Inleiding tot Hakarl
Wat is hakarl? Hoe slecht is het? En moet je het eten? Dat en nog veel meer als we de legendarische rotte haai van IJsland onder de loep nemen.
Bij Young Pioneer Tours houden we wel van een dosis raar eten, van Balut in de Filipijnen tot hond in Noord-Korea de wereld heeft wat vreemde gerechten.
Maar er is één voedsel dat regelmatig bovenaan elke “meest ranzige voedsel,” of Meest walgelijke voedsel in de wereld” blogs staat, en dat is hakarl.
In 2019 liep YPT onze eerste tour naar Groenland en besloten we dat we het waarschijnlijk zelf moesten proberen, aangezien we in Reykjavik waren.
Hier is ons ultieme naar een van het slechtste voedsel ter wereld Harkarl – de pis ruikende gefermenteerde haai.
Wat is Hakarl?
Lang verhaal kort, voedsel dat stinkt naar pis! Maar ik vind dat we een betere uitleg verdienen dan dat. Simpel gezegd is het het gefermenteerde vlees van de Groenlandse haai. Voor het geval u er nog niet helemaal aan gewend bent, ga ik verder.
Wat is de geschiedenis van deze stinkende haai?
Groenlandse haai wordt al eeuwenlang in IJsland gekweld en in de saga’s van het land genoemd. Voor het geval je aardrijkskunde niet al te best is IJsland wordt nogal koud en dus moeten ze vlees bewaren voor de winter. IJsland heeft een gebrek aan zout, het belangrijkste middel om voedsel te conserveren, en zo werd de hakarl-techniek uitgevonden.
Het interessante punt hier is dat Groenlandse haai, voordat hij wordt gepekeld, giftig is, net als de kogelvis. Daarover later meer.
Hoe maken ze hakarl?
De eigennaam kæstur hákarl (rotte haai), lijkt vreemd genoeg op het nationale gerecht van IJsland. Hoewel de gemiddelde IJslander je zal vertellen dat het tegenwoordig alleen voor toeristen is.
Haaienvlees is vers giftig, dus in plaats van het gewoon niet te eten zoals een verstandig mens, onthoofdt men in IJsland de haai en begraaft hem vervolgens in een zandbak bedekt met rotsen. Zo raakt men van het gif af. Hoe iemand dit ontdekt heeft is op zich al vreemd genoeg. Hoeveel mensen zijn er niet gestorven voordat ze het gif hebben verwijderd?
De haai gist dan 6-12 weken voordat hij wordt opgegraven, in repen wordt gesneden en tot 5 maanden in een schuur te drogen wordt gehangen. Door de gisting begint de schuur te stinken, heel erg te stinken, en niet zomaar stinken, maar de stank van ammoniak, dus het ruikt naar pis.
Waarom eten ze het dan in godsnaam?
Ik denk dat dit twee vragen zijn, in de eerste plaats: waarom eten ze het, en waarom harden ze het op zo’n manier? In wezen wordt IJsland een dorre woestenij als het winter wordt, er zijn geen groenten of vlees en het water is bevroren, dus geen vis. Tegenwoordig niet zo’n probleem, maar vroeger was het een groot probleem. Vlees en vis moesten worden gepekeld om te kunnen worden gegeten als het koud werd in IJsland. De Groenlandse haai kon worden gepekeld en bewaard om te eten.
Dus, waarom niet gepekeld in zout zoals normale mensen? Dit is verreweg de interessantste vraag als het gaat om de bereiding van hakarl. Verbazingwekkend genoeg produceert IJsland zelf geen zout, of liever gezegd lang niet genoeg voor enig gebruik. Ze moesten dus wat inventiever zijn in het pekelen van dingen, vandaar dat de naar pis ruikende ranzige haai eerder uit noodzaak dan uit vrije keuze is ontstaan!
Dus, hoewel dit misschien een groot controversieel voedsel is, moet je toch bewondering hebben voor de menselijke vindingrijkheid die tot de uitvinding ervan heeft geleid.
OK, ik ben verkocht, hoe eet ik het ranzige visje?
De stukjes zijn piepklein, je pakt een stukje aan een tandenstoker, kauwt er 30 seconden op en jaagt het dan weg met een borrel Brennevin. Voor mensen die niet gewend zijn aan de unieke smaak en geur wordt nieuwkomers verteld hun neus in te houden bij het consumeren van hakarl. Daarna doe je een shot van de lokale maneschijn.
Brennivin is letterlijk het belangrijkste onderdeel van het eten van hakarl, omdat men zegt dat het alle ongewenste bacteriën doodt. Altijd een beetje verontrustend als je wordt aangeraden een glas vuurwater te drinken na het nuttigen van een gerecht. Brennivin is op zichzelf al interessant, want zelfs tijdens de drooglegging in IJsland werd het drankje niet verboden vanwege het verband met hakarl.
Hoe smaakt hakarl?
oordat we ingaan op hoe het smaakt, moeten we eerst ingaan op hoe ruikt hakarl? Het ruikt niet lekker! Hakarl ruikt naar ammoniak, dus in wezen ruikt het naar urine. Wat de smaak van hakarl betreft, die is echt niet zo slecht. Het is vrij droog en zeker visachtig van textuur, maar ik heb het gevoel dat het onverdiend het etiket “een van de slechtste voedingsmiddelen ter wereld” opgeplakt heeft gekregen, hoewel ik liever een Big Mac zou nemen. Ironisch genoeg is er geen McDonalds in IJsland.
Waar kan ik hakarl eten?
Er zijn twee opties, de gratis of de betaalde versie (in Reykjavik anyone). Ten eerste heeft de vlooienmarkt van Reykjavik hakarl als gratis voorproefje, onder andere. Dit is een geweldige budgetmaaltijd, want IJsland is erg duur. Verjaag het met een blikje Okra, het meest ongezonde drankje van IJsland (naar verluidt).
Tweede is er Icelandic Street Food en Craft Beer (ze hebben ook een comedyclub).
Het eten op straat is hier goedkoop en goed, hakarl wordt geleverd met het vereiste shot maneschijn, en eronder zit een tamelijk leuke comedyclub. Ik was echt onder de indruk van de kwaliteit van de open mic avond!
Nu, terwijl het coronavirus het reizen nu een beetje verpest, hopen we in 2022 weer een Groenland tour te organiseren! Laten we met z’n allen hakarl eten.
Over de auteur
Gareth Johnson
Gareth Johnson is de oprichter van Young Pioneer Tours en heeft meer dan 150+ landen bezocht. Zijn passie is het openstellen van obscure bestemmingen voor toerisme en het delen van zijn ervaring met street food.
.