Geheimhouding is een hoeksteen van therapeutische behandeling. Het geeft cliënten die op zoek zijn naar diensten de wetenschap en het comfort dat ze volledig eerlijk kunnen zijn tegen hun behandelaar, zonder angst dat de therapeut wat ze gezegd hebben zal delen met buitenstaanders.

Dit gezegd hebbende, er zijn omstandigheden die ertoe kunnen leiden dat je die vertrouwelijkheid doorbreekt. Wat zijn die omstandigheden? En hoe kun je cliënten aan het begin van de therapie over die omstandigheden informeren zonder hun gevoel van privacy te doorbreken?

Wanneer moet een therapeut de vertrouwelijkheid doorbreken?

Zoals we het hier gebruiken, betekent “de vertrouwelijkheid doorbreken” het delen van specifieke, identificeerbare informatie over de zaak van een cliënt zonder de toestemming van de cliënt om dat te doen. De tijdstippen waarop een therapeut de vertrouwelijkheid moet verbreken zijn over het algemeen vastgelegd in de staatswet, wat betekent dat ze van staat tot staat inconsistent kunnen zijn. Het is dus belangrijk om de wetten van uw staat te controleren om te zien of een bepaalde vereiste op u van toepassing is, en zo ja, wat de bijzonderheden zijn. Afhankelijk van de staat, kunnen momenten waarop een therapeut de vertrouwelijkheid moet verbreken zijn:

1. Wanneer de cliënt een dreigend gevaar vormt voor zichzelf of anderen, en het verbreken van de vertrouwelijkheid noodzakelijk is om het gevaar op te lossen.
2. Wanneer de therapeut kindermishandeling, mishandeling van ouderen, of mishandeling van afhankelijke volwassenen vermoedt.
3. Wanneer de cliënt de therapeut heeft opgedragen om informatie over hun zaak te delen.
4. Wanneer de therapeut een in aanmerking komend gerechtelijk bevel ontvangt.

Naast deze scenario’s die op staatsniveau zijn gedefinieerd, moeten therapeuten ook de vertrouwelijkheid verbreken als hun cliënt het onderwerp is van een onderzoek naar de nationale veiligheid. In dat geval is de therapeut niet alleen volgens de federale wet verplicht om de vertrouwelijkheid te verbreken, maar mag hij de cliënt ook niet meedelen dat hij dat heeft gedaan.

“Vertrouwelijkheid verbreken” betekent dat specifieke, identificeerbare informatie over de zaak van een cliënt wordt gedeeld zonder dat de cliënt daarvoor toestemming heeft gegeven.

Er zijn andere situaties in de staats- en federale wetgeving waarin een therapeut de vertrouwelijkheid kan doorbreken, maar de therapeut is niet verplicht dit te doen. Californië, bijvoorbeeld, heeft meer dan 20 van dergelijke situaties gedefinieerd in de staatswet. Moet een therapeut dan de vertrouwelijkheid verbreken?

Ethische normen rond vertrouwelijkheid

Professionele ethische codes bepalen niet in welke situaties een therapeut de vertrouwelijkheid moet verbreken, omdat die in de wet zijn vastgelegd. De ethische codes geven echter wel nuttige richtlijnen voor het nemen van beslissingen in die situaties waarin de staats- en federale wetgeving de therapeut toestaat, maar niet verplicht, om de vertrouwelijkheid te doorbreken.

In het algemeen is de standaardpositie van therapeuten zoals die door onze ethische codes wordt aangestuurd, het handhaven van de vertrouwelijkheid, zelfs als het technisch is toegestaan om informatie te delen. Dit heeft te maken met het feit dat vertrouwelijkheid een hoeksteen is van een effectieve behandeling – het doorbreken van vertrouwelijkheid is niet iets om lichtvaardig op te vatten.

Echter, ethische codes erkennen ook dat er momenten kunnen zijn waarop zowel (1) de wet het verbreken van de vertrouwelijkheid toestaat, als (2) dit in het belang van de cliënt kan zijn. De American Psychological Association (APA) noemt in haar ethische code vier algemene scenario’s waarin je de vertrouwelijkheid zou kunnen doorbreken zonder toestemming van je cliënt.

1. Je moet noodzakelijke professionele diensten verlenen.
2. Je moet de juiste consultaties krijgen.
3. Je moet betaling voor diensten verkrijgen.
4. Een cliënt vormt een gevaar voor zichzelf of anderen.

Vaak zal de beslissing om al dan niet de vertrouwelijkheid te doorbreken niet zwart-wit zijn. Al deze scenario’s hebben gradaties en vereisen waarschijnlijk dat je per geval een beslissing neemt. Uw professionele oordeel is hierbij van doorslaggevend belang.

Als u bijvoorbeeld in uw praktijk werkt met depressies en zelfmoordgedachten, is het noemen van zelfmoord tijdens een sessie niet altijd een aanwijzing dat uw cliënt in direct, onmiddellijk gevaar verkeert. Uw kennis van uw cliënt en de voortgang van de behandeling zal u helpen beslissen of u de vertrouwelijkheid moet verbreken om uw cliënt veilig te houden.

