NOOT: Bij het uitpakken van de etymologie van deze uitdrukking stuurde luisteraar en Arctisch onderzoeker Katie me een stel nuttige links en legde uit dat “Hoewel er misschien enkele inheemse groepen in het wereldwijde Noordpoolgebied zijn die nog steeds het woord ‘Eskimo’ gebruiken, is het voor zuiderlingen bijna volledig ongepast om die term te gebruiken.” Zo schreef de voorzitter van Canada’s nationale Inuit-organisatie in een artikel in de Globe and Mail uit 2015: “Het woord ‘Eskimo’ is niet alleen verouderd, het wordt nu grotendeels beschouwd als een denigrerende term. Toen de Inuit in de jaren zeventig mobiliseerden om onze rechten te beschermen, zijn we de term ‘Inuit’ gaan gebruiken om ons volk te beschrijven, omdat dat onze manier is om onszelf te omschrijven.” Het lijkt er ook op dat er een zeer verhitte strijd gaande is over de vraag of de naam van het Edmonton Eskimos voetbalteam in iets anders moet worden veranderd. Zo kopte een opiniestuk van een Inuit-onderzoeker: “‘Edmonton Eskimos’ is een racistische scheldwoord en het is tijd om ermee te stoppen.”

Zowel dictionary.com en Merriam-Webster online zeggen dat “Eskimo” soms als beledigend wordt beschouwd, en hoewel het AP Stylebook-item over het woord “Eskimo” niet zegt dat het woord denigrerend is, zegt het wel dat veel inheemse volkeren in het noorden van Canada de term “Inuit” gebruiken en dat schrijvers mensen moeten noemen zoals ze vragen om genoemd te worden. (2018 Update: Het AP Stylebook merkt nu op dat “Eskimo” beledigend is.)

In het onderstaande artikel is het niet mijn bedoeling om beledigend te zijn, maar om een uitdrukking te ontkrachten. Het feit dat sommige mensen liever niet “Eskimo’s” worden genoemd en dat het soms zelfs beledigend kan zijn, zijn goede dingen om te weten en alleen maar meer goede redenen om het cliché te vermijden dat “Eskimo’s” veel woorden voor sneeuw hebben.

Nu de sneeuw voor de deur staat, althans in Noord-Amerika, lijkt het me een goed moment om een aloude taalmythe aan de orde te stellen: dat Eskimo’s een enorm aantal woorden voor sneeuw zouden hebben.

Dit idee werd gepopulariseerd door de nu bekende amateur-taalkundige Benjamin Lee Whorf in de jaren veertig, en vooral nadat het in de jaren zestig en zeventig was doorgedrongen tot de populaire antropologische leerboeken. Whorf zelf was niet erg specifiek. Zijn aantal was ongeveer vijf Eskimowoorden voor sneeuw, maar op de een of andere manier was het verhaal zo meeslepend en romantisch dat het uit de hand liep en groter en groter werd, als de vis die ontsnapte, met schrijvers die 50, 100, en zelfs 400 Eskimowoorden voor sneeuw claimden.

Dit idee is al meerdere malen ontkracht door moderne taalkundigen – eerst door Laura Martin van de Cleveland State University en daarna door anderen – maar het duikt steeds weer op in de populaire pers en online. Elke dag twitteren mensen dat Eskimo’s 50, 100 of meer woorden voor sneeuw hebben, omdat het, of het nu waar is of niet, een handig cliché lijkt te zijn om te benadrukken dat iets belangrijk is voor een groep mensen.

Eskimo’s hebben 50 woorden voor sneeuw, maar Amerikanen hebben 13 woorden voor één soort broodje (verwijzend naar de submarine, hoagie, hero, grinder, enzovoorts).

Of dat iets belangrijk moet zijn.

Eskimo’s hebben 100 woorden voor sneeuw. Ik wou dat wij 100 woorden voor liefde hadden.

Het concept is zo wijdverbreid dat Kate Bush haar album uit 2011 de titel “50 Words for Snow” gaf, en Glen Whitman bedacht de term “snowclone” om te verwijzen naar zinnen die passen in het patroon dat taalkundige Geoffrey Pullum in 2003 beschreef: Als Eskimo’s N woorden hebben voor sneeuw, dan hebben X zeker M woorden voor Y. Zoals in “Als Eskimo’s 200 woorden hebben voor sneeuw, dan hebben Seattleieten zeker 100 woorden voor koffie.”

Het probleem is dat, nou ja, er meerdere problemen zijn met het concept dat Eskimo’s tonnen woorden voor sneeuw hebben.

Pagina’s