De Vikingen drukten honderden jaren geleden een bloedig maar kort stempel op de geschiedenis door hun nomadische levensstijl en hun wilde praktijken van verkrachten, plunderen en veroveren van alles en iedereen die hun pad kruiste. Deze nomaden werden vaak als wilden gezien toen ze door Europa trokken, maar de Vikingen hadden veel respect voor het leven (en de dood) van hun mede-Noormannen.
Hoe eerden ze hun doden? Het is moeilijk om de exacte rituelen van de Vikingbegrafenissen vast te stellen, omdat ze weinig schriftelijke verslagen bijhielden van hun leven en hun dood, maar dankzij enkele overgebleven verslagen en archeologische overblijfselen die in grote delen van Europa zijn gevonden, is het mogelijk om enkele van hun begrafenistradities weer tot leven te wekken.
Beeld van de Vikingbegraafplaats Anundshog, in Vasteras, Zweden. (Credit: Rose-Marie Murray/Alamy Stock Photo)
De meeste Vikingen werden op een van de volgende twee manieren naar het hiernamaals gestuurd: crematie of begrafenis.
Crematie (vaak op een brandstapel) was vooral gebruikelijk bij de vroegste Vikingen, die heidens waren en geloofden dat de rook van het vuur de overledene naar het hiernamaals zou brengen.
Voor zowel gecremeerde overblijfselen als lichamen liepen de begraafplaatsen sterk uiteen, van ondiep gegraven graven (vaak gebruikt voor vrouwen en kinderen) tot grafheuvels die meerdere lichamen konden bevatten en groeperingen van grafheuvels of “grafvelden” die ongeveer dezelfde functie hadden als begraafplaatsen.
De grootste begraafplaats in Scandinavië heeft meer dan 600 graven uit de Germaanse ijzertijd en de Vikingperiode. Elke steencirkel duidt een begraafplaats aan voor een man die zich verdienstelijk had gemaakt voor de gemeenschap. Ten noorden van Alborg, Denemarken. (Credit: Ted Spiegel/Getty Images)
In de Noorse mythologie symboliseerden boten een veilige doortocht naar het hiernamaals op hetzelfde schip dat hen tijdens hun leven had geholpen bij hun reizen. Sommige grafheuvels werden op schepen gebouwd, waarbij stenen werden gebruikt om de vorm van het schip te schetsen. Andere hooggeplaatste Noormannen gingen nog een stap verder en werden begraven met hun eigen boot.
Maar dit soort uitgebreide bootbegrafenissen was niet alleen voorbehouden aan mannen. Een van de meest extravagante bootbegrafenissen eerde twee vrouwen, die waarschijnlijk rond 834 na Christus stierven. Het staat bekend als het “Osebergschip” en is een van de best bewaarde Vikingartefacten. Hoewel de Vikingen bekend stonden om het vakmanschap waarmee hun schepen werden gebouwd, waren de afmetingen en de details van de Oseberg uitzonderlijk. Het schip was 30 meter lang en bijna 2 meter breed, had 15 roeispanen aan elke kant, een grenen mast van meer dan 30 meter hoog en was ruim genoeg voor 30 mensen.
De opgraving van het Osebergschip, een Vikingschip dat in 834 na Christus werd gebruikt als grafkamer van een belangrijke vrouw. Het werd in 1904 ontdekt op een boerderij in Vestfold, Noorwegen. (Credit: Hulton Archive/Getty Images)
Maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, werden begrafenisboten zelden de zee op gestuurd, waarschijnlijk omdat de kosten voor het bouwen van deze legendarische sloepen te hoog waren. Het is dus onwaarschijnlijk dat er veel schepen zijn uitgevaren die vervolgens in brand werden gestoken door vurige pijlen die vanaf de kusten werden afgeschoten.
Of het lichaam nu werd opgeruimd, een paar rituelen bleven vrijwel constant. Het lichaam werd gedrapeerd in nieuwe kleren die speciaal voor de begrafenis waren geprepareerd, en er werd een ceremonie gehouden met liederen, gezang, voedsel en alcohol. Huldeblijken en geschenken, bekend als “grafgiften” en gewoonlijk van gelijke waarde als de status van de overledene, werden samen met de ontvanger begraven of verbrand. Deze goederen varieerden van wapens tot juwelen tot slaven. Op een Vikinggraf in Flakstad, Noorwegen, lagen meerdere lichamen (sommige onthoofd) in één enkel graf. Op basis van een analyse van hun dieet en DNA werd vastgesteld dat zij waarschijnlijk slaven waren, die waren geofferd om de eeuwigheid bij hun vroegere meesters door te brengen. Vrouwen werden vaak als seksslavinnen opgenomen als onderdeel van de Vikingcultuur, dus het idee dat zij samen met hun meester zouden worden geofferd is haalbaar.
En volgens een verslag dat is gebaseerd op verslagen van de Middeleeuwse reiziger Ahmad ibn Fadlan, bevatte één geval van de begrafenis van een Vikinghoofdman een vrouwelijke offerslavin die werd gedwongen om grote hoeveelheden alcohol te drinken, met grote hoeveelheden alcohol, en vervolgens door elke man in het dorp werd verkracht als eerbetoon aan de overledene. Vervolgens werd zij gewurgd met een touw, neergestoken door een matriarch van het dorp (bekend als de Engel des Doods), vervolgens bij haar meester in de boot gelegd en in brand gestoken.