Stelt u zich eens voor dat u door een drukke straat loopt. U slentert door de straten en bemoeit zich met uw eigen zaken. Plotseling botst iemand die aan het sms’en is (een gevaarlijk tijdverdrijf!) tegen u op. Je weet dat die persoon tegen jou aan botste en niet andersom. Je weet dat het niet jouw schuld was en dat het in feite hun schuld was.

Zeg je sorry?

Als je eerste impuls is om je te verontschuldigen, ben je misschien een people pleaser. People pleasing houdt veel meer in dan automatisch “sorry!” zeggen in een menigte, maar deze situatie is een paradigma voor hoe people pleasing ons beïnvloedt. In de basis is “people pleasing” een probleem om gezonde persoonlijke grenzen te stellen. We worstelen hier allemaal wel eens mee, maar voor iemand die gewoonlijk mensen behaagt, kan het probleem slopend zijn.

People pleasers worden gemotiveerd door een sterk verlangen naar goedkeuring en externe validatie, en kunnen onzeker zijn in hun relaties. Deze onzekerheid zorgt ervoor dat ze zich conformeren aan de meningen en verwachtingen van anderen – zelfs als ze dat niet willen – en kan het moeilijk voor ze maken om “nee” te zeggen als ze iets voorgeschoteld krijgen wat ze eigenlijk niet willen of niet leuk vinden. Zoals in het openingsvoorbeeld, nemen mensen die pleasen vaak de schuld op zich voor anderen, zelfs wanneer andere mensen hen kwetsen. People pleasing is geen psychische aandoening, maar het kan wel een probleem zijn dat een negatieve invloed heeft op de manier waarop veel mensen, met of zonder psychische aandoening, zich tot anderen verhouden.

Het allerbelangrijkste is dat people pleasers andere mensen proberen te voeden zonder zichzelf voldoende te voeden. We kennen allemaal de zin die ze in vliegtuigen zeggen, het is een cliché geworden: voordat je iemand anders helpt zijn zuurstofmasker op te zetten, zet je eerst je eigen zuurstofmasker op. Maar dit geldt net zo goed voor onze emotionele levens als voor de veiligheid in het vliegtuig. Als we anderen proberen te helpen zonder onszelf daadwerkelijk te steunen, komen we uiteindelijk allemaal zuurstof tekort.

Hoe is People Pleasing anders dan vrijgevigheid?

People Pleasing kan erg veel lijken op bewonderenswaardig vrijgevig of behulpzaam gedrag. Maar er is een verschil: terwijl echte vrijgevigheid voortkomt uit een gezond zelfrespect en een oprecht geluk uit gedeeld plezier, komt ‘people pleasing’ uit een plaats van verlaagd zelfrespect en een behoefte aan de goedkeuring van anderen.

People pleasers hebben de neiging om zichzelf ondergeschikt te maken aan anderen uit een verlangen naar goedkeuring, dat slopend sterk kan zijn. Ze kunnen het moeilijk vinden om onafhankelijke standpunten in te nemen of voor zichzelf op te komen wanneer dat echt nodig is. In wezen komt “people pleasing” voort uit een onzeker gevoel van het zelf en een verlangen om het hele gevoel van het zelf te baseren op de mening van anderen. Dit kan voortkomen uit een traumatische familiegeschiedenis, andere ervaringen met trauma’s of toxiciteit, en gewelddadige relaties.

People Pleasing kan vooral vrouwen treffen

Tijdens de #metoo-beweging hebben we veel verhalen gehoord van vrouwen die zich in gewelddadige situaties bevonden en door de druk geen nee konden zeggen. Dit heeft te maken met een heleboel culturele stereotypen die vrouwen vertellen dat ze stil moeten zijn, anderen op de eerste plaats moeten zetten, niet moeten opkomen voor wat ze willen, en anders mensen moeten behagen.

Onderzoek onderbouwt dit. Verschillende studies hebben aangetoond dat ‘people-pleasing’-gedrag onze gezondheid negatief kan beïnvloeden – en dat dit vaker voorkomt bij vrouwen. In één onderzoek werd vastgesteld dat mensen meer eten als ze het gevoel hebben dat ze daarmee anderen een plezier doen, zelfs als ze dat niet per se willen. Uit een ander onderzoek naar coping-stijlen en eetgedrag bleek dat negatieve coping-stijlen, zoals ‘people pleasing’, positief gecorreleerd waren met overgewicht – en dat dit coping-mechanisme populairder was bij vrouwen, waarbij 54% van de vrouwen zich identificeerde met ‘people pleasing’- coping-mechanismen, vergeleken met 40,3% van de mannen.

Dit zien we terug in ongezonde relatiepatronen. Van simpelweg geen tijd voor jezelf nemen om op te laden, tot het vervallen in giftige relatiepatronen, het pleasen van mensen kan een negatieve invloed hebben op het vermogen van vrouwen om te gedijen. Hoewel mensen van alle seksen in ongezonde, giftige of zelfs misbruikende relatiepatronen terecht kunnen komen met iemand die hun verlangen om te behagen uitbuit, kunnen culturele verwachtingen dat vrouwen altijd aardig en op anderen gericht moeten zijn – in plaats van op zichzelf – hen duidelijk benadelen.

Het is Oké om jezelf op de eerste plaats te zetten

Laten we teruggaan naar dat overvolle trottoir. Je longen uit je lijf blazen bij elke vreemde die je in het openbaar tegen het lijf loopt, is een recept voor stress – om nog maar te zwijgen van het feit dat je een onaangenaam persoon bent. Maar de onderliggende mentaliteit in deze situatie kan zeker problematisch zijn.

Inzicht krijgen in waar je wel en niet verantwoordelijk voor bent, grenzen stellen en leren assertiever en zelfbeschermender te zijn, zijn egoïstisch op een goede manier. De last van andermans verwachtingen, verantwoordelijkheden en oordelen op je nemen is niet alleen slecht voor ons – het is ook slecht voor de andere mensen in ons leven, die misschien geen verantwoording hoeven te nemen voor hun eigen daden en verantwoordelijkheden als we voortdurend proberen het hen naar de zin te maken.

Als je het gevoel hebt dat je een ‘people pleaser’ bent geweest, kun je oefenen met ‘nee’ zeggen. Een therapeut kan je ook helpen om met dit ongezonde patroon om te gaan en het te leren veranderen. Hoewel het aangeven van grenzen in het begin eng kan zijn, zal het zich uiteindelijk uitbetalen in hernieuwd welzijn voor jou – en betere relaties met anderen in je leven.

Hey, je kunt zelfs “excuseer je” zeggen de volgende keer dat een malafide sms’er schaamteloos tegen je aanloopt op straat.