Strona Abu Simbel jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych starożytnych miejsc w Egipcie. Przez 3000 lat znajdowała się na zachodnim brzegu rzeki Nil, pomiędzy pierwszą i drugą kataraktą Nilu. Jednak w niezwykłym wyczynie inżynieryjnym kompleks świątynny został rozebrany i odbudowany na wyższym wzgórzu, aby zrobić miejsce dla Tamy Asuańskiej w latach sześćdziesiątych.

Zbudowany w 1244 r. p.n.e., Abu Simbel zawiera dwie świątynie, wykute w zboczu góry. Większa z dwóch świątyń zawiera cztery kolosalne posągi siedzącego faraona Ramzesa II (1303-1213 p.n.e.) przy wejściu, każdy około 69 stóp (21 metrów) wysokości. Wejście do świątyni został zbudowany w taki sposób, że w dwa dni w roku, 22 października i 22 lutego, światło słoneczne świeci do wewnętrznego sanktuarium i oświetla trzy posągi siedzące na ławce, w tym jeden z faraona. Historycy uważają, że daty te oznaczają jego koronację i narodziny. Tysiące turystów zazwyczaj ściągają do świątyń, aby obejrzeć to zjawisko i wziąć udział w uroczystościach.

Dodatkowo w Abu Simbel znajduje się druga, mniejsza świątynia, która mogła zostać zbudowana dla królowej Nefertari. Jego przód zawiera dwa posągi królowej i cztery z faraona, każdy około 33 stóp (10 metrów) wysokości. Każdy z nich jest ustawiony między przypory rzeźbione z hieroglifów.

Pomimo, że miejsce zostało zbudowane przez egipskiego władcę i znajduje się na terenie współczesnego Egiptu, w czasach starożytnych miejsce, w którym się znajdowało, było uważane za część Nubii, terytorium, które było czasami niezależne od starożytnego Egiptu.

„Woskowanie i słabnięcie siły Egiptu można prześledzić poprzez jego stosunki z Nubią. Kiedy silni królowie rządzili zjednoczoną ziemią, egipskie wpływy rozciągały się na Nubię; kiedy Egipt był słaby, jego południowa granica zatrzymywała się na Asuanie” – pisze egiptolog Zahi Hawass w książce „Tajemnice Abu Simbel” (American University in Cairo Press, 2000).

Przeniesienie świątyni

Abu Simbel przetrwała czasy starożytne, tylko po to, by zagroził jej nowoczesny postęp. Ponieważ miejsce to miało zostać wkrótce zalane przez wzbierający Nil, zdecydowano, że świątynie należy przenieść. „Po podjęciu decyzji o budowie nowej Wysokiej Tamy w Asuanie na początku lat 60-tych, świątynie zostały zdemontowane i przeniesione w 1968 roku na pustynny płaskowyż 64 metry (około 200 stóp) powyżej i 180 metrów (600 stóp) na zachód od ich pierwotnego miejsca”, pisze Robert Morkot w artykule w „Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt” (2001, Oxford University Press). Obszar, na którym pierwotnie się znajdowały, jest obecnie zalany wodą.

Hawass zauważa, że przeniesienie świątyń było ogromnym przedsięwzięciem, które wymagało pocięcia ich na kawałki o wadze od 3 do 20 ton i ponownego złożenia ich dokładnie tak, jak były. Zajęło to prawie pięć lat, zaangażowało około 3000 pracowników i kosztowało (w latach 60.) około 42 milionów dolarów. W swojej książce zauważa, że był to wielki sukces, a jeden z reporterów obecnych przy jego zakończeniu napisał, że „wszystko wygląda tak samo jak przedtem; to wystarczy, by zwątpić, że świątynie w ogóle zostały przeniesione.”

Ramesses II

Ramesses II, czasami nazywany „wielkim”, był wojowniczym królem, który próbował rozszerzyć terytorium Egiptu daleko w głąb Lewantu. Walczył z innym imperium, zwanym Hetytami, w bitwie pod Kadesz (pisane też Kadesz) w Syrii, a także rozpoczął kampanie w Nubii.

Chwalił się swoimi osiągnięciami, ozdabiając Abu Simbel scenami z bitwy pod Kadesz. Jeden z obrazów wyrzeźbionych w wielkiej świątyni w Abu Simbel pokazuje króla strzelającego strzałami ze swego rydwanu wojennego i rzekomo wygrywającego bitwę dla Egipcjan. To był bezlitosny pokaz bitwy, która zgodnie z ustaleniami współczesnych historyków zakończyła się remisem. Później Ramzes II zawarłby traktat pokojowy z Hetytami i scementowałby go, poślubiając hetycką księżniczkę, co zaznaczono na steli w Abu Simbel.