In andere situaties, zoals bij facturering of overleg met een andere behandelaar, kunt u de richtlijnen van de HIPAA Minimum Necessary Requirement gebruiken om te bepalen hoeveel vertrouwelijke of persoonlijke informatie over uw cliënt u eigenlijk moet vrijgeven om aan uw behoeften te voldoen.

Controleer ethische codes en lokale wetten

Als u niet zeker weet of een situatie het waard is om de vertrouwelijkheid te doorbreken, moet u de staatswet in uw gebied controleren. Als u in een situatie verkeert waarin het doorbreken van de vertrouwelijkheid is toegestaan, maar niet wettelijk verplicht is (ook wel eens een “permissieve,” in plaats van “verplichte,” openbaarmakingsnorm genoemd), moet u de ethische code van uw beroepsorganisatie raadplegen voor aanvullende richtlijnen.

De National Conference of State Legislatures biedt een gedetailleerde gids waarin clinici informatie kunnen vinden over de verantwoordelijkheid van een therapeut om de vertrouwelijkheid te verbreken als een cliënt gewelddadig lijkt te worden. In 16 staten en Washington DC voorziet de wet in een permissieve, maar niet verplichte, openbaarmakingsnorm voor dergelijke situaties. Drie staten – Arizona, Delaware en Illinois – hebben verschillende regelingen voor verschillende beroepen. Sommige staten hebben zelfs geen waarschuwingsplicht/beschermingswetten. In 2018 waren dat onder meer Maine, Nevada, North Carolina en North Dakota.

Hoe te praten over vertrouwelijkheid in uw praktijk

De meeste mensen die therapie zoeken, hebben misschien een vaag idee van wat cliënt-therapeut vertrouwelijkheid inhoudt, maar ze begrijpen misschien geen specifieke details, of weten dat er omstandigheden zijn waarin u hun informatie kunt delen. Het is dus belangrijk om open kaart te spelen met uw cliënten over uw privacybeleid, en uit te leggen wanneer en waarom u mogelijk de vertrouwelijkheid moet schenden.
Als u een entiteit bent die onder de HIPAA valt, moet u in uw Notice of Privacy Practices (NPP) aan cliënten uitleggen in welke situaties hun toestemming niet nodig is om informatie over hun zaak te delen. Niet alle cliënten lezen en bewaren echter de informatie uit uw NPP, dus het is niet altijd veilig om aan te nemen dat cliënten de grenzen van de vertrouwelijkheid begrijpen alleen omdat zij uw NPP hebben ontvangen. Het is vaak ook de moeite waard om een persoonlijk gesprek te voeren.

Een gemakkelijke manier om dit gesprek te beginnen is om al je privacybeleid (inclusief geheimhoudingsverklaringen) mee te sturen in het intakepapierwerk voor nieuwe cliënten. Als je dat papierwerk dan verwerkt en doorneemt in je eerste sessie, geef je je cliënten de kans om vragen te stellen en eventuele zorgen te bespreken.

Wat te doen als je de vertrouwelijkheid moet verbreken

In situaties waarin je hebt vastgesteld dat je de vertrouwelijkheid moet verbreken, bijvoorbeeld als je cliënt of iemand anders in gevaar is, zijn er een paar dingen om in gedachten te houden.

Ten eerste: deel informatie alleen met de juiste mensen voor de situatie. Zelfs als u wettelijk verplicht bent vermoedens van kindermishandeling te melden aan de politie of een lokale kinderbeschermingsdienst, mag u informatie over het vermoeden van mishandeling niet met iemand anders delen.

Ten tweede: deel alleen de minimale hoeveelheid informatie die nodig is om het doel van de openbaarmaking te bereiken. Dat is het doel van de hierboven genoemde “minimaal noodzakelijke” norm. En ten derde, nadat u de vertrouwelijkheid hebt doorbroken, moet u, als de wet dat toestaat, uw cliënten ervan op de hoogte stellen dat u dat hebt gedaan. Herinner hen aan de grenzen van de vertrouwelijkheid en doe het nodige herstelwerk voor de therapeutische relatie.

Er zijn natuurlijk momenten waarop het informeren van cliënten over je onthulling niet gepast of heilzaam is, en als je hierover vragen hebt kun je overleggen met een supervisor, collega, of beroepsvereniging. Maar zelfs een wettelijk verplichte openbaarmaking hoeft niet te betekenen dat een therapierelatie eindigt, of dat een cliënt het vertrouwen in zijn privacy verliest. Hoe beter cliënten de vertrouwelijkheid en de beperkingen ervan begrijpen wanneer ze met therapie beginnen, hoe comfortabeler ze zich kunnen voelen tijdens toekomstige sessies met u.

Disclaimer: Dit stuk is alleen voor educatieve doeleinden, en is niet bedoeld als en mag niet worden beschouwd als juridisch advies. Voor specifieke vragen over vertrouwelijkheid, raadpleeg een advocaat of uw beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar.