Wanneer een zenuw gewond raakt, is het vaak moeilijk om hem snel genoeg te laten aangroeien om de functie te herstellen.

Maar nu zeggen onderzoekers dat ze dat proces kunnen versnellen, zodat beschadigde zenuwen in dagen in plaats van maanden kunnen genezen – althans bij ratten.

De wetenschappers zeggen dat ze een techniek hebben ontwikkeld die de afgesneden uiteinden van een zenuw weer met elkaar verbindt, zodat deze zeer snel weer berichten kan doorgeven. Normaal gesproken moeten afgesneden zenuwen vanaf het punt van verwonding opnieuw aangroeien – een proces dat maanden kan duren, als het al ooit gebeurt.

Dit zou uiteindelijk de meer dan 50.000 mensen per jaar in de VS kunnen helpen die zenuwletsel oplopen waardoor ze een bepaalde spier niet meer kunnen gebruiken of geen gevoel meer hebben in een deel van hun lichaam.

“Het is spannend,” zegt Wesley Thayer, plastisch chirurg aan het Vanderbilt University Medical Center en medeauteur van de studie.

Thayer zegt dat deze perifere zenuwletsels worden veroorzaakt door van alles, van auto-ongelukken tot schotwonden. Maar hij zegt dat veel van hen gebeuren wanneer iemand iets onvoorzichtig doet in de keuken.

“Helaas zullen veel mensen met granieten aanrechtbladen hun hand hard op een wijnglas leggen en zenuwen in hun hand of onderarm beschadigen, alleen omdat het glas op deze zeer harde oppervlakken versplintert,” zegt hij.

Een uitglijder tijdens het snijden van een bagel kan ook een zenuw doorsnijden. En zenuwen genezen niet zoals andere lichaamsdelen, zegt Thayer.

“Wat er gebeurt nadat een zenuw is doorgesneden, is dat tussen de hersenen en het letsel het zenuwmechanisme in leven blijft, maar daarbuiten sterft het af,” zegt hij.

De zenuw aan de kant die is verbonden met de hersenen begint meestal te regenereren, maar heel langzaam – slechts ongeveer 1 of 2 millimeter per dag. Dat is slecht nieuws als je in je schouder een zenuw doorsnijdt die bijvoorbeeld een van je vingers aanstuurt, zegt Thayer.

“Het duurt bij een volwassene meer dan een jaar voordat die zenuw is uitgegroeid en de hand bereikt,” zegt hij. “In de loop van dat jaar ontwikkelt de spier een permanente atrofie en is hij niet langer functioneel, zelfs als de zenuw zijn doel bereikt.

En misschien gebeurt dat niet.

Wetenschappers proberen daarom al tientallen jaren betere manieren te vinden om beschadigde of doorgesneden zenuwen te repareren.

George Bittner van de University of Texas, Austin, bestudeert het probleem al sinds hij in de jaren zestig afstudeerde.

Hij zegt dat een beschadigde zenuw een beetje lijkt op een brug waarvan een stuk ontbreekt. “Wat je zou willen doen is een soort patch aanbrengen en de twee helften weer samenvoegen,” zegt hij.

Bittner werkte samen met Thayer en andere onderzoekers aan een meerstappenproces dat precies dat lijkt te doen.

Eerst leggen ze de doorgesneden zenuw bloot. Dan gebruiken ze chemische verbindingen om een proces om te keren dat normaal de zenuwuiteinden afsluit. Dan trekken ze de twee zenuwuiteinden met kleine hechtingen aan elkaar en brengen ze nog meer chemische stoffen aan die de zenuwuiteinden doen samensmelten. Dit werk is beschreven in een studie die online is gepubliceerd in het Journal of Neuroscience Research.

De techniek kan volledig worden uitgevoerd met chemicaliën die al zijn goedgekeurd voor gebruik bij mensen, zegt Bittner. En het leverde zeer goede resultaten op in een onderzoek met ratten bij wie de heupzenuw was doorgesneden, zegt hij.

Die zenuw controleert het hele been, de poot en de tenen, en zonder zijn ratten zwaar gehandicapt. Maar ratten die met zijn techniek werden behandeld, werden beter zodra ze van de operatie herstelden, zegt Bittner.

“Het is moeilijk te zeggen bij welke ratten na enkele weken de heupzenuw was doorgesneden en bij welke een schijnoperatie was uitgevoerd, die nooit was doorgesneden,” zegt hij

Bittner is niet de enige die aan deze techniek werkt. Onderzoekers van Harvard zijn er ook bij betrokken. En Thayer van Vanderbilt hoopt de benadering binnen een jaar op mensen te kunnen uitproberen.

Terwijl hebben onderzoekers van de Purdue University succes geboekt met het op een andere manier samensmelten van zenuwen – met behulp van een substantie gemaakt van de schalen van schaaldieren.

De nieuwe techniek kan uiteindelijk een bredere toepassing krijgen bij mensen, zegt Bittner. “Als je het op perifere zenuwen zou kunnen toepassen, zou het ook op ruggenmergzenuwen kunnen worden toegepast”, zegt hij.

Een andere persoon die er zo over denkt is Doug English. Hij was een defensieve tackle voor de Detroit Lions in de jaren ’70 en ’80.

“Mijn football-carrière eindigde met een nekblessure,” zegt English. “Ik heb geluk gehad dat het niet zo ernstig was als veel van de nekletsels.”

English is voorzitter van de Lone Star Paralysis Foundation in Austin, die het onderzoek van Bittner heeft gesteund.

De stichting is net begonnen met het financieren van inspanningen om de techniek van Bittner te gebruiken op ratten met ruggengraatletsel.