Beste Stravinsky-werken: 10 essentiële stukken van de grote componist

De Lentewijding

De Lentewijding, een van Stravinsky’s beste werken, werd voor het eerst uitgevoerd door Diaghilevs Ballets Russes in 1913 en veroorzaakte een fameuze rel. Het publiek was zo verontwaardigd over Stravinsky’s avant-garde partituur en Nijinsky’s choreografie, dat velen dachten dat het het werk van een gek leek – maar het wordt nu algemeen beschouwd als een van de meest invloedrijke muziekwerken van de 20e eeuw. Leonard Bernstein omschreef De Lentewijding als “het belangrijkste muziekstuk van de 20e eeuw.”

De Vuurvogel

De Vuurvogel is een ballet- en orkestconcertwerk van Stravinsky, geschreven voor het Parijse seizoen van Diaghilevs Ballets Russes in 1910. Het ballet is niet alleen belangrijk als het eerste internationale succes van Stravinsky’s carrière, maar ook als het begin van de samenwerking tussen Diaghilev en Stravinsky die ook de veelgeprezen balletten Petroesjka en De Lentewijding zou opleveren. De bedwelmende melange van oosterse muzikale specerijen in De Vuurvogel voert Rimsky-Korsakovs pikante orkestratie en Borodins smachtende melodische stijl naar nieuwe hoogten van verrukte balletuitdrukking.

Petroesjka

Petroesjka vertelt het verhaal van de liefdes en jaloezie van drie marionetten en brengt muziek, dans en vormgeving samen in een eendrachtig geheel. Het werk was oorspronkelijk bedoeld voor de concertzaal, totdat Diaghilev Stravinsky overhaalde om er een ballet van te maken. Kenmerkend voor de muziek is het zogenaamde Petroesjka-akkoord (bestaande uit C-majeur en F♯-majeur drieklanken die samen worden gespeeld), een bitonaliteitsmiddel dat de verschijning van het hoofdpersonage aankondigt.

Agon

Tijdens de jaren vijftig gaf Stravinsky zijn creatieve verbeelding nog een laatste stoot door Schönbergs twaalftoonstechniek, bekend als serialisme, te omarmen in late meesterwerken, waaronder het ballet Agon. De première ervan door het New York City Ballet in december 1957 werd door critici bejubeld als een mijlpaal in de moderne dansgeschiedenis, “een levend leerboek over de kunst van het mengen van muziek en beweging”. Stravinsky’s medewerker, choreograaf George Balanchine, zei dat Agon “het meest perfecte werk” was dat uit hun lange samenwerking voortkwam.

Apollo

Apollo is een van de mijlpalen in de balletten van de 20e eeuw. Stravinsky’s sublieme ballet partituur werd populair gemaakt door Diaghilev’s legendarische Ballet Russes, met opvallende kostuums van Coco Chanel en baanbrekende choreografie van George Balanchine. Dit dramatische en krachtige ballet ging in 1928 in Parijs in première en was Balanchines eerste grote samenwerking met Stravinsky.

Les Noces

Les Noces (De Bruiloft), opgedragen aan dansimpresario Sergei Diaghilev, is een van Stravinsky’s meest opmerkelijke prestaties. Hoewel het oorspronkelijk bedoeld was als balletpartituur over een Russische boerenbruiloft wordt de orkestversie meestal uitgevoerd. Stravinsky’s modernistische en buitengewoon originele partituur put uit Russische volkstradities en bevat solisten, koor, vier piano’s en slagwerk.

Oedipus Rex

Oedipus Rex werd geschreven aan het begin van Stravinsky’s neoklassieke periode, en wordt beschouwd als een van zijn beste werken uit deze fase van zijn carrière. Dit opera-oratorium is gebaseerd op Sophocles’ tragedie over de ondergang van koning Oedipus, die ontdekt dat hij zijn volk heeft verraden door zijn vader te vermoorden en met zijn moeder te trouwen.

The Rake’s Progress

Stravinsky’s populairste opera, The Rake’s Progress, heeft een libretto van WH Auden en Chester Kallman dat losjes is gebaseerd op de schilderijen en gravures van William Hogarth. The Rake’s Progress is geïnspireerd op de opera’s van Mozart en maakt deel uit van Stravinsky’s neoklassieke oeuvre.

The Soldier’s Tale

The Soldier’s Tale is een ritmisch opzwepend theaterstuk, gecomponeerd voor zeven instrumenten, drie acteurs en dansers, over een soldaat die zijn viool aan de duivel verkoopt in ruil voor een boek dat hem rijk zal maken. Stravinsky had onlangs de jazz ontdekt, via bladmuziek die zijn vriend Ernest Ansermet uit Amerika had meegebracht, en stond erop dat de jazz invloed had gehad op hoe hij The Soldier’s Tale had geconcipieerd. Zijn uiteindelijke keuze van de instrumentale bezetting is in opmerkelijke mate een echo van wat nu bekend staat als dixieland jazz.

Symphonies Of Wind Instruments

De Symphonies Of Wind Instruments is een concertwerk dat Stravinsky in 1920 schreef voor een ensemble van hout- en koperblazers. Het is een bepalend werk, opgedragen aan de nagedachtenis van Debussy, dat Stravinsky omschreef als “een sober ritueel dat zich ontvouwt in termen van korte litanieën tussen verschillende groepen van homogene instrumenten.” Zelfs voor Stravinsky is de Symphonies Of Wind Instruments opvallend origineel, niet gegrond in het “symfonische” genre maar in de Russisch Orthodoxe dodendienst.

Aanbevolen opname

Stravinsky’s The Rite Of Spring (Le Sacre Du Printemps) uitgevoerd door het Los Angeles Philharmonic onder leiding van Esa-Pekka Salonen.

“Ik weet niet zeker… dat ik ooit zoveel van de instrumentale details van The Rite zo fijnzinnig heb horen onthullen: de vervlochten houtblazers van de introductie zijn prachtig, ja griezelig gezeefd…” – BBC Music Magazine

“Stravinsky’s verbijsterende Rite is zelden met zoveel gevoel voor zijn orkestrale originaliteit gepresenteerd, dankzij deze schitterende opname.” – Apple Music

Beluister hier Stravinsky’s Le Sacre Du Printemps, uitgevoerd door het Los Angeles Philharmonic onder leiding van Esa-Pekka Salonen.

Ontdek meer van de beste werken van onze componist.