Aktor James Garner, pierwsza z wielkich gwiazd telewizji, która przeszła do filmu z takim samym sukcesem, zmarł w sobotę po południu w wieku 86 lat w swoim domu w Los Angeles. Człowiek o sardonicznym spojrzeniu, szarmanckim wyglądzie, specjalista od postaci z Dzikiego Zachodu, w prawdziwym życiu był mężczyzną jednej kobiety, Lois Clarke, którą poślubił w 1956 roku i z którą miał córkę (Clarke wniosła do małżeństwa jeszcze jedną córkę, którą Garner ubóstwiał jak własną). Że tak, jak jego charakter w serii The Rockford Cases, zawsze postawić na „żyć i pozwolić żyć”, jak wyjaśniono w jego autobiografii The Garner files (2011).

Urodzony w Norman (Oklahoma) w dniu 7 kwietnia 1928 roku, James Scott Baumgarner postanowił rzucić szkołę średnią w wieku 16 lat, po trudnym dzieciństwie przez śmierć matki w wieku pięciu lat i fizyczne plakaty nadużycie przez macochę. Po tym jak próbowała szczęścia jako modelka w kostiumie kąpielowym w Hollywood, zaciągnęła się do Marynarki Handlowej. Wkrótce potem przez 14 miesięcy uczestniczył w wojnie koreańskiej, gdzie został odznaczony dwoma Purpurowymi Sercami po tym, jak został dwukrotnie ranny. Po zakończeniu wojny rozpoczął działalność aktorską w teatrze i telewizji. W 1954 roku zadebiutował na Broadwayu w filmie The Caine Mutiny – u boku Henry’ego Fondy, od którego, jak sam wyznał, nauczył się wszystkiego, co powinien wiedzieć o aktorstwie – a dwa lata później pojawił się w filmie, w filmie Na krawędzi piekła.

Na małym ekranie popularność przyniósł mu Maverick, telewizyjny serial westernowy, w którym wystąpił w latach 1957-1960. Garner nie znał się na broni ani koniach, ale potrzebował pieniędzy. Seria zagrała dwóch braci, Mavericks, aby mieć dwa zespoły techniczne filmowania w tym samym czasie, ale Garner był zdecydowanie najbardziej popularny, a po sporze prawnym z Warner studio, opuścił Maverick. Tak bardzo, jak jego twórcy starali się utrzymać go z nowymi postaciami, seria rozpadła się.

Opuszczając telewizję, Garner związane film po filmie: The Slander, Potentat, Raz w tygodniu … Aż nadeszło jedno z jego największych dzieł, Wielka ucieczka, w której zagrał więźnia Boba Hendleya Scroungera.

Lata sześćdziesiąte były dla Garnera latami świetności, bo brał udział także w Grand Prix (w tym filmowaniu bardzo podobała mu się atmosfera wyścigów samochodowych, a ponieważ było jasne, że nie jest dobrym kierowcą przez lata kierował i sponsorował zespół samochodowy), Sztuce kochania, Amerykanizacji Emilii – napisanej przez wielkiego Paddy’ego Chayefsky’ego, był to jeden z jego ulubionych filmów-, Pojedynku w Diablo, Godzinie broni czy Marlowe, bardzo prywatnym detektywie.

W latach 1974-1980 powrócił do telewizji z kolejnym wielkim hitem: Sprawami Rockforda, w których zagrał prywatnego detektywa (zdobył za to pierwszą ze swoich dwóch nagród Emmy), a dekady później kontynuował jeszcze kilka filmów. W swojej biografii wyjaśniał, że w rzeczywistości Rockford i Maverick, detektyw i hazardzista, to „ta sama postać”, antybohater, którego przeniósł na swoje pole.

W latach osiemdziesiątych wystąpił w filmach Wiktor czy Wiktoria?, Romans Murphy’ego (za który otrzymał nominację do Oscara) czy Morderstwo w Beverly Hills.

W późniejszych latach zagrał jeszcze drugoplanowe role w Mavericku (1994) – który powstał na podstawie jego własnego serialu -, Zachodzie słońca (1998), Kosmicznych kowbojach (2000), Klanie ya-ya (2002) czy Dzienniku Noego (2004), a także w serialu Nie z moimi córkami (2003-2005). W wolnym czasie oddawał się rozrywce grając w golfa.

