Ik heb onlangs ontdekt dat ik misschien een paar voedingssupplementen moet nemen, namelijk vitamine B12, ijzer en foliumzuur (vitamine B9). Toen de dokter een supplement voorstelde, was ik sceptisch. Ik zou deze voedingsstoffen toch zeker ook uit goede ouderwetse voeding kunnen halen? Ik besloot het te onderzoeken.
Bij nader onderzoek ontdekte ik dat deze combinatie van vitamines en voedingsstoffen, ook al is ze superbelangrijk, niet zo vaak in volwaardige voeding voorkomt. Terwijl je veel voedingsmiddelen kunt vinden die rijk zijn aan een van deze voedingsstoffen, is het niet zo gemakkelijk om een voedingsmiddel te vinden dat een goede bron is van alle drie. Van al het heerlijke en voedzame voedsel op aarde waren de beste bronnen, volgens mijn onderzoek: runderlever, krab en verrijkte ontbijtgranen.
Met keuzes als deze, ook al ben ik een fan van krabkoekjes en paté, is het gemakkelijkste voedingsmiddel om in mijn dagelijkse dieet op te nemen natuurlijk de ontbijtgranen. Maar ik heb altijd gedacht dat verrijkte en verrijkte voedingsmiddelen op de een of andere manier niet zo goed waren, al is me nooit precies duidelijk geworden waarom dat zo is.
Dus, ik heb het opgezocht en wat ik vond had een rijke geschiedenis. Het blijkt dat dit trio voedingsstoffen zo belangrijk is voor onze algehele gezondheid dat, omwille van de volksgezondheid, gewone voedingsmiddelen er vaak mee worden verrijkt of verrijkt om ervoor te zorgen dat mensen er genoeg van binnenkrijgen.
Maar, wat zijn verrijkte en verrijkte voedingsmiddelen, en zijn deze voedingsbronnen een goede manier om je vitamines en mineralen binnen te krijgen?
Verrijkt voedsel
Vroeg in de Middeleeuwen werd wit meel verondersteld gezonder te zijn dan bruin (of volkoren) meel en dat had een goede reden. Omdat witte bloem meer bewerkt is, zullen schimmels en zwammen er minder snel in groeien dan in bruine bloem. Als je toegang had tot witte bloem, had je drastisch je kansen verminderd om door voedsel overgedragen ziekten op te lopen van de meest voorkomende voedingsmiddelen, brood en gebak. Er was toen tenslotte nog geen koeling.
Hoewel het, ondanks de toepassing van moderne ontwikkelingen die het volkomen veilig zouden hebben gemaakt om weer bruin brood te eten, tot de jaren 1920 duurde voordat het verlies van essentiële voedingsstoffen in verband werd gebracht met de verwerking van granen. Tegen die tijd was wit brood de norm en wilde niemand bruin brood eten. Om het probleem aan te pakken, werd het idee van “verrijking” van deze voedingsmiddelen, of het toevoegen van deze voedingsstoffen aan het meel, geïntroduceerd als een oplossing.
Het was nog steeds niet tot de jaren 1940, toen voedsel van welke aard dan ook schaars was, dat er een internationale inspanning was om de gezondheid van de bevolking in oorlogstijd te verbeteren. Verwerkt meel werd gekozen voor verrijking omdat het zo gewoon was. Volksgezondheidsfunctionarissen dachten dat meel waarschijnlijk bijdroeg aan het dieet van zowel de welgestelden als de armen, dus was het de ideale kandidaat voor verrijking.
Verrijkt voedsel
Verrijking verhoogt de hoeveelheid voedingsstoffen in een voedselproduct, of ze nu aanwezig waren vóór verwerking of niet. De verrijking van granen maakte deel uit van een strategie van de Wereldgezondheidsorganisatie en de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties om de wereldwijde voedingsproblemen aan te pakken.
In veel gevallen kwam de verrijking van voedsel voort uit een bijzondere behoefte op het gebied van de volksgezondheid. Zo werd in 1924 jodium aan zout toegevoegd om de vele problemen te voorkomen die het gevolg waren van een jodiumtekort. In 1998 werd foliumzuur toegevoegd aan meel, gebakken goederen en granen om overvloedige neurale buisdefecten bij zuigelingen te voorkomen – dit risico wordt zo doeltreffend beperkt dat meer dan 50 landen verrijking met foliumzuur in bepaalde voedingsmiddelen verplicht stellen. Een andere veel voorkomende verrijking is vitamine D, die in het begin van de 20e eeuw aan melk werd toegevoegd. Op het moment dat de Amerikaanse regering besloot melk te verrijken, had 80% van de kinderen in Boston rachitis.
Moet ik dan supplementen nemen of Shreddies eten?
Al sinds de introductie van verrijkte en verrijkte voedingsmiddelen is het grote publiek een stuk gezonder geworden. Wanneer heb je bijvoorbeeld voor het laatst gehoord van iemand die rachitis of scheurbuik had? En in landen met gefluorideerd water is het aantal gaatjes bij kinderen met 40% gedaald.
Toch zou ik aarzelen om te zeggen dat verrijking de beste manier is om deze voedingsstoffen binnen te krijgen. Om te beginnen kan de juiste absorptie en dosering een probleem zijn. De biologische beschikbaarheid van de meeste voedingsstoffen is een kwestie van relatie met de andere voedingsstoffen in een compleet voedingsmiddel. Een voorbeeld hiervan is ijzer, dat het best wordt opgenomen via dierlijke voedingsproducten. Granen zijn meestal verrijkt met plantaardig ijzer, of elementair ijzer. In vergelijking met dierlijke producten hebben deze beide bronnen een fractie van de opneembaarheid vanwege de structuur van de toegevoegde voedingsstof en omdat het geïsoleerd is van andere vitaminen en voedingsstoffen die helpen bij de opname.
Het leven is nu anders dan in de Middeleeuwen. Vooral in Noord-Amerika hebben we veel keuzemogelijkheden en beschikken we over een schat aan informatie over voedsel, hoe het wordt gemaakt en waar het vandaan komt. Aangezien verrijkt voedsel wordt bewerkt tot de voedingsstoffen verloren gaan, lijkt het me dat het eten van minder bewerkte producten een beter antwoord is op het probleem van ontbrekende voedingsstoffen in verrijkt voedsel.
Verrijkt voedsel daarentegen is een ander verhaal. Als het gaat om het aanpakken van wijdverbreide tekorten, zijn adviezen van de volksgezondheid en van artsen historisch gezien vrij effectief geweest. Het is waarschijnlijk verstandig om blij te zijn met de aanvullende steun die beschikbaar is in verrijkt voedsel en supplementen, wanneer dat nodig is.
Om het samen te vatten: verrijken betekent het toevoegen van de oorspronkelijke voedingsstoffen aan bewerkt voedsel en verrijken betekent het toevoegen van broodnodige voedingsstoffen aan voedsel dat ze misschien niet eens bevatte. Door de overheid toegestane verrijking van voedingsstoffen heeft een heleboel gezondheidsproblemen voorkomen, dus dat klinkt helemaal niet zo slecht. In het geval van verrijking lijkt het een hoop extra werk, om nog maar te zwijgen van de druk op de hulpbronnen en het milieu, om een product te produceren dat inferieur is aan datgene wat de natuur helemaal zelf kan leveren.