Wat veroorzaakt emoties?

Probeer je de laatste keer dat je je bang voelde te herinneren. Weet u nog wat u dacht? Wetenschappers hebben ontdekt dat onze emoties vaak worden veroorzaakt door onze gedachten. Dit betekent dat twee mensen zich in dezelfde situatie kunnen bevinden, maar verschillende emoties kunnen voelen omdat ze verschillende gedachten hebben (zie figuur 1). Misschien heb je dit al gemerkt bij je eigen vrienden en familie. Bijvoorbeeld, stel je voor dat twee mensen allebei bij een buurman thuis waren en dat deze buurman een hond had. De ene persoon zou kunnen denken: “Deze hond zou me pijn kunnen doen!” en zich bang voelen. Dit kan gebeuren als die persoon nog nooit een hond als huisdier heeft gehad. De andere persoon zou in plaats daarvan kunnen denken, “Oh, wat een schattige hond!” en zich blij voelen. Dit zou kunnen gebeuren als die persoon is opgegroeid met honden als huisdier. Hieruit blijkt dat als twee mensen verschillende ervaringen hebben opgedaan, ze in dezelfde situatie verschillende gedachten en emoties kunnen hebben.

Wetenschappers hebben ontdekt dat bepaalde soorten gedachten vaak tot bepaalde emoties leiden. Als iemand bijvoorbeeld denkt: “Ik ben in gevaar”, dan zal die persoon waarschijnlijk angst voelen. Of als iemand denkt: “Ik heb net gekregen wat ik wilde”, dan zal die persoon zich waarschijnlijk blij voelen. Of, wanneer iemand denkt: “Ik heb net iets verloren waar ik om geef”, dan zou die persoon zich waarschijnlijk verdrietig voelen. En ten slotte, wanneer iemand denkt: “Mijn vriend heeft me zojuist oneerlijk behandeld”, zou die persoon zich waarschijnlijk boos voelen.

Wetenschappers hebben ontdekt dat de gedachten die emoties veroorzaken meestal antwoord geven op vragen als deze:

• (1) Is wat er is gebeurd onverwacht?

• (2) Is wat er is gebeurd plezierig?

• (3) Zal wat er is gebeurd het voor mij gemakkelijker of moeilijker maken om te krijgen wat ik wil?

• (4) Kan ik bepalen wat er daarna gebeurt?

• (5) Zal ik kunnen omgaan met wat er is gebeurd?

• (6) Komt wat er is gebeurd overeen met wat ik denk dat goed en fout is?

• (7) Is wat er is gebeurd mijn schuld of die van iemand anders?

Als er iets gebeurt, voel je verschillende emoties, afhankelijk van hoe je geest deze verschillende vragen beantwoordt. Als bijvoorbeeld je fiets kapot is gegaan, voel je je waarschijnlijk verdrietiger als je denkt dat je er niets aan kunt doen (je denkt dus dat je er geen controle over hebt). Of, als je beste vriend net verhuisd is, zou je je waarschijnlijk minder verdrietig voelen als je ook geloofde dat je het wel aan zou kunnen en nieuwe vrienden zou kunnen maken. Of, als je denkt dat het verkeerd is om dingen niet te delen, dan zou je waarschijnlijk boos worden op iemand als hij of zij dingen niet deelt.

Maar heb je ooit een emotie gevoeld en wist je niet waarom? Soms voelen mensen emoties terwijl ze geen gedachten hebben die met die emoties te maken hebben. Dit kan moeilijk te begrijpen zijn. Wetenschappers hebben echter ontdekt dat je hersenen soms onbewust een emotie kunnen opwekken. Dit betekent dat je hersenen iets in je situatie kunnen opmerken en een emotionele reactie teweegbrengen, allemaal zonder dat je het zelfs maar merkt. Wetenschappers hebben ontdekt dat onze hersenen veel dingen doen die we niet opmerken. Dit worden “onbewuste processen” genoemd. Bijvoorbeeld, ook al merk je het niet, je hersenen besturen op dit moment veel dingen in je lichaam, zoals wat je hart en maag doen. De volgende keer dat je een emotie voelt en niet weet waarom, probeer dan aandacht te schenken aan wat er in je huidige situatie gebeurt en stel jezelf de zeven verschillende vragen die eerder zijn genoemd. Dit kan je helpen erachter te komen waarom je je voelt zoals je je voelt.