Od serialu „Sprawy Rockforda” miał problemy ze zdrowiem: o ile w serialu musiał mieć operacje na kolana i plecy, o tyle później to serce nie dawało mu spokoju, wchodząc i wychodząc z sali operacyjnej kilka razy (np. na quintuple bypass w 1988 roku). Niewiele też pomógł, bo pozostał zapalonym palaczem… aż do XXI wieku.

W swoim pamiętniku Garner tak definiował swoją pracę: „Należę do szkoły Spencera Tracy’ego: przyjechać na czas, z wyuczonym dialogiem, postawić się w roli, którą ci każą i powiedzieć prawdę. Nie mam żadnych teorii na temat aktorstwa i nie zastanawiam się, jak to robić, poza tym, że aktor nie powinien brać siebie zbyt poważnie, aktorstwo jest zdroworozsądkowe. I nie jest to skomplikowane, jeśli odłożysz siebie na bok i zrobisz to, co napisał scenarzysta.”

Przeglądamy najważniejsze filmy i seriale w jego karierze.

Maverick (1957-1962)

Niewielu może pochwalić się tym, że sprawiło, iż Clint Eastwood sam oberwał w pysk. I to nie tylko na Zachodzie. Garner mógł oddać się rozkoszy w Duel at Sundown, jednym z 60 odcinków, w których grał Bretta Mavericka w tym popularnym serialu.

Wielka ucieczka (1963)

Hendley The Scrounger był rolą Garnera w legendarnej Wielkiej ucieczce, z obsadą kierowaną przez Steve’a McQueena, w której znaleźli się także Richard Attenborough, Donald Pleasence i Charles Bronson. Grupa jeńców wojennych musi poradzić sobie z ucieczką z niemieckiego obozu koncentracyjnego podczas II Wojny Światowej.

Marlowe, bardzo prywatny detektyw (1969)

To, że Garner jest częścią historii kina lat 60-tych jest jasne, kiedy zagrał nawet w filmie z Brucem Lee. W Marlowe Garner gra mitycznego detektywa Raymonda Chandlera w filmie inspirowanym powieścią mistrza noir Mała siostra (1949). Wszystko zaczyna się od klientki, która wynajmuje Marlowe’a, by odnalazł jej brata. Od tego do oglądania Bruce’a Lee rozbijającego jego biuro kotletami karate, to już krok.

The Rockford Cases (1974-1980)

Garner doskonale nadawał się do roli Bogarta w latach 80. Tak bardzo, że przeniósł cananas i pojedynki w słońcu wéstern do biura prywatnego detektywa również na mały ekran z The Rockford Cases. Zakład wypadł bardzo dobrze: 122 odcinki rozłożone na sześć sezonów i jego pierwsza Emmy, którą zdobył za Najlepszą Rolę Pierwszoplanową w 1977 roku.

Romans Murphy’ego (1985)

Jedyna nominacja do Oscara, jaką otrzymała Garner, została przyznana za tę komedię romantyczną, która triumfowała w box office i w której główną rolę zagrała razem z Sally Field. Emma (Field) to rozwiedziona kobieta z nastoletnim synem, która w Murphy (Garner) znajdzie potencjalnego partnera. Problem w tym, że były mąż Emmy znów pojawi się w jej życiu. Garner stracił złotą statuetkę na rzecz Williama Hurta, który triumfował dzięki swojemu występowi w Pocałunku kobiety pająka.

Kowboje kosmosu (2000)

Lata po tym, jak rozdzieliły ich twarze w Mavericku, Eastwood i Garner spotkali się ponownie w tej pierwszej, utrzymanej w klimacie zmierzchu, kosmicznej przygodzie Kosmiczni kowboje. Garner zagrał Tanka Sullivana, a w scenie w tym filmie próbuje pomóc Tommy’emu Lee Jonesowi, aby nie wyglądał źle przed młodymi astronautami.

The Notebook (2004)

Jeden z najpopularniejszych wyciskaczy łez ubiegłego wieku. Także konsekracja Ryana Goslinga przed przemianą w prototypowego twardziela z Drive (2011). Garner wcielił się w postać Goslinga jako staruszek w jednej z kluczowych scen filmu.

DC Showcase: Superman/Shazam!: The Return of Black Adam (2010)

Ostatnim szczeblem w karierze Garnera było wcielenie się, jako ośmiolatek, w superbohatera. Shazam, nadczłowiek DC Comics mogący konkurować mocą z Supermanem, był pożegnaniem Garnera z rolą aktora w dwóch filmach animowanych.