• Eén op de zes vrouwen met borstkanker heeft andere symptomen dan een gezwollen knobbel
• Dit kunnen onder andere gezwollen of pijnlijke armen zijn, ademnood, gewichtsverlies of rugpijn
• Bij één op de acht vrouwen wordt tijdens hun leven borstkanker vastgesteld

Net als veel mensen was Lisa Harvey eraan gewend dat ze af en toe een steekje in haar rug kreeg.

Maar drie jaar geleden kreeg ze pijn die zo intens was dat ze er soms geen adem meer voor kreeg.

‘Het begon geleidelijk, met een zeurende pijn net onder mijn rechterschouderblad, maar groeide al snel uit tot een constant bonzend gevoel – alsof iemand een hete naald in mijn rug had geduwd,’ zegt de adjunct-ambtenaar van de burgerlijke stand uit Cardiff.

‘Ik zat dan achter mijn bureau met het gevoel dat ik moest huilen. Ik dacht dat ik op de een of andere manier een spier verrekt had en ik wilde er zo veel mogelijk warmte in krijgen. Ik ging naar huis en duwde een hete kruik in mijn rug tot mijn huid rood en rauw was.’

Af en toe straalden de ondraaglijke krampen uit naar Lisa’s borst en oksel en zelfs tot aan haar elleboog. Maar ik dacht dat het een domino-effect was van een verrekte spier in mijn rug,’ zegt ze.

Ik dacht dat ik misschien iets verkeerds had opgepikt.

Na een aantal weken van kwelling, vertelde de moeder van twee over de symptomen aan haar huisarts en vroeg om naproxen; deze krachtige ontstekingsremmer had ze effectief gevonden toen ze een paar jaar eerder een whiplash opliep bij een auto-ongeluk.

Maar deze keer maakte het medicijn slechts een klein verschil. En pas drie maanden nadat het symptoom verscheen, ontdekte Lisa wat er echt aan de hand was: ze had borstkanker.

Hoewel een knobbel in de borst het duidelijkste en bekendste symptoom van borstkanker is, heeft een op de zes vrouwen met deze ziekte andere symptomen dan een knobbel, volgens een onderzoek onder meer dan 2000 vrouwen dat in mei werd gepubliceerd in het tijdschrift Cancer Epidemiology.

Daaronder kunnen vallen een gezwollen arm, ademnood, gewichtsverlies of, zoals in Lisa’s geval, rugpijn.

Maar door een gebrek aan bewustzijn over dergelijke symptomen wachten deze vrouwen vaker drie maanden of langer voordat ze naar de huisarts gaan dan degenen die een knobbel vinden, aldus de onderzoekers van het University College London (UCL).

Inderdaad kwam de mogelijkheid van kanker pas bij Lisa – en haar huisarts – op toen ze uiteindelijk zelf een knobbeltje vond, op vakantie met een vriendin in Lanzarote drie maanden later in april 2014.

Ik had er niet aan gedacht mijn borsten te controleren toen mijn rug pijn deed Lisa Harvey

‘Ik had er niet aan gedacht mijn borsten te controleren toen mijn rug pijn deed’, zegt Lisa, 46, die getrouwd is met Tim, 51, een verkoopdirecteur.

‘Maar ik was vergeten de douchezak in te pakken waarmee ik me was, dus ik moest mijn handen gebruiken.’ Zo ontdekte ze een knobbeltje ter grootte van een erwt, aan de onderkant van haar rechterborst.

Na haar vakantie ging ze terug naar haar dokter en werd meteen doorverwezen voor tests die de diagnose kanker bevestigden.

Gelukkig bleef de tumor, hoewel deze agressief was, beperkt tot de borst. Bij een op de acht vrouwen wordt in de loop van hun leven borstkanker vastgesteld en het symptoom van rugpijn wordt meestal geassocieerd met kanker die is uitgezaaid naar de botten.

‘Botten zijn de meest voorkomende plaats van secundaire borstkanker, en het heeft de neiging om grote botten zoals de ruggengraat, ribben en schouderbladen aan te tasten,’ legt Emma Pennery uit, klinisch directeur van de liefdadigheidsinstelling Breast Cancer Care.

Een gezwollen arm, ademnood en gewichtsverlies – enkele van de symptomen die in de recente UCL-studie naar voren kwamen – worden ook vaak in verband gebracht met uitgezaaide borstkanker (naar de lymfeklieren in de arm of longen, bijvoorbeeld).

