Volgens de meest recente enquêtes over religie in Amerika, beschrijft ergens tussen een kwart en een derde van de Amerikanen zichzelf als “spiritueel maar niet religieus.”

Velen van mijn vrienden identificeren zich op deze manier. Hun overtuigingen bevinden zich in een breed spectrum van “Ik geloof in een hogere macht met wie ik communiceer en tot wie ik bid,” tot “Ik denk dat ik in God geloof, maar waarom zou ik de moeite nemen om naar de kerk te gaan?” Sommigen bewonderen en volgen zelfs veel van Jezus’ leringen in het bijzonder, maar claimen geen lidmaatschap van een bepaalde geloofsgemeenschap of traditie.

Als we het over hun scepsis ten aanzien van georganiseerde religie hebben, uiten ze vaak gevoelens in de trant van:

“Religie lijkt gewoon een hoop regels;”

“De mensen zijn zelfingenomen en hypocriet;”

“Ik hou niet van wat de kerk leert over politiek, geld of morele kwesties;”

“Hoe kan ik nu één religie kiezen? Er zijn er zoveel, welke is de juiste? En als ik er één kies, zeg ik dan dat ik vind dat alle andere godsdiensten fout zijn of naar de hel gaan?”

Maar ondanks al deze bedenkingen vertellen mijn vrienden me dat ze in hun hart voelen dat ze bij iets horen dat groter is dan zijzelf. Als leraar theologie en godsdienstwetenschappen op een middelbare school heb ik veel tieners en jonge volwassenen bijgestaan die worstelden om hun verlangen naar God te verzoenen met de tekortkomingen van godsdiensten en de mensen die er deel van uitmaken. Hier zijn enkele lessen die ik uit die gesprekken heb geleerd.

Voed het vuur

De spiritueel meest levende mensen zijn degenen die nooit ophouden met zoeken. Als je vragen hebt, stel ze dan. Als je antwoorden wilt, ga er dan achteraan. Lees, bestudeer, bespreek, bid, aanbid. Je bent niet de eerste of de laatste die deze reis maakt, en de overgrote meerderheid van de menselijke ervaring vertelt ons dat er echte antwoorden te vinden zijn.

De meeste tradities leren dat God oneindig, mysterieus en onuitputtelijk is – maar dat we nog steeds een heleboel dingen kunnen leren en weten. Wiskunde en getallen zijn oneindig – we zullen nooit alles weten wat er over te weten valt – maar toch kunnen we algebra en calculus leren. Hetzelfde geldt voor God: we kunnen Hem leren kennen, ook al is Hij een mysterie.

Dus, zoals het Goede Boek zegt: “Zoekt en gij zult vinden.” Dit is belangrijk, of je nu gelovig bent of niet. De voortdurende zoektocht helpt de spirituele zoeker om antwoorden te vinden en weerhoudt de religieuze persoon ervan zich te nestelen in afgezaagd ritualisme.

Zelfzuchtige zelfmoord

Een van mijn studievrienden stopte midden in ons eerste jaar met naar de mis gaan omdat hij zei dat hij de mensen niet kon uitstaan. Volgens hem waren de kerkgangers ofwel hypocrieten – op zondag naar de kerk na comazuipen en willekeurige vrijpartijen op zaterdag – ofwel blinde schapen die gewoon deden wat hun ouders hen hadden geleerd.

Door zijn ervaring ging ik me als religieus persoon afvragen: Ben ik zelfingenomen? Ben ik een hypocriet die de mond vol heeft zonder de daad bij het woord te voegen? Houd ik me gedachteloos vast aan comfortabele tradities? Laat ik anderen het denkwerk voor mij doen?

Tegelijkertijd is er ook een stemmetje in mijn hoofd dat me vraagt: Kan ik niet nog steeds leren van onvolmaakte mensen? Ben ik niet ook onvolmaakt en hypocriet in sommige opzichten? Kan ik niet beter mijn hand uitsteken in dienstbaarheid, in plaats van veroordelend neer te kijken? Laat ik de tekortkomingen van andere mensen tussen mij en mijn spirituele groei komen te staan? Is leren liefhebben en bemind worden door onvolmaakte mensen geen onderdeel van de geestelijke reis?

Een team vormen

Misschien is dit wel de reden waarom zoveel van wat Paulus schrijft (vooral 1 Korintiërs, Efeziërs en Galaten) erop gericht is onvolmaakte mensen te leren omgaan met conflicten in de gemeenschap: het conflict maakt deel uit van het nut van de gemeenschap.

Als Jezus dat had gewild, had Hij kunnen zeggen: “Goed, iedereen luistert nu naar mijn woorden, maar doe daarna je eigen ding en loop elkaar niet voor de voeten.” Maar dat deed Hij niet – Hij stelde een gemeenschap samen (in het Grieks is het woord ekkelsia; in het Engels gebruiken we “Church”), en gaf haar een missie (leven en zoeken naar het koninkrijk van God op aarde zoals in de hemel) en leiders (apostelen) om haar te leiden.

Door de jaren heen heeft deze gemeenschap een enorme traditie ontwikkeld van geschriften, muziek, kunst en architectuur waarvan wij kunnen leren en groeien. En hoe frustrerend gemeenschap ook kan zijn, het kan ook een geweldig ondersteunend systeem zijn. Een sterke gemeenschap:

– bidt voor en met u;

– viert spirituele mijlpalen met u;

– begeleidt uw geweten bij belangrijke persoonlijke en sociale vraagstukken;

– begeleidt u op reis;

– profiteert van uw gaven en bijdragen;

– geeft je kansen om in leiderschapsrollen te stappen;

– leert je;

– raapt je op als je valt;

– corrigeert je als je afdwaalt;

…de lijst kan nog wel even doorgaan. Natuurlijk kan ik sommige van deze dingen in mijn eentje vinden, maar om echt dieper in het spirituele leven te gaan, heb ik een gemeenschap nodig en zij hebben mij nodig.

Spiritueel EN religieus

Een wijze spirituele mentor vertelde me eens dat religie zonder spiritualiteit dood is, en dat spiritualiteit zonder religie verloren is.

Zonder een levendige persoonlijke spiritualiteit, wordt religie louter traditie – blinde gehoorzaamheid die door de bewegingen gaat. Religie wordt wat Jezus “witgekalkte graven” noemde – mooi aan de buitenkant, maar een rottend lijk aan de binnenkant.

Zonder een sterke religieuze gemeenschap gaat spiritualiteit helemaal over mij – mijn eigen gedachten, verlangens en grillen. Spiritualiteit wordt dan ik die God vormgeef naar mijn beeld, in plaats van andersom.

Waar je ook bent op je spirituele reis, God zegene je. Ik moedig u aan en bid voor uw voortdurende zoektocht. Hier is een oud gebed van Sint Benedictus – een gebed dat volgens mij iedereen kan bidden, hoe religieus of onreligieus je ook bent. Ik nodig je uit om een rustig moment te vinden om het te lezen en te bidden met een open hart en geest.