Als grondlegster van de moderne verpleegkunde veranderde de Omgevingstheorie van Florence Nightingale het gezicht van de verpleegkundige praktijk. Ze diende als verpleegster tijdens de Krimoorlog, waar ze een correlatie waarnam tussen de patiënten die stierven en hun omgevingsomstandigheden. Als resultaat van haar observaties werd de Omgevingstheorie van de verpleging geboren. Nightingale uitgelegd deze theorie in haar boek, Notes on Nursing: Wat het is, Wat het niet is. Het model van de verpleegkunde dat zich ontwikkelde vanuit Nightingale, die wordt beschouwd als de eerste theoreticus van de verpleegkunde, bevat elementen die niet zijn veranderd sinds de oprichting van het moderne beroep van verpleegkundige. Hoewel deze theorie baanbrekend was op het moment dat ze werd opgesteld, zijn de principes die erin worden toegepast tijdloos.
Er zijn zeven aannames in de Omgevingstheorie, die zich richt op het zorgen voor de omgeving van de patiënt om gezondheidsdoelen te bereiken en ziekte te genezen. Deze aannames zijn:
- natuurlijke wetten
- de mensheid kan perfectie bereiken
- verpleging is een roeping
- verpleging is een kunst en een wetenschap
- verpleging wordt bereikt door verandering van omgeving
- verpleging vereist een specifieke opleiding
- verpleging staat los van geneeskunde
De focus van verpleging in dit model is het veranderen van de omgeving van de patiënt om verandering in zijn of haar gezondheid te bewerkstelligen. De omgevingsfactoren die van invloed zijn op de gezondheid, zoals geïdentificeerd in de theorie, zijn: frisse lucht, zuiver water, voldoende voedselvoorraden, efficiënte drainage, netheid van de patiënt en de omgeving, en licht (met name direct zonlicht). Als een van deze gebieden ontbreekt, kan de patiënt een verminderde gezondheid ervaren. De rol van de verpleegkundige bij het herstel van de patiënt is het veranderen van de omgeving om geleidelijk de optimale omstandigheden te creëren voor het lichaam van de patiënt om zichzelf te genezen. In sommige gevallen betekent dit een minimum aan geluid en in andere gevallen kan dit een specifiek dieet betekenen. Al deze gebieden kunnen worden gemanipuleerd om de patiënt te helpen zijn of haar gezondheidsdoelen te bereiken en gezond te worden.
De omgevingstheorie van de verpleging is een patiënt-zorg theorie. Dat wil zeggen dat zij zich richt op de zorg voor de patiënt in plaats van op het verpleegproces, de relatie tussen patiënt en verpleegkundige, of de individuele verpleegkundige. Op deze manier moet het model worden aangepast aan de behoeften van individuele patiënten. De omgevingsfactoren hebben invloed op verschillende patiënten, uniek voor hun situatie en ziekte, en de verpleegkundige moet deze factoren van geval tot geval bekijken om er zeker van te zijn dat de factoren worden veranderd op een manier die het beste zorgt voor een individuele patiënt en zijn of haar behoeften.
De tien belangrijkste concepten van de Omgevingstheorie, ook wel aangeduid als de Kanonen van Nightingale, zijn:
- Ventilatie en verwarming
- Licht en geluid
- Schoonheid van de omgeving
- Gezondheid van de huizen
- Bed en beddengoed
- Persoonlijke netheid
- Variëteit
- Hoop en advies geven
- Voeding
- Observatie
Volgens Nightingale, staat verpleging los van geneeskunde. Het doel van verpleging is om de patiënt in een zo goed mogelijke conditie te brengen, zodat de natuur kan handelen. Verpleging is “de activiteiten die de gezondheid bevorderen en die in elke zorgsituatie voorkomen.” Gezondheid is “niet alleen gezond zijn, maar ook in staat zijn alle krachten die we hebben goed te gebruiken.” Nightingale’s theorie behandelt ziekte op een letterlijk niveau, door het uit te leggen als de afwezigheid van comfort.
Het milieuparadigma in Nightingale’s model is begrijpelijkerwijs het belangrijkste aspect. Haar waarnemingen leerden haar dat een onhygiënische omgeving in hoge mate bijdraagt aan een slechte gezondheid, en dat de omgeving kan worden veranderd om de omstandigheden voor een patiënt te verbeteren en genezing mogelijk te maken.
Nightingale’s Modern Nursing Theory heeft ook invloed gehad op de opleiding tot verpleegkundige. Zij was de eerste die voorstelde dat verpleegkundigen specifiek opgeleid en getraind moesten worden voor hun positie in de gezondheidszorg. Hierdoor konden er normen voor de zorg op het gebied van de verpleging worden opgesteld, wat de algehele zorg voor patiënten ten goede kwam.