In het kort: Rudolf Hess (1894-1987), plaatsvervangend Führer en beschouwd als de nummer 3 man in Hitler’s Duitsland na Göring. Hess was een enigszins neurotisch lid van Hitler’s binnenste kring, het meest bekend om zijn verrassingsvlucht naar Schotland op 10 mei 1941, waarin hij wilde onderhandelen over vrede met de Britten, maar wat resulteerde in zijn gevangenneming en langdurige gevangenisstraf.

Rudolf Hess werd geboren in Alexandrië, Egypte, op 26 april 1894 als zoon van een welvarende groothandelaar en exporteur. Hij woonde pas op zijn veertiende in Duitsland. Hij meldde zich in 1914 bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog aan als vrijwilliger bij het Duitse leger, deels om te ontsnappen aan de controle van zijn dominante vader, die hem niet naar een universiteit wilde laten gaan maar hem in plaats daarvan overhaalde tot een ongewenste carrière in het familiebedrijf.

In de Eerste Wereldoorlog raakte Hess twee keer gewond en werd later vliegtuigpiloot. Na de oorlog sloot Hess zich aan bij het Freikorps, een rechtse organisatie van huursoldaten, betrokken bij het gewelddadig neerslaan van communistische opstanden in Duitsland.

Aan de Universiteit van München studeerde Hess politieke wetenschappen en kwam onder invloed te staan van de Thule Society, een geheime antisemitische politieke organisatie die zich inzette voor de Noordse suprematie. Hess werd ook beïnvloed door Professor Karl Haushofer, een voormalig generaal wiens theorieën over expansionisme en ras de basis vormden voor het concept van Lebensraum (meer leefruimte voor Duitsers ten koste van andere naties).

Nadat hij Adolf Hitler had horen spreken in een kleine bierhal in München, werd Hess op 1 juli 1920 als zestiende lid lid van de nazi-partij. Na zijn eerste ontmoeting met Hitler, zei Hess dat hij zich “overmand door een visioen” voelde.

Op vroege bijeenkomsten en bijeenkomsten van de nazi-partij was Hess een geducht vechter die slaags raakte met para-militaire marxisten en anderen die vaak met geweld probeerden de toespraken van Hitler te verstoren.

In 1923 nam Hess deel aan Hitlers mislukte Bier Hall Putsch, waarbij Hitler en de nazi’s probeerden de macht over Duitsland te grijpen. Hess werd gearresteerd en samen met Hitler gevangen gezet in de gevangenis van Landsberg. In de gevangenis dicteerde Hess Hitlers boek Mein Kampf en deed hij redactionele suggesties over Lebensraum, de historische rol van het Britse Rijk en de organisatie van de nazi-partij.

Na zijn vrijlating uit de gevangenis in 1925, diende Hess verscheidene jaren als Hitler’s persoonlijke secretaris, ondanks het feit dat hij geen officiële rang had in de nazi-partij. In 1932 benoemde Hitler hem tot voorzitter van de Centrale Politieke Commissie van de Nazi Partij en SS Generaal als beloning voor zijn trouwe dienst. Op 21 april 1933 werd hij benoemd tot plaatsvervangend Führer, een figuurlijke functie met voornamelijk ceremoniële taken.

Hess was een verlegen, onzekere man die een bijna religieuze toewijding, fanatieke loyaliteit en absolute blinde gehoorzaamheid aan Hitler aan de dag legde. In 1934 hield Hess een onthullende toespraak waarin hij zei: “Met trots zien we dat één man boven alle kritiek verheven blijft, dat is de Führer. Dit komt omdat iedereen voelt en weet: hij heeft altijd gelijk, en hij zal altijd gelijk hebben. Het nationaal-socialisme van ons allen is verankerd in kritiekloze loyaliteit, in de overgave aan de Führer die niet vraagt naar het waarom in individuele gevallen, in de stille uitvoering van zijn bevelen. Wij geloven dat de Führer gehoorzaamt aan een hogere roeping om de Duitse geschiedenis vorm te geven. Er kan geen kritiek zijn op deze overtuiging.”

Een van zijn meest zichtbare taken was het aankondigen van de Führer op massabijeenkomsten met bulderend, wijd open oog fanatisme, zoals te zien in de Nazi documentaire, Triumph Of The Will.

Hess werd, hoewel hij vaak door Hitler werd beloond voor zijn verbeten loyaliteit, nooit enige invloed van betekenis gegeven in staatszaken, vanwege zijn gebrek aan inzicht in de mechanismen van de macht en zijn onvermogen om op eigen initiatief actie te ondernemen. Hij was volledig en opzettelijk onderdanig aan zijn Führer.

