Inwendig wordt een thee van saliebladeren al heel lang gebruikt bij keelpijn en hoesten; vaak door te gorgelen. Het werd ook gebruikt door kruidkundigen voor reuma, overvloedige menstruatiebloedingen, en om de moedermelk op te drogen wanneer de borstvoeding was gestopt. Het stond vooral bekend om de versterking van het zenuwstelsel, de verbetering van het geheugen en het scherper maken van de zintuigen. Salie stond van 1840 tot 1900 officieel vermeld in de Amerikaanse Farmacopee.
Gezondheidsvoordelen
Thee of aftreksel van Salie is een waardevol middel bij het delirium van koortsen en bij de nerveuze opwinding die vaak gepaard gaat met hersen- en zenuwziekten. Het heeft een aanzienlijke reputatie als geneesmiddel, gegeven in kleine en vaak herhaalde doses. Het is zeer nuttig als stimulerend tonicum bij zwakte van de maag en het zenuwstelsel en zwakte van de spijsvertering in het algemeen. Om deze reden waardeerden de Chinezen het en gaven het de voorkeur boven hun eigen thee. Het wordt beschouwd als een nuttig medicijn bij tyfus en heilzaam bij gal- en leverklachten, nierproblemen, bloedingen in de longen of de maag, verkoudheid in het hoofd en keelpijn, keelontsteking, mazelen, gewrichtspijnen, lusteloosheid en verlamming. Het wordt gebruikt om overmatige transpiratie tegen te gaan bij ftalis, en is nuttig als emmenagoog. Een kopje van de sterke infusie is goed tegen nerveuze hoofdpijn.
Anti-inflammatoire
In Duitsland wordt saliethee ook uitwendig toegepast als spoeling of gegorgeld bij ontstekingen. Salie-extract, tinctuur en etherische olie worden allemaal gebruikt in bereide geneesmiddelen voor mond en keel en als maag- en darmremedies in vloeibare (bijv. sap) en vaste doseringsvormen (Leung en Foster, 1996; Wichtl en Bisset, 1994).
Rosmarinezuur draagt bij aan de ontstekingsremmende werking van het kruid. De Duitse Commissie E heeft inwendig gebruik bij lichte maag- en darmstoornissen en overmatig zweten goedgekeurd, evenals uitwendig gebruik bij ontstoken mond- en keelslijmvliezen.
Antiseptisch en antibacterieel
Salie wordt effectief gebruikt bij keelinfecties, tandabcessen, ontstoken tandvlees en mondzweren. De fenolzuren in salie zijn bijzonder krachtig tegen Staphylococcus aureus. In vitro is aangetoond dat salieolie doeltreffend is tegen zowel Escherichia coli als Salmonella, en tegen draadvormige schimmels en gisten zoals Candida albicans. Salie heeft ook een samentrekkende werking vanwege het relatief hoge tanninegehalte en kan worden gebruikt bij de behandeling van kinderdiarree.
De antiseptische werking is van waarde bij darminfecties.
Vermindert spierspanning
Salie heeft een antispasmodische werking die de spanning in gladde spieren vermindert, en het kan worden gebruikt in een stoominhalatie voor astma-aanvallen. Het is een uitstekend middel om te helpen bij het verwijderen van slijmophoping in de luchtwegen en om secundaire infectie te controleren of te voorkomen.
Vermindert indigestie
Het kan worden ingenomen als een windafdrijvend middel om het vastzitten en andere symptomen van indigestie te verminderen, en is ook van waarde bij de behandeling van dysmenorroe. Het bittere bestanddeel stimuleert de bovenste spijsverteringssecreties, de darmbeweeglijkheid, de galstroom en de alvleesklierfunctie, terwijl de vluchtige olie een windafdrijvend en stimulerend effect heeft op de spijsvertering.
Relaxerend
Er lijkt ook een meer algemeen ontspannend effect te zijn, zodat de plant geschikt is bij de behandeling van nervositeit, prikkelbaarheid en duizeligheid.
Vermindert menopauzesymptomen
In 1997 stuurde het National Institute of Medical Herbalists in het Verenigd Koninkrijk een vragenlijst naar de aangesloten beroepsbeoefenaars over het klinisch gebruik van en de ervaring met salie. Van de 49 respondenten gebruikten 47 salie in hun praktijk en 45 gebruikten het met name in recepten voor de menopauze. Bijna alle verwijzingen hadden betrekking op de toepassing van Salie bij opvliegers, nachtelijk zweten en de oestrogene werking. De leeftijdsgroep van de menopauziepatiënten varieerde van 40 tot 64 jaar, met een gemiddelde van 49,76 jaar. Driekwart was tussen 47 en 52 jaar oud. Drieënveertig artsen vermeldden ook het gebruik bij infecties, vooral van de bovenste luchtwegen, 29 meldden het gebruik bij keelpijn, en 15 meldden het gebruik bij mond- en tandvleesproblemen, in de vorm van gorgels en mondspoelingen. Een ander belangrijk gebied dat door de respondenten werd benadrukt, was het gebruik als algemeen tonicum, bij vermoeidheid, zenuwuitputting, uitputting van het immuunsysteem en een slecht geheugen en concentratievermogen, op elke leeftijd. Ook de voorkeur voor een bepaalde doseringsvorm werd gemeld. Salie werd door 37 artsen voorgeschreven als thee (waterige infusie), alcoholische tinctuur door 30, verse tinctuur door 14, alcoholisch fluidextract door 2, vers sap door 2, en vers blad door 1 (Beatty en Denham, 1998).
Het is goed gedocumenteerd dat salieblad helpt bij het verminderen van zweten tijdens de menopauze. In één onderzoek werd overmatig zweten opgewekt met pilocarpine. Het zweten verminderde toen de deelnemers een waterig extract van vers salieblad kregen. In een ander onderzoek kregen 40 patiënten dagelijks een gedroogd waterig extract van verse salie (440mg) en 40 een infusie van saliekruid (4,5g). Beide groepen patiënten voelden een vermindering van het zweten.
Sage heeft een sterke anti-hydrotische werking, en was een traditionele behandeling voor nachtelijk zweten bij tuberculosepatiënten. De oestrogene werking kan worden gebruikt bij de behandeling van sommige gevallen van dysmenorroe en onregelmatige menstruatie of amenorroe en kan de productie van moedermelk verminderen.
Verbetert het geheugen
Er wordt gedacht dat salie vergelijkbaar is met rozemarijn in zijn vermogen om de hersenfunctie en het geheugen te verbeteren. In een onderzoek met 20 gezonde vrijwilligers veroorzaakte salieolie verbeteringen in woordherinnering en snelheid van aandacht. Inmiddels is de werking van salie en haar bestanddelen onderzocht in de zoektocht naar nieuwe geneesmiddelen voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer, met veelbelovende resultaten.
ESCOP (European Scientific Cooperative on Phytotherapy) geeft het gebruik aan bij ontstekingen zoals stomatitis, gingivitis en pharyngitis, en hyperhidrosis (ESCOP, 1997).