• Wat is overgevoeligheidsreactie – type I
• Statistieken over overgevoeligheidsreactie – type I
• Risicofactoren voor overgevoeligheidsreactie – type I
• Progressie van Overgevoeligheidsreactie – Type I
• Symptomen van Overgevoeligheidsreactie – Type I
• Klinisch onderzoek van Overgevoeligheidsreactie – Type I
• Hoe wordt Overgevoeligheidsreactie – Type I gediagnosticeerd?
• Prognose van Overgevoeligheidsreactie – Type I
• Hoe wordt Overgevoeligheidsreactie – Type I behandeld?
• Hypersensitiviteitsreactie – Type I Referenties

Wat is Overgevoeligheidsreactie – Type I

Hypersensitiviteit betekent dat het lichaam overdreven reageert op een bepaalde stof (allergenen genoemd), waar dat in normale omstandigheden niet gebeurt. Er zijn 4 soorten overgevoeligheidsreacties, type I, II, III en IV. Zij verschillen wat betreft de ziekteverschijnselen en de pathologische processen. Hier zal echter alleen overgevoeligheidsreactie type I worden besproken.
Het is een onmiddellijke immuunreactie, d.w.z. dat deze onmiddellijk optreedt na blootstelling aan de bepaalde stof.
Type I overgevoeligheidsreactie kan in veel delen van het lichaam voorkomen, maar over het algemeen zijn het onder meer:

• neus: allergische rhinitis (hooikoorts)
• oog: allergische conjunctivitis
• huid: netelroos
• zacht weefsel: angio-oedeem
• longen en luchtwegen: astma
• gegeneraliseerd in het lichaam: anafylaxie en de dood indien niet behandeld.

Statistieken over overgevoeligheidsreactie – Type I

Hypersensitiviteitsziekten van het type I komen zeer vaak voor. De meest voorkomende zijn allergische rhinitis (hooikoorts), allergische conjunctivitis en astma.
Het aantal gevallen van type I overgevoeligheidsziekten neemt wereldwijd toe.

Risicofactoren voor Overgevoeligheidsreactie – Type I

Afhankelijk van de verschijningsvormen van verschillende type I overgevoeligheidsziekten, zijn er ook verschillende risicofactoren.
In het algemeen verhoogt het hebben van een type I overgevoeligheidsziekte het risico op het krijgen van een andere.
Andere risicofactoren worden hieronder beschreven:

• geslacht: er zijn onverklaarbare verschillen in verband met het geslacht bij allergische ziekten. Sommige komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, zoals astma, terwijl allergisch eczeem vaker bij vrouwen voorkomt.
• leeftijd: over het algemeen nemen allergische klachten af naarmate men ouder wordt. Dit geldt voor aandoeningen zoals allergische rinitis en allergische bindvliesontsteking. Bij aandoeningen als anafylaxie en angio-oedeem is er echter geen leeftijdsvoorkeur.

Progressie van overgevoeligheidsreactie – Type I

Type I overgevoeligheid wordt gekenmerkt door Ig E gemedieerde reactie. Ig E zijn antistoffen die worden aangetroffen in lichaamssecretie (zoals tranen, neussecretie) en die verantwoordelijk zijn voor de allergische reactie. Bij blootstelling aan allergenen (zoals pollen in de lucht, of bepaalde geneesmiddelen die in het ziekenhuis worden gebruikt) binden de Ig E-antilichamen zich aan de allergenen in deze lichaamsafscheidingen, zoals tranen. Deze binding zal uiteindelijk leiden tot het vrijkomen van histamines (een biochemische verbinding in het lichaam die verantwoordelijk is voor allergische symptomen). Uiteindelijk zullen de patiënten symptomen vertonen als zwelling, verhoogde afscheiding, roodheid, enz.
Ig E gemedieerde overgevoeligheidsreacties staan ook bekend als onmiddellijke overgevoeligheidsreacties. Dit komt omdat de reactie onmiddellijk merkbaar is bij blootstelling aan allergenen.

Hoe wordt de diagnose overgevoeligheidsreactie – Type I gesteld?

Alle overgevoeligheidsziekten van type I behoeven in het algemeen geen onderzoek. De diagnose wordt gesteld aan de hand van de klinische voorgeschiedenis en onderzoek, zelfs in levensbedreigende situaties zoals anafylaxie en angio-oedeem.

