Het bloedvatenstelsel, ook bekend als het cardiovasculaire systeem, is een uitgebreid netwerk van organen en bloedvaten dat fungeert als leverings- en afvalverwijderingssysteem voor het lichaam. Voedingsstoffen, zuurstof en hormonen worden aan elke cel geleverd en terwijl deze noodzakelijkheden worden geleverd, worden afvalstoffen zoals kooldioxide verwijderd, aldus het non-profit Nemours Children’s Health System.

Het bloedsomloopsysteem houdt niet alleen onze cellen gezond, maar het houdt ons ook in leven. Het hart ontvangt voortdurend signalen van de rest van het lichaam die aangeven hoe hard het moet pompen om het lichaam te voorzien van wat het nodig heeft, aldus Nemours. Als u bijvoorbeeld slaapt, stuurt het lichaam elektrische signalen naar het hart om het langzamer te laten werken. Bij zware inspanning krijgt het hart de boodschap om harder te pompen om extra zuurstof aan de spieren te leveren.

Hoe het bloedvatenstelsel werkt

Het hart ligt in het centrum van het bloedvatenstelsel en pompt bloed door de rest van het netwerk. Deze holle spier bestaat uit vier kamers: De linker en rechter atriums vormen de twee kamers bovenaan en de linker en rechter ventrikels vormen de twee kamers onderaan, aldus de Universiteit van Michigan. De kamers worden gescheiden door eenrichtingskleppen om ervoor te zorgen dat het bloed in de juiste richting stroomt.

De rest van het bloedvatenstelsel bestaat uit twee onafhankelijke netwerken die samenwerken: Het pulmonale en het systemische systeem.

Het pulmonale systeem is volgens het National Center for Biotechnology Information (NCBI) verantwoordelijk voor de aanvoer van verse zuurstof naar het bloed en de afvoer van kooldioxide. Zuurstofarm bloed komt binnen via aders die naar de rechterboezem van het hart leiden. Het bloed wordt dan door de rechterhartkamer gepompt en vervolgens door de longslagader, die zich in tweeën splitst en zich in steeds kleinere slagaders en haarvaten verdeelt alvorens de longen binnen te gaan. De kleine haarvaten vormen een netwerk in de longen dat de uitwisseling van kooldioxide en zuurstof vergemakkelijkt. Vanuit de longen stroomt het zuurstofrijke bloed terug naar het hart.

Daarna neemt het systemische systeem van slagaders, aders en haarvaten het over. Slagaders en aders zijn niet hetzelfde, hoewel het beide soorten bloedvaten zijn. Volgens het National Cancer Institute transporteren slagaders zuurstof- en voedselrijk bloed van het hart naar alle delen van uw lichaam. Aders vervoeren het zuurstof- en voedselarme bloed terug naar het hart. De haarvaten zijn het kleinste type bloedvat en vormen de brug tussen de slagaders en de aders.

Als het zuurstofrijke bloed uit de longen komt, komt het in de linkerboezem terecht en gaat het naar de linkerhartkamer voordat het door het lichaam wordt gepompt, volgens NCBI. Het bloed wordt door de aorta (de grootste slagader in het lichaam) gepompt voordat het in de kleinere slagaders terechtkomt die het bloed naar elk deel van het lichaam vervoeren. Terwijl het bloed voedingsstoffen en zuurstof aan elke cel levert, worden kooldioxide en andere afvalproducten opgevangen terwijl het bloed door de haarvaten en in de aderen stroomt.

Het samentrekken en ontspannen van het hart – de hartslag – wordt geregeld door de sinusknoop, een cluster cellen bovenin de rechterboezem. De sinusknoop stuurt elektrische signalen door het elektrische geleidingssysteem van het hart die de spier sturen om samen te trekken of te ontspannen.

De hartslag is verdeeld in twee fasen: de systole- en de diastole-fase. In de eerste fase trekken de hartkamers samen en stuwen het bloed naar buiten, naar de longslagader of de aorta. Tegelijkertijd sluiten de kleppen die de boezems en de kamers van elkaar scheiden, om te voorkomen dat het bloed terugstroomt. In de diastole-fase gaan de kleppen die de atria met elkaar verbinden open, en ontspannen de ventrikels zich en vullen zich met bloed. De sinusknoop regelt het tempo van deze twee fasen.

Volwassen mensen hebben in totaal ongeveer vijf tot zes liter bloed door hun lichaam pompen, volgens het Arkansas Heart Hospital. Gemiddeld pompt het hart ongeveer 100.000 keer per dag, waarbij ongeveer 7.570 liter bloed door 96.560 kilometer bloedvaten wordt geperst. Het duurt slechts ongeveer 20 seconden om het bloed door het hele bloedvatenstelsel te stromen.

Ziekten aan het bloedvatenstelsel

Hartaandoeningen zijn de belangrijkste doodsoorzaak voor zowel mannen als vrouwen in de Verenigde Staten en eisen 610.000 mensen per jaar, volgens de Centers for Disease Control and Prevention.

Hartziekten is een brede term die een breed scala aan ziekten en aandoeningen omvat, waaronder beroerte (de blokkering van bloed naar de hersenen), hartaanval (de bloedstroom naar het hart wordt geblokkeerd), hypertensie (hoge bloeddruk waardoor het hart harder moet werken), aderverkalking (de slagaders worden dik en stijf) en aneurysma (een beschadigd bloedvat dat kan leiden tot inwendige bloedingen).

Risicofactoren voor hartziekten zijn leeftijd, geslacht, familiegeschiedenis, slechte voeding, roken en stress, maar ook hoge bloeddruk en een verhoogd cholesterolgehalte, aldus de Mayo Clinic. Er zijn veel manieren waarop hartaandoeningen kunnen worden voorkomen, waaronder het onder controle houden van andere gezondheidsproblemen, het volgen van een gezond dieet, het regelmatig beoefenen van lichamelijke activiteiten en het zo min mogelijk stress ervaren.