Dit literaire hulpmiddel is bedoeld om ervoor te zorgen dat de lezer verder leest dan de eerste paar woorden of pagina’s en geïnteresseerd genoeg is om te blijven lezen. Zonder een haakje is het makkelijker voor lezers om een boek, kort verhaal of gedicht neer te leggen en verder te gaan met iets anders. Haakjes kunnen ook aan het begin van een passage staan, bijvoorbeeld aan het begin van een nieuw hoofdstuk of een nieuwe strofe.

Een haakje kan iets spannends bevatten, maar er is geen vastomlijnde structuur voor wat een haakje moet zijn. Het kan gaan om een interessant of mysterieus gesprek, een groep vreemde of innemende personages, een sterke thematische openingszin, of iets anders dat de stemming zo bepaalt dat de lezer wil blijven lezen.

definitie en uitleg van het verhalende haakje

Haakjes zijn manieren om de aandacht van de lezer te trekken. Meestal bevatten ze iets spannends, spannends, engs, of verrassends. Als een roman anders begint dan men zich had voorgesteld, is de kans groter dat de lezer doorgaat naar de volgende bladzijden.

Een “hook” kan uit een of twee zinnen bestaan, maar kan ook langer zijn en een of twee pagina’s duren. Een van de meest gebruikelijke manieren om een verhaal te laten aanhaken is de lezer in het midden van het verhaal te brengen, waar de actie het hevigst is. Vaak betekent dit dat de schrijver dan overgaat in passages die schetsen wat er gebeurde voordat de “hook” de lezer in de tekst bracht.

Voorbeelden van inhakers in de literatuur

Romeo en Julia van William Shakespeare

Shakespeare was een meester in het bedenken van interessante en boeiende inhakers aan het begin van zijn toneelstukken. Een van de beste komt uit de beroemde tragedie Romeo en Julia. Het verhaal van de twee huishoudens en het lot van de twee hoofdpersonen wordt al in de eerste regels van het stuk geschetst. Wat volgt is alle uitleg, stijgende en dalende actie rond de dood van Juliet’s neef (het hoogtepunt van het verhaal). De eerste regels van het stuk luiden:

Twee huishoudens, beide gelijk in waardigheid,

In het schone Verona, waar wij ons tafereel opmaken,

Van oude wrokbreuk tot nieuwe muiterij,

Waar burgerlijk bloed burgerhanden onrein maakt.

Deze regels vormen een voorbode van de gebeurtenissen die komen gaan, en bederven een beetje het drama van het zelf uitvinden wat er aan het eind van het stuk gaat gebeuren. Wanneer je deze regels voor het eerst leest, komen ze ook over als een soort profetie, een waar Romeo en Julia gedoemd zijn het slachtoffer van te worden.

The Great Gatsby van F. Scott Fitzgerald

In The Great Gatsby, het bekendste werk van Fitzgerald, gebruikt hij een interessant en moeilijker te definiëren haakje aan het begin van de roman. De eerste regels luiden:

In mijn jongere en meer kwetsbare jaren gaf mijn vader me een advies dat ik sindsdien in mijn hoofd heb zitten omdraaien. “Wanneer je iemand wilt bekritiseren,” zei hij tegen me, “bedenk dan dat alle mensen op deze wereld niet de voordelen hebben gehad die jij hebt gehad.”

Deze regels laten de lezer kennismaken met de bredere thema’s van het stuk. Na deze regels weet je wat voor roman dit gaat worden en wat de hoofdpersoon, en misschien ook anderen, aan het eind zullen leren.

De vreemdeling van Albert Camus

De vreemdeling volgt Meursault, een getroebleerde Frans-Algerijnse man die emotioneel losstaat van zijn omgeving. Meursault begint de roman met het horen van de dood van zijn moeder, een haakje dat zinspeelt op de rest van de roman en zijn gebrek aan interesse in zijn leven. De regels luiden:

Mamma is vandaag gestorven. Of gisteren misschien, ik weet het niet. Ik kreeg een telegram van het tehuis: “Moeder overleden. Begrafenis morgen. Hoogachtend.” Dat betekent niets. Misschien was het gisteren.

Het feit dat de spreker zich niet herinnert of zijn moeder “vandaag” of “gisteren” is overleden, is een opvallende manier om iemand te introduceren. Het is moeilijk om het personage aardig te vinden als dit het eerste beeld is dat men van hem heeft.

1984 van George Orwell

1984, de klassieke roman van George Orwell, heeft een opvallend haakje als eerste regel. Het boek begint met:

Het was een heldere, koude dag in april, en de klok sloeg dertien.

Met deze eerste regel zet Orwell de lezer een stap terug door te suggereren dat hij een wereld binnenstapt die heel anders is, hoewel niet helemaal anders, dan de zijne. Op deze plaats lopen de klokken tot dertien. Maar, het feit dat ze nog steeds bestaan en nog steeds “slaan” laat de lezer weten dat niet alles is veranderd.

“The Most Dangerous Game” van Richard Connell

“The Most Dangerous Game” heeft een interessant haakje dat zich voordoet wanneer Zaroff, de Rus die eigenaar is van het eiland, Rainsford laat weten dat hij op hem gaat jagen. De passage luidt:

“Vanavond,” zei de generaal, “zullen we jagen, jij en ik.”

Rainsford schudde zijn hoofd. “Nee, generaal,” zei hij. “Ik zal niet jagen.”

Tot nu toe was het verhaal vooral gericht op de uiteenzetting. Met dit haakje wordt de lezer in de hoofdzaak van het verhaal gestort.

Waarom gebruiken schrijvers een haakje?

Haakjes zijn een van de belangrijkste literaire keuzes die een schrijver maakt aan het begin van een roman, kort verhaal, toneelstuk of ander geschreven literair werk. Ze zijn ongelooflijk belangrijk om ervoor te zorgen dat lezers geïnteresseerd en geïnvesteerd zijn in wat er gaat komen. Door een interessante ‘hook’ te verzinnen, laat de schrijver de lezer weten wat voor verhaal hij of zij te wachten staat. Het kan gruwelijk zijn, romantisch verleidelijk, mysterieus, of een andere thematische inslag hebben.

Het is ook belangrijk om op te merken dat een “hook” aan het begin van een roman vaak niet genoeg is om de lezer mee te slepen. Als de actie wat wegvalt, kan het voor een schrijver belangrijk zijn om nog een haakje te gebruiken, in theorie om te zeggen “er komt nog meer actie aan, stop nu niet met lezen”.

Gerelateerde Literaire Devices

• Climax: het punt waarop de hoofdpersoon wordt gedwongen om te worstelen met het centrale conflict van het verhaal.
• Cliffhanger: een narratief apparaat dat wordt gebruikt om een verhaal abrupt te beëindigen voordat een actie of segment van de plot wordt afgesloten.
• Conflict: een plot apparaat gebruikt door schrijvers wanneer twee tegengestelde partijen tegen elkaar komen.
• Vallende actie: treedt op in de buurt van het einde van het verhaal, na de climax en vóór de resolutie.