Dit esdoornblad vertoont tekenen van Verticillium wilt.

Door Christine Engelbrecht
Extension Plant Pathologist
Iowa State University

De groene, bebladerde takken van een esdoorn of es kunnen een broodnodige beschutting bieden tegen de zon tijdens de hete zomerdagen. Verticillium verwelking, een veel voorkomende maar vaak over het hoofd geziene ziekte, kan die prachtige schaduw tenietdoen door deze bomen te doen verwelken en afsterven, soms binnen enkele weken of maanden.

Verticillium verwelking is een schimmelziekte die meer dan 300 plantensoorten aantast, waaronder veel voorkomende bomen en struiken. In Iowa komt de ziekte het meest voor bij esdoorns, essen en catalpa’s, maar ook bij rookbomen, viburnum, sering, kerselaars, pruimen en diverse andere bomen en struiken.

Verticillium verwelking wordt veroorzaakt door een schimmel die leeft in de kleine buisjes (xyleem) die het water door de boom vervoeren. De schimmel blokkeert deze buisjes, waardoor het water niet meer kan stromen en de plant verwelkt. De schimmel produceert ook toxinen die de plant vergiftigen.

De ziekte kan acuut of chronisch optreden. Bij acute infecties kan een tak of een deel van verschillende takken van de boom vrij plotseling verwelken en bruin worden. Vaak volgen andere takken snel, totdat de meeste of alle takken zijn verwelkt. De bladeren kunnen ook geel worden tussen de nerven, of voortijdig afvallen. Takken kunnen afsterven. Acute infecties treden op wanneer de schimmel in het nieuwste hout (het spinthout) leeft.

Bij chronische infecties kunnen de bladeren kleiner dan normaal of geel zijn, vaak met bruine randen. De boom kan slecht groeien en abnormaal veel zaad produceren. De boom verwelkt of sterft niet snel, maar gaat na verloop van tijd langzaam achteruit. Chronische infecties treden op wanneer de schimmel in ouder hout leeft.

De Verticillium-schimmel leeft in de grond en infecteert planten via de wortels, vaak binnendringend via wonden, zoals wonden die van nature ontstaan wanneer de wortels door de grond groeien. De schimmel overleeft in de bodem als een draadvormig lichaam dat mycelium wordt genoemd en als microscopische, donkere, resistente structuren die microsclerotia worden genoemd. Deze microsclerotia kunnen tot tien jaar overleven in grond of dood plantenmateriaal. Daarom is het vrijwel onmogelijk om de schimmel uit de bodem te roeien.

De Verticillium-schimmel is overvloedig aanwezig in vele bodems en het is niet bekend waarom hij vele jaren kan sluimeren voordat hij plotseling een boom aanvalt die al lange tijd op een bepaalde plaats groeit. Het is mogelijk dat stress bij de boom, zoals droogte of het leven in arme grond, hem vatbaarder maakt voor infectie.

Er zijn geen behandelingen beschikbaar om de schimmel te verwijderen uit de grond waar hij overleeft. Het beheer berust op het in goede conditie houden van de bomen. Bomen met recente verwelkingsverschijnselen kunnen de infectie zelf afschermen (compartimenteren) en herstellen.

Het is niet nodig om geïnfecteerde bomen snel te verwijderen, omdat de schimmel in de grond leeft en zich niet door de wind verspreidt. Dode takken moeten worden weggesnoeid om infectie door andere schimmels te voorkomen en om het uiterlijk van bomen met chronische infecties te verbeteren.

Omdat de schimmel in de bodem leeft, moeten bomen die aan Verticillium verwelking zijn gestorven, worden vervangen door resistente soorten. Gelukkig worden veel soorten bomen en struiken niet aangetast door Verticillium verwelking. Het gaat onder meer om alle coniferen, sierappel, beuk, ginkgo, appelbes, meidoorn, hickory, witte eik en populier. Als een boom door Verticillium verwelking sterft, kan vervanging door een van deze resistente soorten helpen om een gestage bron van zomerschaduw te garanderen.

Contacten :
Jean McGuire, Permanente Educatie en Communicatiediensten, (515) 294-7033, [email protected]
Christine Engelbrecht, Plantenziektekunde, (515) 294-0581, [email protected]

Een hoge resolutie versie van de foto is beschikbaar 62405VerticilliumLeaf.jpg