begrip maakte deel uit van het Griekse concept van catharsis, het idee dat het ervaren van intense emoties in een veilige omgeving een gezonde vorm van emotionele reiniging teweegbracht die de geest verfriste.

De drie meest invloedrijke toneelschrijvers van het oude Griekenland waren Aeschylus, Sophocles, en Euripides. Hoewel deze tragici samen honderden toneelstukken schreven, zijn er nog maar iets meer dan twee dozijn over. Tot hun meest duurzame tragedies behoren Agamemnon, Antigone, en Oedipus de Koning. Deze klassiekers worden vandaag de dag nog steeds veel gelezen en hun invloed is terug te vinden in moderne literaire en filmtragedies.

Voorbeelden van de Griekse Tragedie

• Zeven tegen Thebe
• Oedipus de Koning
• Antigone
• Agamemnon
• De Eumeniden
• Ajax
• Medea
• Prometheus Bound
• Herakles’ Kinderen
• Herakles