AnesthesieEdit
Natriumthiopental is een ultrakortwerkend barbituraat en werd vroeger vaak gebruikt in de inductiefase van algehele anesthesie. Het gebruik ervan is grotendeels vervangen door dat van propofol, maar het kan nog steeds populair zijn als inductiemiddel voor snelinductie en intubatie, zoals in de verloskunde. Na intraveneuze injectie bereikt het middel snel de hersenen en veroorzaakt binnen 30-45 seconden bewusteloosheid. Na één minuut bereikt het middel een piekconcentratie van ongeveer 60% van de totale dosis in de hersenen. Daarna verspreidt het middel zich naar de rest van het lichaam, en in ongeveer 5-10 minuten is de concentratie in de hersenen zo laag dat het bewustzijn terugkeert.
Een normale dosis natriumthiopental (gewoonlijk 4-6 mg/kg) die aan een zwangere vrouw wordt toegediend voor een operatieve bevalling (keizersnede) maakt haar snel bewusteloos, maar de baby in haar baarmoeder blijft bij bewustzijn. Bij grotere of herhaalde doses kan het bewustzijn van de baby echter afnemen.
Natriumthiopental wordt niet gebruikt om de anesthesie bij chirurgische ingrepen te handhaven, omdat het bij infusie een eliminatiefarmacokinetiek van nul-orde vertoont, waardoor het lang duurt voordat het bewustzijn wordt hervonden. In plaats daarvan wordt de anesthesie meestal gehandhaafd met een geïnhaleerd anestheticum (gas). Inhalatie-anesthetica worden betrekkelijk snel geëlimineerd, zodat het stoppen van de inhalatie-anesthetica een snelle terugkeer naar het bewustzijn mogelijk maakt. Natriumthiopental zou in grote hoeveelheden moeten worden toegediend om het bewustzijn tijdens de anesthesie te handhaven, vanwege de snelle herverdeling in het lichaam (aangezien het een hoog verdelingsvolume heeft). Aangezien de halfwaardetijd van 5,5 tot 26 uur vrij lang is, zou het lang duren voordat het bewustzijn terugkeert.
In de diergeneeskunde wordt natriumthiopental gebruikt om anesthesie bij dieren op te wekken. Aangezien het zich in het vet verspreidt, zullen bepaalde magere hondenrassen, zoals windhonden, langer van natriumthiopental herstellen, omdat ze geen lichaamsvet hebben en een magere lichaamsmassa hebben. Omgekeerd zullen zwaarlijvige dieren snel herstellen, maar het zal enige tijd duren voordat het volledig uit hun lichaam is verwijderd (gemetaboliseerd). Natriumthiopental wordt altijd intraveneus toegediend, omdat het vrij irriterend kan zijn voor weefsel en een blaartrekkend middel; ernstige weefselnecrose en -afschilfering kunnen optreden als het verkeerd wordt ingespoten in het weefsel rond een ader.
Medisch geïnduceerde comaEdit
Naast de inductie van anesthesie werd natriumthiopental van oudsher gebruikt om medische coma’s te induceren. Het is nu vervangen door geneesmiddelen zoals propofol, omdat hun effecten sneller afnemen dan thiopental.Patiënten met een zwelling van de hersenen, die een verhoging van de intracraniële druk veroorzaakt, hetzij als gevolg van een trauma of na een operatie, kunnen baat hebben bij dit geneesmiddel. Natriumthiopental en de barbituraten verminderen de neuronale activiteit, waardoor de cerebrale metabolische snelheid van zuurstofverbruik (CMRO2) afneemt, en de cerebrovasculaire respons op kooldioxide afneemt, wat op zijn beurt de intracraniële druk verlaagt. Patiënten met refractaire verhoogde intracraniële druk (RICH) als gevolg van traumatisch hersenletsel (TBI) kunnen op lange termijn een beter resultaat hebben wanneer barbituraat coma wordt toegevoegd aan hun neuro-intensive care behandeling. Naar verluidt is aangetoond dat thiopental superieur is aan pentobarbital wat betreft de verlaging van de intracraniële druk. Dit fenomeen wordt ook wel het omgekeerde steel- of Robin Hood-effect genoemd, omdat de hersenperfusie naar alle delen van de hersenen wordt verminderd (als gevolg van de verminderde cerebrovasculaire respons op kooldioxide), waardoor een optimale perfusie naar ischemische gebieden van de hersenen met een hogere metabolische vraag mogelijk wordt, aangezien de vaten die ischemische gebieden van de hersenen bevoorraden al maximaal verwijd zouden zijn als gevolg van de metabolische vraag.
Status epilepticusEdit
In refractaire status epilepticus kan thiopental worden gebruikt om een aanval te beëindigen.