Wat gebeurt er tijdens een emotie?

Wanneer een emotie wordt getriggerd, wat gebeurt er dan eigenlijk? Wetenschappers hebben geleerd dat een “emotionele reactie” eigenlijk uit veel verschillende delen bestaat. Eén deel van een emotionele reactie is dat de hersenen veranderen wat er in het lichaam gebeurt. Wanneer je bijvoorbeeld bang of boos bent, voel je je hart bonzen en beginnen je longen sneller te ademen. Of, als je verdrietig bent, krijg je tranen in je ogen. Emoties kunnen er ook toe leiden dat sommige spieren in je lichaam automatisch gaan bewegen. Als je blij bent, kun je bijvoorbeeld glimlachen, je stem klinkt opgewondener en je gaat wat langer staan – en je merkt misschien niet eens dat je dat doet.

Een ander onderdeel van een emotionele reactie is dat je anders gaat denken. Wetenschappers hebben bijvoorbeeld ontdekt dat als mensen verdrietig zijn, ze meestal aan verdrietige herinneringen denken, maar als mensen blij zijn, denken ze meestal aan blije herinneringen. Een ander voorbeeld: als mensen bang zijn, gaan ze meestal op zoek naar andere gevaren in hun omgeving, en hebben ze meer kans om gedachten te hebben over andere enge dingen. Aan de andere kant, wanneer mensen blij zijn, merken ze meestal meer dingen op die ze leuk vinden terwijl ze de dag doorkomen.

Het laatste deel van een emotionele reactie is dat je je anders gaat willen gedragen dan je gewoonlijk doet. Als je bijvoorbeeld boos bent, wil je misschien schreeuwen of met iemand vechten. Of, als je bang bent, zou je een sterk verlangen kunnen voelen om weg te rennen. Of, als je verdrietig bent, wil je misschien alleen thuis in je kamer blijven en met niemand praten.

Hoe kom je erachter welke emotie je voelt?

Nadat we emotionele reacties hebben, willen we ze meestal ook begrijpen. Ben je ooit onzeker geweest over welke emotie je voelde? Soms kunnen onze gevoelens verwarrend zijn, en het kan moeite kosten ze te begrijpen. Een van de redenen hiervoor is dat eenzelfde soort emotie soms anders kan aanvoelen in verschillende situaties. Bijvoorbeeld, bang zijn om een toespraak te houden voor je klas kan anders aanvoelen dan bang zijn voor een leeuw. Een andere reden waarom gevoelens verwarrend kunnen zijn, is dat verschillende soorten emoties soms hetzelfde aanvoelen. Boosheid en angst kunnen je bijvoorbeeld trillerig maken en je hart sneller doen kloppen.

Dus als je merkt dat je een emotionele reactie hebt, moet je nog uitzoeken welke emotie het is. Je kunt bijvoorbeeld merken dat je hart sneller gaat kloppen, dat er een leeuw voor je staat, en dat je een sterk verlangen hebt om weg te rennen. Nadat je hebt nagedacht over de verschillende emoties die je zou kunnen voelen, zou je kunnen besluiten dat “angst” je beste gok is. Met andere woorden, je zou de gedachte kunnen hebben: “Ik voel nu waarschijnlijk angst, omdat ik denk dat deze leeuw me pijn kan doen.” Hoewel, in een enge situatie als deze, realiseer je je misschien niet eens dat je bang bent totdat je wegrent en een moment hebt om erover na te denken. Wetenschappers hebben ontdekt dat sommige mensen het moeilijker vinden dan anderen om erachter te komen welke emotie ze voelen. Mensen die moeite hebben om hun emoties te begrijpen, hebben ook meer moeite om zichzelf beter te laten voelen.

Het is belangrijk om aandacht te besteden aan je emoties en te oefenen om erachter te komen wat je voelt. Dit zal je helpen om problemen op te lossen en om je sneller beter te voelen als je je slecht voelt. Het helpt ook om jezelf af te vragen wat je hebt geleerd van momenten waarop je je verdrietig, bang of boos hebt gevoeld, en hoe je soortgelijke situaties zou aanpakken als ze zich opnieuw zouden voordoen.

Kan inzicht in hoe emoties werken je helpen?

