De pillen worden in de hand gehouden op een foto genomen op 1 december 2000. De RU-486 pil werd in september 2000 goedgekeurd. Het kan door vrouwen worden ingenomen tot 70 dagen na de conceptie. Het middel blokkeert het hormoon dat het embryo in stand houdt en maakt het vervolgens los van de baarmoederwand. (Foto door Bill Grenblatt/Liaison)

Getty Images

Vorige week heeft senator Ted Cruz (R-TX), samen met 20 andere Republikeinse senatoren, de Food and Drug Administration (FDA) formeel verzocht om Mifeprex (mifepristone) – ook bekend als RU-486 – van de markt te halen. De 21 senatoren beweren dat Mifeprex “dodelijk” is en een “dreigend gevaar voor de volksgezondheid” vormt. Cruz tweette “Vergis je niet, Mifeprex is een gevaarlijke pil.”

Ondanks de retoriek is de brief geen oproep aan de FDA gebaseerd op klinisch bewijs met betrekking tot de veiligheid van Mifeprex. De brief is eerder tegen Mifeprex vanwege wat de senatoren zien als een “opportunistische truc om de toegang tot abortus uit te breiden.”

Mifeprex (mifepriston) is een medicijn dat progesteron blokkeert, wat nodig is om een zwangerschap te laten voortduren. Wanneer het samen met misoprostol wordt gebruikt, beëindigt mifeprex vroege zwangerschappen (tot 10 weken na de conceptie).

Mifeprex wordt in Europa al bijna drie decennia gebruikt met minimale veiligheidsproblemen. En, Mifeprex heeft een vergelijkbaar veiligheidsrecord in de VS sinds de goedkeuring in 2000. Tussen september 2000 en december 2018 zijn 24 van de 3,7 miljoen vrouwen die medicamenteuze abortussen hadden ondergaan, overleden.

De brief die senator Cruz c.s. naar de FDA hebben gestuurd, weerspiegelt hun verzet tegen abortus, en tegen de goedkeuring van Mifeprex in de eerste plaats. In de brief komen de senatoren terug op de 20 jaar oude controverse rond de goedkeuring van mifepristone. In het bijzonder maakten ze bezwaar tegen het feit dat het medicijn was goedgekeurd via “een versneld goedkeuringsproces dat normaal gesproken is voorbehouden aan risicovolle medicijnen die levensbedreigende ziekten zoals AIDS aanpakken.”

Daarnaast beweerden de senatoren dat Mifeprex “geen enkele ziekte geneest of voorkomt.” Cruz herhaalde botweg: “zwangerschap is geen levensbedreigende ziekte die het gebruik van een pil rechtvaardigt waarvan bekend is dat ze niet alleen ongeboren baby’s maar ook vrouwen doodt.”

Dit roept de vraag op wat het veiligheidsrisico is voor vrouwen in verband met het gebruik van mifepriston. Zoals hierboven vermeld, lijkt het veiligheidsrisico minimaal te zijn. Hier neemt Cruz zijn toevlucht tot het gebruik van een afleidingsmanoeuvre om de aandacht af te leiden van zijn voornaamste zorg: abortus. Hij maakt wel bezwaar tegen het doden van “ongeboren baby’s”, maar pas nadat hij de valse notie heeft benadrukt dat Mifeprex onveilig is voor vrouwen.

Het mandaat van de FDA is om de veiligheid en werkzaamheid van therapeutica, diagnostica en apparaten te beoordelen, gebaseerd op klinisch bewijs. Het is niet de bedoeling dat het agentschap zich mengt in een ideologisch, of volgens sommigen, moreel debat over de voor- en nadelen van een product.

Om eerlijk te zijn, reageerden critici van Cruz’s verklaring met een eigen red herring door zich te richten op het zinsfragment “zwangerschap is geen levensbedreigende ziekte.” Onder verwijzing naar gegevens over moedersterfte, beweerden zij dat zwangerschap een levensbedreigende ziekte is, of op zijn minst kan zijn. Bovendien betoogden zij dat een medische abortus veel veiliger is dan een voldragen zwangerschap.

Zeker, het dubbele probleem van moeder- en kindersterfte in de VS is reëel. Elk jaar sterven ongeveer 700 vrouwen in de VS als gevolg van complicaties bij de bevalling. Het moedersterftecijfer in de VS is meer dan twee keer zo hoog als in andere landen. Maternale sterfte spreekt over problemen van toegang tot gezondheidszorg, met name pre- en post-natale zorg, die onevenredig vrouwen van kleur treft.

Maar, maternale sterfte is niet relevant voor een beoordeling van de veiligheid van de abortuspil. Over het algemeen maken vrouwen die een medicamenteuze abortus met Mifeprex overwegen, geen berekening van het sterfterisico, waarbij ze de risico’s van de abortuspil vergelijken met die van een voldragen zwangerschap. Hoewel dit een reëel en belangrijk risico is, moet moedersterfte apart worden beoordeeld.

Ook het beoordelen of zwangerschap een ziekte is – levensbedreigend of niet – is reëel en belangrijk, maar staat los van een evaluatie van Mifeprex. Zeker, een aantal zwangerschappen met een hoog risico vereisen medische aandacht, en moeten als zodanig worden beschouwd als potentieel levensbedreigende medische aandoeningen; zwangerschapsvergiftiging, bijvoorbeeld. Over het algemeen is zwangerschap echter geen ziekte. Andere landen, zoals Nederland, met veel betere moeder- en kindersterftecijfers dan de V.S., hebben de neiging zwangerschap meer als een normale, natuurlijke toestand te behandelen dan als een toestand die moet worden gemedicaliseerd. Daarom is er in Nederland universele toegang tot uitgebreide pre- en postnatale zorg, met veel meer geboorten thuis, veel minder keizersneden, aanzienlijk minder gebruik van epidurals, en veel meer gebruik van vroedvrouwen dan van artsen.

Wat een interessante reeks debatten had kunnen zijn, is veranderd in een ruzie waarin de twee partijen langs elkaar heen praten en niet met elkaar. Helaas zijn de strijdlijnen verhard, waarbij Cruz de nepnieuws-kaart inzet om “liberale activisten” in diskrediet te brengen, en sommige van zijn critici demoniserende taal gebruiken om Cruz te beschrijven.

Politiek heeft de twee partijen in de weg gestaan bij het zoeken naar een gemeenschappelijke basis waarop meerdere feitelijke discussies zouden kunnen plaatsvinden over een beoordeling van de veiligheid van Mifeprex, een overweging van zwangerschap als een ziekte in sommige omstandigheden, een evaluatie van moedersterfte in de V.S., en een analyse van de vraag of de beschikbaarheid van Mifeprex gepaard gaat met meer abortussen (kennelijk niet, want het aantal abortussen neemt al decennia lang gestaag af).

Terwijl Mifeprex een wellicht onoplosbaar geschil ontketent tussen pro-life en pro-choice mensen, zijn er onderwerpen, zoals die in de paragraaf hierboven, waarin de twee partijen een gedeelde ruimte van bewijs zouden kunnen vinden om hun argumenten op te baseren, als ze dat maar zouden willen.

Volg mij op Twitter.