Prognose van overgevoeligheidsreactie – Type I

Hypergevoeligheid type I is van korte duur wat betreft de reactie, maar door verschillende ziekten die het lichaam aantasten, kan de prognose ook verschillend zijn. Gewone ziekten zoals allergische rhinitis (hooikoorts), allergische bindvliesontsteking en bronchiale astma veroorzaken zelden sterfgevallen, behalve bij ernstige astma. Angio-oedeem en anafylaxie kunnen echter de dood tot gevolg hebben als ze niet onmiddellijk worden behandeld.
Allergische overgevoeligheidsziekten van type I zijn niet te genezen. Het doel van de behandeling is het bestrijden van de symptomen.

Hoe wordt overgevoeligheidsreactie – Type I behandeld?

Er is geen genezing voor deze ziekten, de behandeling is alleen gericht op symptoombestrijding. Hoewel overgevoeligheidsreacties van type I aanzienlijke ongemakken kunnen veroorzaken in termen van hun tekenen en symptomen, kunnen de meeste aandoeningen met een goed behandelingsplan goed onder controle worden gehouden.
Afhankelijk van de ernst van de allergische reactie worden verschillende behandelingsmethoden toegepast. Ernstige allergische reacties, zoals anafylaxie en angio-oedeem, vereisen onmiddellijke medische hulp, omdat de dood binnen enkele minuten intreedt. Daarom zal het behandelingsplan bestaan uit agressieve reanimatie met passende ondersteunende behandeling. Ziekten die niet levensbedreigend zijn, kunnen echter anders worden behandeld. Behandelingsmogelijkheden, alleen of in combinatie, zijn onder meer:

• vermijden van allergenen: preventie en vermijden van mogelijke triggers vormen de hoeksteen van de behandeling. Dit omvat het beperken van blootstelling buitenshuis, het sluiten van ramen in huis en auto’s, het gebruik van airconditioning binnenshuis, het frequent wassen van beddengoed en het frequent schoonmaken van de woonomgeving. Als bepaalde allergenen worden vermoed, zoals huisdieren, zal het aangewezen zijn om de huisdieren helemaal uit het huishouden te verwijderen. Andere maatregelen zijn het verwijderen van oude gordijnen, tapijten en meubels.

• antihistaminica: deze kunnen worden gebruikt door ze op de plaats van de aantasting aan te brengen of door ze via de mond in te nemen. Antihistaminica zijn onder meer fexofenadine, loratadine en cetirizine.

• mastcelstabilisatoren: omdat mestcellen (een soort witte bloedcellen) een belangrijke rol spelen bij allergische reacties, zijn deze geneesmiddelen bedoeld om de werking van mestcellen te blokkeren. Voorbeelden van deze groep geneesmiddelen zijn natriumcromoglycaat en lodoxamide tromethamine. Deze kunnen op de plaats van de aantasting worden aangebracht of via de mond worden ingenomen.

• steroïden: deze omvatten prednisolon, dexamethason, enz. Ze kunnen worden aangebracht op de plaats van de aantasting (bijvoorbeeld op de huid) of via de mond worden ingenomen. Steroïden zijn vooral nuttig bij matig tot ernstig allergisch eczeem.

Andere medicijnen die niet vaak worden gebruikt zijn:

• cyclosporine
• immunotherapie: dit is geleidelijke sensibilisatie van de persoon voor een bekend antigeen.

Hypersensitiviteitsreactie – Type I Referenties

1. Braunwald E et al. Harrison’s principles of internal medicine. 15th ed. New York; McGraw-Hill; 2001.
2. Middleton E Jr, Reed CE, Ellis EF, et al, eds: Allergy: Principles and Practice. 5th ed. St. Louis, Mo: Mosby-Year Book; 1998.
3. The Merck Manual: Disorders with Type I Hypersensitivity Reactions . 2005. . Beschikbaar bij: http://www.merck.com/mrkshared/mmanual/section12/chapter148/148b.jsp
4. Up to Date: Allergische oogaandoening . 2005. . Beschikbaar via: URL: http://www.utdol.com/application/topic.asp?file=allergy/6123&type=A&selectedTitle=1~5
5. Up to Date: Anafylaxie . 2005. . Beschikbaar via: URL: http://www.utdol.com/application/topic.asp?file=cc_medi/5448&type=A&selectedTitle=1~59
6. Up to Date: Klinische verschijnselen en evaluatie van allergische rhinitis (rhinosinusitis) . 2005. . Beschikbaar via: URL: http://www.utdol.com/application/topic.asp?file=allergy/6500