Een goede reden om emoties te begrijpen is dat het je kan helpen uit te vinden hoe je er het beste op kunt reageren. Om te bepalen hoe u moet reageren, is het belangrijk om eerst te bepalen of uw emoties overeenkomen met de huidige situatie. Emotionele reacties kunnen nuttig zijn als ze in de juiste situaties voorkomen. Bijvoorbeeld, als je bang bent voor een slang, zal je emotie van angst je helpen om uit de buurt van slangen te blijven en te voorkomen dat je gebeten wordt. Of, als je boos wordt als iemand iets gemeens tegen je doet, kan je boosheid die persoon laten weten niet meer gemeen te zijn. Of, als je familie en vrienden merken dat je verdrietig bent nadat een vriend of vriendin verhuist, kan je verdriet hen helpen in te zien dat je hun liefde en steun nodig hebt.

Maar soms kunnen diezelfde emoties ook nutteloos zijn als ze in de verkeerde situaties optreden. Als je bijvoorbeeld boos wordt op een vriend omdat hij je per ongeluk pijn heeft gedaan, dan kan dat je vriendschap alleen maar verslechteren. Of, als je zo bang bent voor een proefwerk dat je thuisblijft van school, dan kan dit je ervan weerhouden om een goed cijfer te halen in die klas. Of, als je te lang verdrietig bent nadat een vriend is verhuisd, dan kan dit het moeilijker voor je maken om nieuwe vrienden te maken.

Als een emotie behulpzaam is, kun je luisteren naar wat het je vertelt te doen. Maar wat moet je doen als een emotie niet behulpzaam is? Wetenschappers hebben ontdekt dat er een aantal goede vaardigheden zijn die je kunt oefenen, die je kunnen helpen om te gaan met niet-helpende emoties. Een van die vaardigheden heet “herwaardering” en houdt in dat je je gedachten probeert te veranderen. Als je bijvoorbeeld bang bent om naar school te gaan om een toets te maken, dan kun je proberen een andere manier te vinden om over de toets te denken die minder eng is. Bijvoorbeeld, je zou kunnen denken: “Nou, ik ben geslaagd voor alle andere tests die ik heb moeten maken, dus deze zal waarschijnlijk ook wel goed zijn.” Of, als je boos bent op een vriend omdat hij je per ongeluk pijn heeft gedaan, kun je proberen te denken: “Het was gewoon pech – ik weet dat hij me niet wilde kwetsen.” Als je je gedachten over een situatie verandert, kan dit soms ook helpen om een niet-helpende emotie te veranderen.

Als je angst voelt, en het is niet-helpend in de huidige situatie, dan is een andere nuttige vaardigheid genaamd “je angst benaderen” . Om te begrijpen hoe dit werkt, moet je eerst bedenken dat als mensen ergens bang voor zijn, ze er meestal alles aan willen doen om het te vermijden. Je zou bijvoorbeeld niet naar school willen gaan omdat je bang bent voor een presentatie in de klas. Het probleem is dat wanneer je dit soort situaties vermijdt (situaties die eigenlijk niet gevaarlijk zijn), dan kun je nooit leren om er niet meer bang voor te zijn. In plaats daarvan, als je jezelf dwingt om veel verschillende presentaties te geven, zul je je er uiteindelijk waarschijnlijk niet meer zo bang voor voelen (zie figuur 2). Wetenschappers hebben ontdekt dat het benaderen van je angsten (dit betekent doen waar je bang voor bent) een van de beste manieren is om je angsten te laten verdwijnen.

Als je je boos of verdrietig voelt, zijn andere dingen die kunnen helpen, lichaamsbeweging en activiteit. Als mensen bijvoorbeeld boos zijn, willen ze meestal schreeuwen of gemene dingen zeggen. Maar een eindje gaan hardlopen helpt mensen vaak om te kalmeren en helderder te denken, en het brengt hen ook in een positievere stemming. Een ander voorbeeld: als mensen verdrietig zijn, willen ze vaak alleen thuis in hun kamer blijven om over hun problemen na te denken. Maar soms voelen ze zich daardoor alleen maar slechter (zie figuur 3). Als je verdrietig bent, zelfs als je daar geen zin in hebt, kan het eigenlijk heel goed helpen om naar buiten te gaan en iets actiefs te doen. Je kunt bijvoorbeeld tijd doorbrengen met een vriend of een wandeling door een park maken.