EuthanasieEdit
Natriumthiopental wordt intraveneus gebruikt ten behoeve van euthanasie. Zowel in België als in Nederland, waar actieve euthanasie wettelijk is toegestaan, beveelt het standaardprotocol natriumthiopental aan als het ideale middel om een coma te veroorzaken, gevolgd door pancuroniumbromide om de spieren te verlammen en de ademhaling te stoppen.
Intraveneuze toediening is de meest betrouwbare en snelle manier om euthanasie te bewerkstelligen. De dood is snel. Een coma wordt eerst opgewekt door intraveneuze toediening van 20 mg/kg thiopental natrium (Nesdonal) in een klein volume (10 ml fysiologische zoutoplossing). Vervolgens wordt een drievoudige dosis van een niet-depolariserend neuromusculair blokkerend geneesmiddel toegediend, zoals 20 mg pancuroniumbromide (Pavulon) of 20 mg vecuroniumbromide (Norcuron). Het spierverslappend middel moet intraveneus worden toegediend om een optimale biologische beschikbaarheid te garanderen, maar pancuroniumbromide kan intramusculair worden toegediend in een verhoogde dosering van 40 mg.
Dodelijke injectieEdit
Samen met pancuroniumbromide en kaliumchloride wordt thiopental in 34 staten van de VS gebruikt om gevangenen door middel van een dodelijke injectie te executeren. Er wordt een zeer grote dosis toegediend om snel bewustzijnsverlies te bewerkstelligen. Hoewel de dood meestal binnen tien minuten na het begin van de injectie intreedt, duurt het soms langer. Het gebruik van natriumthiopental in executieprotocollen werd in de rechtbank aangevochten nadat een studie in het medische tijdschrift The Lancet meldde dat autopsies van geëxecuteerde gevangenen aantoonden dat het niveau van thiopental in hun bloedbaan onvoldoende was om bewusteloosheid te veroorzaken.
Ohio werd op 8 december 2009 de eerste staat die een enkele dosis natriumthiopental gebruikte voor zijn doodstrafexecutie, nadat het gebruik van de standaardcocktail met drie medicijnen tijdens een recente executie was mislukt wegens het onvermogen om geschikte aders te vinden. Kenneth Biros werd geëxecuteerd volgens de methode met een enkele dosis.
Washington State werd de tweede staat in de VS die de injecties met een enkele dosis natriumthiopental gebruikte voor executies. Op 10 september 2010 was de executie van Cal Coburn Brown de eerste in de staat waarbij gebruik werd gemaakt van een injectie met één enkel middel. Zijn dood werd ongeveer anderhalve minuut na de intraveneuze toediening van vijf gram van het middel uitgesproken.
Na het gebruik ervan voor de executie van Jeffrey Landrigan in de VS, stelde het Verenigd Koninkrijk in december 2010 een verbod in op de uitvoer van natriumthiopental, nadat was vastgesteld dat geen Europese leveringen aan de VS voor andere doeleinden werden gebruikt. De beperkingen waren gebaseerd op “de verordening van de Europese Unie inzake foltering (met inbegrip van het verlenen van vergunningen voor geneesmiddelen die worden gebruikt bij executie door dodelijke injectie)”. Vanaf 21 december 2011 heeft de EU de handelsbeperkingen uitgebreid om de uitvoer van bepaalde geneesmiddelen voor de doodstraf te voorkomen, met de verklaring dat “de Unie de doodstraf onder alle omstandigheden afkeurt en streeft naar de wereldwijde afschaffing ervan”.
WaarheidsserumEdit
Thiopental wordt op plaatsen als India nog steeds gebruikt als waarheidsserum om de vastberadenheid van een onderdaan te verzwakken en het individu beter te laten toegeven aan druk. Barbituraten verminderen zowel de hogere corticale hersenfunctie als de inhibitie. Sommige psychiaters veronderstellen dat, omdat liegen complexer is dan de waarheid vertellen, de onderdrukking van de hogere corticale functies kan leiden tot het aan het licht brengen van de waarheid. De drug heeft de neiging om proefpersonen wijdlopig en coöperatief te maken tegenover ondervragers; de betrouwbaarheid van bekentenissen gedaan onder thiopental is echter twijfelachtig.
PsychiatrieEdit
sychiaters hebben thiopental gebruikt om patiënten met fobieën te desensibiliseren en om “het terughalen van pijnlijke onderdrukte herinneringen te vergemakkelijken”. Een psychiater die met thiopental werkte is de Nederlandse professor Jan Bastiaans , die deze procedure gebruikte om trauma’s te helpen verlichten bij overlevende slachtoffers van de Holocaust.