„Ramzes II jest najsłynniejszym z faraonów i nie ma wątpliwości, że zamierzał, aby tak było” – pisze egiptolog John Ray z Uniwersytetu Cambridge w artykule BBC z 2011 r. „Ramzes II, a przynajmniej wersja go, który zdecydował się przedstawić w swoich inskrypcjach, jest hieroglificzny odpowiednik gorącego powietrza.”

Ale podczas Ramzes II może być pełen „gorącego powietrza”, on zbudował kilka wspaniałych zabytków, uruchamiając duży program budowlany. „Ramzes II umocnił swoje boskie państwo, budując liczne świątynie, w których czczono go na podobieństwo różnych bogów” – pisze Hawass w swojej książce. A dwie z najwspanialszych świątyń, jakie zbudował, znajdowały się w Abu Simbel.

Wielka Świątynia

Egiptolog Marco Zecchi pisze w swojej książce „Abu Simbel, Aswan and the Nubian Temples” (White Star Publishers, 2004), że większa z dwóch świątyń Abu Simbel, Wielka Świątynia, była znana w czasach starożytnych jako „świątynia Ramzesa-Meryamuna”, co oznacza „Ramzes, ukochany przez Amona” (Amun był ważnym bóstwem w czasach Ramzesa II).

Zecchi zauważa, że cztery siedzące posągi faraona, przy wejściu, pokazują władcę ubranego w krótki kilt, nakrycie głowy nemes, podwójną koronę z kobrą i fałszywą brodę. „Obok nóg czterech kolosów znajduje się kilka mniejszych stojących posągów, które przedstawiają krewnych faraona” – pisze – „Są to m.in. jego żona Nefertari, matka faraona Mut-Tuy oraz jego synowie i córki”. Zecchi zauważa, że na szczycie fasady świątyni znajduje się „rząd 22 przysadzistych posągów pawianów”. Wierzono, że krzyk pawiana wita wschodzące słońce.”

Wnętrze świątyni rozciąga się w głąb góry na około 210 stóp (64 metry). Pierwszy pokój to atrium składające się z ośmiu filarów, po cztery z każdej strony, które, jak zauważa Zecchi, przedstawia Ramzesa II w przebraniu boga Ozyrysa. W atrium znajdują się obrazy i hieroglify opisujące rzekome zwycięstwo Ramzesa II w bitwie pod Kadesz. Atrium posiada również puste magazyny po bokach.

Pogłębiając się w świątynię, znajduje się tam drugie atrium z czterema zdobionymi filarami, które zdaniem Zecchiego ukazuje króla „obejmującego różne bóstwa jako znak jego duchowego zjednoczenia i upodobania”, a na samym końcu znajduje się ławka, na której posąg Ramzesa II siedzi z trzema innymi bogami, Ra-Harakhtym, Amonem i Ptahem. Naukowcy zauważyli, że w dwa dni w roku (22 października i 22 lutego) wszystkie te posągi, z wyjątkiem Ptaha (który jest związany z podziemiem), są skąpane w świetle słonecznym.

Mała Świątynia

Jak wspomniano wcześniej, mniejsza świątynia w Abu Simbel ma, poza wejściem, cztery posągi faraona i dwa jego narzeczonej, Nefertari. Każdy posąg jest około 33 stóp (10 metrów) wysoki, buttress w między każdym z nich. Zecchi zauważa, że fasada zawiera również mniejsze posągi dzieci, „dziwnie posągi księżniczek są wyższe niż te z książąt,” znak, być może, że ta świątynia składa hołd Nefertari i kobiet z Ramzesa II’s household.

Wnętrze świątyni jest prostsze niż w wielkiej świątyni. Zawiera sześć filarów, na których przedstawiono wizerunki bogini Hathor. Zecchi zauważa, że na „tylnej ścianie pokoju” znajdują się reliefy przedstawiające „Nefertari w akcie ukoronowania przez boginie Hathor i Izydę”, królową noszącą nakrycie głowy, które przedstawia „dysk słoneczny z piórami pomiędzy krowimi rogami”, to samo nakrycie głowy, które noszą boginie.

Odkrycie

W pewnym momencie świątynie zostały opuszczone i w okresie późniejszym zostały zasypane piaskiem, wielkie kolosy stopniowo znikały na pustyni. Hawass zauważa, że Johann Ludwig Burckhardt odnotował istnienie tego miejsca w 1813 roku. Następnie, w 1817 roku, siłacz cyrkowy Giovanni Belzoni odkrył zakopane wejście do wielkiej świątyni.

To wejście, które było dokładnie ustawione względem słońca, tak aby oświetlać trzy posągi przez dwa dni w roku, teraz znów ujrzało światło.