Hij kreeg titels als Rijksminister zonder portefeuille, lid van de Geheime Kabinetsraad, en lid van de Ministerraad voor de Landsverdediging. In 1939 werd Hess zelfs aangewezen als Hitlers opvolger na Göring.

Maar na verloop van tijd werd zijn beperkte macht verder ondermijnd door de politieke intriges van de top nazi’s rond Hitler, die voortdurend uit waren op persoonlijke macht. Hess had maar één wens, het dienen van de Führer, en miste daarom de wil om zich in te laten met egoïstische gevechten om de macht en verloor het vooral van zijn ondergeschikte en uiteindelijke opvolger, Martin Bormann. Als gevolg daarvan nam Hitler geleidelijk afstand van Hess.

Hopend om weer belangrijk te worden en zichzelf te verlossen in de ogen van zijn Führer, trok Hess een Luftwaffe uniform aan en vloog met een Duits gevechtsvliegtuig alleen naar Schotland op een ‘vredes’ missie, 10 mei 1941, vlak voor de Nazi invasie van de Sovjet Unie. Hess was van plan de hertog van Hamilton te zien, die hij kort had ontmoet tijdens de Olympische Spelen van Berlijn in 1936.

Met extra brandstoftanks geïnstalleerd op de Messerschmitt ME-110, maakte Hess, een ervaren vlieger, de vijf uur durende, 900 mijl lange vlucht over de Noordzee en slaagde erin om binnen 30 mijl van de residentie van de hertog in de buurt van Glasgow, Schotland te komen. Op 6.000 voet sprong Hess eruit en parachuteerde veilig naar de grond. Daarna ontmoette hij een Schotse boer en vertelde hem in het Engels: “Ik heb een belangrijke boodschap voor de hertog van Hamilton.”

Hess wilde de Britse regering ervan overtuigen dat Hitler alleen Lebensraum voor het Duitse volk wilde en geen Noordse natie wilde vernietigen. Hij wist ook van Hitlers plannen om de Sovjet-Unie aan te vallen en wilde voorkomen dat Duitsland verwikkeld zou raken in een oorlog met twee fronten, vechtend tegen de Sovjets ten oosten van Duitsland, en Groot-Brittannië en haar bondgenoten in het westen.

Tijdens een verhoor in een Britse legerkazerne stelde hij voor dat als de Britten nazi-Duitsland zouden toestaan Europa te domineren, het Britse Rijk niet verder door Hitler zou worden lastiggevallen. Hij hield vol dat de Duitse overwinning onvermijdelijk was en dreigde zelfs dat het Britse volk zou verhongeren door een nazi-blokkade rond de Britse eilanden, tenzij ze zijn genereuze vredesaanbod zouden accepteren.

Maar Hess toonde ook tekenen van mentale instabiliteit aan zijn Britse gijzelnemers en zij concludeerden dat hij half gek was en alleen zichzelf vertegenwoordigde. Churchill, die zich dit realiseerde en enigszins woedend was over zijn uitspraken, beval Hess voor onbepaalde tijd gevangen te zetten en hem te behandelen als elke andere krijgsgevangene met een hoge rang.

Hess werd krankzinnig verklaard door een verbijsterde Hitler, en in feite verstoten door de Nazi’s. Zijn vlucht bracht Hitler en de nazi’s uiteindelijk in grote verlegenheid, omdat zij moeite hadden zijn daden uit te leggen.

Tijdens zijn jaren in Britse gevangenschap vertoonde Hess steeds onstabieler gedrag en ontwikkelde hij een paranoïde obsessie dat zijn voedsel vergiftigd was. In 1945 werd Hess teruggestuurd naar Duitsland om terecht te staan voor het Internationale Militaire Tribunaal in Neurenberg.

In de rechtszaal leed hij aan perioden van desoriëntatie, staarde hij wezenloos in de ruimte en beweerde hij een tijdlang geheugenverlies te hebben. In perioden van helderheid bleef hij trouw aan Hitler, eindigend met zijn laatste toespraak: “Het was mij toegestaan vele jaren te leven en te werken onder de grootste die mijn natie heeft voortgebracht in de duizend jaar van haar geschiedenis. Zelfs als ik kon zou ik deze periode niet uit mijn bestaan wissen. Ik heb nergens spijt van. Als ik weer aan het begin zou staan, zou ik weer zo handelen als toen, zelfs als ik wist dat ik aan het eind op de brandstapel zou belanden�”

Ondanks zijn geestelijke toestand werd hij veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. De Sovjets blokkeerden alle pogingen tot vervroegde vrijlating. In 1987 pleegde hij op 92-jarige leeftijd zelfmoord, als laatste van de gevangenen die in Neurenberg terechtstonden.