Praseodymium

Praseodymium is een zacht, kneedbaar, zilvergeel metaal. Het behoort tot de lanthanidegroep van het periodiek systeem der elementen. Het reageert traag met zuurstof: bij blootstelling aan de lucht vormt het een groen oxide dat het niet tegen verdere oxidatie beschermt. Het is beter bestand tegen corrosie in lucht dan andere zeldzame metalen, maar het moet nog steeds onder olie worden opgeslagen of met plastic worden bedekt. Het reageert snel met water.

Toepassingen

Een belangrijke toepassing van het metaal is in een pyrofore legering die wordt gebruikt in aanstekervuurstenen voor sigaretten. Praseodymiumverbindingen hebben verschillende toepassingen: het oxide wordt gebruikt in koolstofelektroden voor boogverlichting, en het is bekend om zijn vermogen glas een mooie gele kleur te geven. Dit glas filtert de infrarode straling, zodat het wordt gebruikt in de lasbrillen die de ogen van lassers beschermen. De zouten worden gebruikt om email en glas te kleuren. Praseodymium kan worden gebruikt als legeringsmiddel met magnesium om zeer sterke metalen te maken die worden gebruikt in vliegtuigmotoren.

Praseodymium is een van de zeldzame chemische stoffen, die in huizen kunnen worden aangetroffen in apparatuur als kleurentelevisies, fluorescentielampen, spaarlampen en glazen. Alle zeldzame chemische stoffen hebben vergelijkbare eigenschappen. Het gebruik van praseodymium neemt nog steeds toe, omdat het geschikt is voor de productie van katalysatoren en voor het polijsten van glas.

Praseodymium in het milieu

Praseodymium is een van de meer voorkomende zeldzame aardmetalen. Het is vier keer zo overvloedig als tin. Praseodymium wordt gewoonlijk slechts in twee verschillende soorten ertsen gevonden.

De belangrijkste commerciële ertsen waarin praseodymium wordt gevonden, zijn monaziet en bastnasiet. De belangrijkste mijnbouwgebieden zijn China, de VS, Brazilië, India, Sri Lanka en Australië. De praseodymiumreserves worden geraamd op ongeveer 2 miljoen ton. De wereldproductie van praseodymium bedraagt ongeveer 2500 ton per jaar.

Gezondheidseffecten van praseodymium

Zoals alle zeldzame metalen is praseodymium weinig tot matig giftig. Oplosbare praseodymiumzouten zijn licht giftig bij inslikken, maar onoplosbare zouten zijn niet giftig. Zij zijn irriterend voor huid en ogen.

Praseodymium is vooral gevaarlijk in de werkomgeving, omdat de dampen en gassen met de lucht kunnen worden ingeademd. Dit kan longembolieën veroorzaken, vooral bij langdurige blootstelling. Praseodymium kan een bedreiging vormen voor de lever wanneer het zich ophoopt in het menselijk lichaam.

Milieueffecten van praseodymium

Praseodymium wordt op veel verschillende plaatsen in het milieu gedumpt, vooral door benzineproducerende industrieën. Het kan ook in het milieu terechtkomen wanneer huishoudelijke apparatuur wordt weggegooid. Praseodymium zal zich geleidelijk ophopen in de bodem en waterbodems en dit zal uiteindelijk leiden tot toenemende concentraties in mensen, dieren en bodemdeeltjes.
Bij waterdieren veroorzaakt praseodymium schade aan celmembranen, wat verschillende negatieve invloeden heeft op de voortplanting en op de functies van het zenuwstelsel.

Terug naar overzicht periodieke elementen