Echter zijn er een aantal redenen waarom rugpijn ook kan optreden bij kanker die zich beperkt tot de borst. Soms kan de specifieke plaats van de kanker een symptoom uitlokken, zoals pijn, bijvoorbeeld door op een zenuw te drukken,’ zegt Emma Pennery.

We weten niet precies waarom dit gebeurt, maar omdat kanker zich aan weefsel hecht en daar aan kan trekken, en bloedvaten en zenuwen kan binnendringen, kan dat soms elders in het lichaam tot pijn leiden. Ook een slechte algemene gezondheid kan rugpijn veroorzaken, legt Dr. Martin Johnson uit, klinisch hoofd chronische pijn van het Royal College of General Practitioners.

‘Als iemand zich niet goed voelt, wordt hij minder mobiel en gaat hij slungelig zitten, wat rugpijn veroorzaakt – je spieren worden stijver en kunnen gaan verkrampen.

Het is ook mogelijk dat iemand rugpijn heeft en vervolgens een borstknobbel vindt, maar de twee gebeurtenissen zijn niet helemaal met elkaar verbonden.

Een moeilijkheid is dat rugpijn ‘een van de vaagste symptomen is die de mens kent’, zegt dr. Johnson. Bijna iedereen krijgt er wel eens mee te maken en de overgrote meerderheid is spierpijn.’

KAN DIEET BORSTKANKER VEROORZAKEN?

Onderzoekers schatten dat we maar liefst 9 van de 100 kankergevallen (9%) zouden kunnen voorkomen door ons voedingspatroon aan te passen.

Onderzoek suggereert ook dat ongeveer 5 van de 100 gevallen van kanker (5%) zouden kunnen worden voorkomen door een gezond lichaamsgewicht te handhaven.

Een overzichtsstudie heeft gemeld dat vrouwen een verhoogd risico op borstkanker hadden als zij na de menopauze meer vetten in hun voeding hadden.

Een andere studie heeft aangetoond dat vrouwen die meer verzadigde vetten aten, een dubbel zo groot risico op borstkanker liepen als vrouwen die het minste aten.

Mensen die veel voedingsmiddelen met visoliën (meervoudig onverzadigde vetzuren uit de zee) eten, lijken een lager risico op borstkanker te hebben dan mensen die slechts kleine hoeveelheden eten.

BRON: Cancer Research UK

Om deze reden noemt Breast Cancer Care het niet als een belangrijk symptoom van de ziekte. Omdat er zoveel dingen zijn die rugpijn kunnen veroorzaken, van heel banaal tot ernstig, kan het misleidend zijn – je wilt niet dat iedereen met rugpijn ervan uitgaat dat ze borstkanker hebben,’ legt Emma Pennery uit.

Dat gezegd hebbende, is het belangrijk dat als iemand een symptoom heeft dat niet weggaat en moeilijk te verklaren is – dat wil zeggen, er is geen duidelijke oorzaak, zoals drie uur in je volkstuin hebben zitten graven – het verstandig is om naar de huisarts te gaan.

Andere rode vlaggen die erop wijzen dat er een ernstiger oorzaak kan zijn, zijn pijn die je ’s nachts wakker maakt of die erger wordt ondanks dat de patiënt pijnstillers slikt.

Treurig genoeg is er een gebrek aan bewustzijn rond de minder bekende symptomen – bij patiënten, maar mogelijk ook bij huisartsen, zegt Dr Anne Rigg, een consulent medisch oncoloog van Guy’s and St Thomas’ NHS Hospital Trust in Londen.

Wat de patiënten betreft, voegt ze eraan toe: “Er bestaat geen twijfel over dat wanneer er een knobbeltje is, bijna iedereen weet dat het kanker zou kunnen zijn en ze gaan snel naar de dokter. Als het een minder bekend symptoom is, gaan mensen pas veel later naar de dokter.’

Toen Lisa haar diagnose kreeg, had ze zich voorbereid op het feit dat het kanker zou kunnen zijn. Maar toen ik het aan mijn man vertelde, keek hij alsof hij een klap in zijn gezicht had gekregen’, zegt ze.

Ze werd geopereerd, bestraald, kreeg chemotherapie en tamoxifen, een hormoontherapie, en zegt: ‘Het ergste was dat de behandeling me in een vervroegde menopauze bracht – ik heb opvliegers en gewrichtspijn als gevolg daarvan.

‘Maar de rugpijn nam af toen ik werd geopereerd, en voor zover ik weet ben ik nu vrij van kanker. Maar één ding doe ik nu wel: voortdurend roepen dat de bovenrug een symptoom van borstkanker kan zijn – het was nooit in me opgekomen dat ik kanker zou kunnen hebben totdat ik dat knobbeltje vond.’