Een jeuk is eigenlijk elke onaangename sensatie op de huid die de behoefte veroorzaakt om te krabben. Een meer medische term voor jeuk is pruritus.
De gemiddelde persoon krabt naar schatting meer dan 90 keer per dag aan jeuk.
Wat veroorzaakt jeuk?
Er zijn veel dingen waardoor we jeuk krijgen, van insectenbeten tot huidirritaties, infecties of soms zelfs ziekten. Triggers worden vaak onderverdeeld in chemische, mechanische of thermische prikkels, maar ze doen in feite allemaal hetzelfde; ze triggeren specifieke zenuwreceptoren (pruriceptoren genaamd) in onze huid, die signalen naar de hersenen sturen, wat resulteert in een jeuk-kriebelreactie. Er is nog heel weinig bekend over het precieze mechanisme van deze route of welk deel van de hersenen de reactie op gang brengt. Gelukkig zijn pruriceptoren alleen op de huid te vinden – kunt u zich voorstellen dat we ook jeuk zouden voelen in onze inwendige organen?
Hoe helpt krabben?
Krabben kan op een aantal manieren helpen. Ten eerste kan het krabben aan jeuk een potentiële bedreiging wegnemen, zoals een bijtend insect. Krabben zorgt ook voor verwijding van de bloedvaten in het gebied, waardoor gifstoffen worden weggespoeld.
Krabben lijkt ook voor afleiding te zorgen, hoewel het resultaat vaak tijdelijk is. Als we krabben, stimuleren we pijn- en tastreceptoren in hetzelfde gebied als de pruriceptoren, waardoor lage pijnsignalen vrijkomen die de jeukgevoelens overstemmen. Deze signalen zorgen er in feite voor dat de hersenen serotonine, een pijnstillende neurotransmitter, vrijgeven.
De verlichting van het krabben is tijdelijk, en leidt vaak tot een jeuk-krab cyclus die kan leiden tot scheuren in de huid en mogelijke infectie.
Waarom hebben we eigenlijk jeuk?
Hoewel de sensatie kan variëren van licht irriterend tot invaliderend, wordt de jeuksensatie uiteindelijk gezien als een veiligheidsmechanisme. Het kan ons waarschuwen voor een mogelijke bedreiging, zoals een insect dat op het punt staat te bijten of een giftige plant.
Enige uitersten
Jeuk kan vervelend zijn, maar denk eens aan sommige mensen met
delusory parasitosis , die geloven dat hun lichaam is geïnfecteerd met onzichtbare insecten, mijten, wormen, of iets dergelijks. Zij krabben voortdurend aan de ingebeelde jeuk van infecties die er gewoon niet zijn.
Dan is er nog de fantoomjeuk die vaak wordt gemeld door slachtoffers van amputaties, waarbij zij jeuk voelen in het ledemaat dat is verwijderd. Terwijl wetenschappers werken aan genezing voor dit probleem, vinden ze enig succes met het eenvoudige gebruik van spiegels, waardoor de hersenen denken dat de geamputeerde ledemaat wordt gekrabd.
Veel mensen merken dat hun huid meer jeukt als ze ouder worden; dit staat bekend als Alloknesis. Dit type chronische jeuk wordt meestal veroorzaakt door lichte druk op de huid. Recente studies suggereren dat naarmate we ouder worden, we drukgevoelige cellen in onze huid verliezen en dit kan ons gevoeliger maken voor aanrakingsgerelateerde jeuk.