Een andere reden waarom het begrijpen van emoties goed kan zijn, is dat het je kan helpen andere mensen te begrijpen. Misschien heb je mensen in een bepaalde situatie boos of verdrietig zien worden, maar kon je er niet achter komen waarom ze zich zo voelden. Na het lezen van dit artikel weet u dat deze mensen waarschijnlijk op een andere manier over deze situatie denken dan u. De reden waarom zij anders over de situatie denken, is waarschijnlijk dat zij ook andere levenservaringen hebben dan jij. In het algemeen geldt dat als je een beetje tijd besteedt aan het uitzoeken wat iemands gedachten zouden kunnen zijn, en welke ervaringen die persoon in het verleden heeft gehad, dit je waarschijnlijk ook zal helpen begrijpen waarom die persoon zich voelt zoals hij zich voelt.

Samenvatting

In dit artikel heb je veel dingen geleerd over emoties. Ten eerste worden je emotionele reacties meestal veroorzaakt door je gedachten; soms kunnen je hersenen echter ook onbewust een emotionele reactie teweegbrengen (wat betekent dat je misschien niet begrijpt waarom die emotionele reactie plaatsvindt). Ten tweede gaan je emotionele reacties gepaard met veranderingen in (1) wat je lichaam doet, (2) waar je aandacht aan besteedt en aan denkt, en (3) hoe je wilt handelen. Ten derde, nadat je een emotionele reactie hebt, is het belangrijk om er aandacht aan te besteden en je best te doen om erachter te komen welke emoties je voelt en waarom. Tot slot heb je geleerd dat het belangrijk is om te weten hoe emoties werken, omdat het je kan helpen om op een gezondere manier op je emoties te reageren.

Glossarium

Emoties: Gevoelens zoals verdriet en woede die mensen hebben als reactie op verschillende gedachten en situaties. Soms kunnen mensen ook meer dan één emotie tegelijk voelen (zoals opgewonden en bang zijn in een achtbaan).

Controle: Controle hebben betekent dat je in staat bent om iets te veranderen als het je niet bevalt. Het betekent ook dat je in staat bent om iets hetzelfde te laten als je het wel leuk vindt.

Cope: Met iets omgaan betekent dat je een manier vindt om met een verandering in je leven te leven (of je eraan aan te passen) zonder je te lang slecht te voelen.

Onbewuste processen: Dingen die je hersenen doen zonder dat je er weet van hebt.

Emotionele reactie: De veranderingen die automatisch plaatsvinden tijdens een emotie (zoals veranderingen in wat je lichaam doet, veranderingen in je gedachten, en veranderingen in hoe je wilt handelen).

Reappraisal: Een goede vaardigheid voor het omgaan met niet-helpende emoties. Om dit te doen, merk je eerst op welke gedachten je hebt in een situatie. Vervolgens probeer je een andere manier te vinden om over de situatie te denken, waardoor je je misschien beter voelt.

Je angst benaderen: een goede vaardigheid om met niet-helpende angst om te gaan. Om dit te doen, besluit je eerst dat het ok is om angst te voelen. Dan besluit je om toch te doen waar je bang voor bent, ook al is de angst er nog. Dit kan je helpen om te leren in de toekomst minder bang te zijn.

Conflict of Interest Statement

De auteurs verklaren dat het onderzoek is uitgevoerd in afwezigheid van enige commerciële of financiële relaties die zouden kunnen worden opgevat als een potentieel belangenconflict.

Scherer, K. 2009. De dynamische architectuur van emotie: bewijs voor het componentprocesmodel. Cogn. Emot. 23:1307-51. doi:10.1080/02699930902928969

Smith, R., Killgore, W. D. S., and Lane, R. D. 2017. De structuur van emotionele ervaring en de relatie met trait emotioneel bewustzijn: een theoretische review. Emotion. doi:10.1037/emo0000376

Barrett, L. 2017. How Emotions are Made: The Secret Life of the Brain. New York: Houghton Mifflin Harcourt.

Buhle, J., Silvers, J., Wager, T., Lopez, R., Onyemekwu, C., Kober, H., et al. 2014. Cognitive reappraisal of emotion: a meta-analysis of human neuroimaging studies. Cereb. Cortex. 24:2981-90. doi:10.1093/cercor/bht154

Barlow, D., Frachione, T., Fairholme, C., Ellard, K., Boisseau, C., Allen, L., et al. 2011. Unified Protocol for Transdiagnostic Treatment of Emotional Disorders – Therapist Guide. New York: Oxford University Press.