Niektórzy ludzie mówią, że życie to ból. Ci ludzie są optymistami: życie to nie ból, to bóle, liczba mnoga – ból zęba, ból pleców, ból po rozstaniu, ból oglądania, jak starzeją się i umierają twoi rodzice, ból związany z obniżaniem swoich oczekiwań wobec życia, ból żołądka i ból zatok, ból, którego nie można przypisać do żadnego pojedynczego źródła – tysiąc różnych odmian tej rzeczy, z których niebagatelny procent prawie na pewno doświadczysz przed swoją (prawdopodobnie bolesną) śmiercią.

Ale który z tych bólów – ograniczających się do rzeczy fizycznych – boli najbardziej? Aby się tego dowiedzieć, w tym tygodniu w Giz Asks dotarliśmy do kilku lekarzy i badaczy bólu, których odpowiedzi przekręciły i sproblematyzowały samą koncepcję bólu, a także funkcję, jaką ból pełni biologicznie.

David C. Yeomans

Associate Professor, Anesthesiology, Perioperative and Pain Medicine, Stanford University

Typem bólu, który wielu ludzi uważa za najgorszy jest coś co nazywa się neuralgią nerwu trójdzielnego.

Nerw trójdzielny dostarcza wszystkie informacje o bólu z głowy i twarzy. Jeśli masz ból zęba, ból twarzy, ból oka, cokolwiek, to wchodzi przez ten nerw trójdzielny. U niektórych osób dochodzi do rozszerzenia lub przerostu naczynia krwionośnego, które napiera na nerw trójdzielny. Często pacjenci opisują powstały w ten sposób ból jako przypominający uderzenie pioruna w bok twarzy. Ataki nie trwają długo – może do dwóch minut – ale ktoś może mieć sto z nich w ciągu dnia, wywołane przez bardzo łagodną stymulację: powiew zimnego wiatru, na przykład, lub mycie zębów, lub golenie. Wiele z tych czasów ludzie z neuralgią nerwu trójdzielnego przestają myć zęby z tego powodu, a więc dostają problemy z zębami.

Specjaliści od bólu używają czegoś, co nazywa się numeryczną skalą bólu, aby ocenić ból pacjenta. Skala ta obejmuje zakres od 0 do 10, a praktycznie każdy chory na neuralgię nerwu trójdzielnego oceni swój ból na 10 – najgorszy ból, jaki można sobie wyobrazić.

Do pewnego stopnia jest to uleczalne: istnieje lek o nazwie tegratol, który został zaprojektowany dla epilepsji i pomaga wielu ludziom, przynajmniej na początku. Ale ma efekty uboczne, których ludzie nie znoszą: obniża twoje IQ, sprawia, że jesteś sparaliżowany i nieco dysforyczny.

Istnieją też dwa różne rodzaje operacji, które niektórzy ludzie w końcu dostają. W jednym z nich, oni faktycznie idą w i otwierają czaszkę i kładą w małej poduszce między nerwem i tym naczyniem krwionośnym. Uwolnienie jest zwykle natychmiastowe, ale coś jak 50% pacjentów w końcu potrzebuje dostać to znowu. Albo pacjenci otrzymają bardzo skoncentrowane promieniowanie jonizujące – ukierunkowane na miejsce, które jest głęboko w ciele, często w głowie – i rodzaj gotowania systemu. To też zwykle pomaga, ale zajmuje trochę czasu, żeby zadziałać.

Wiele matek powie, że poród to najgorszy ból, jakiego kiedykolwiek doświadczyły, i zwykle tak jest. Ale ktoś, kto miał dziecko, a następnie ma neuralgię nerwu trójdzielnego w pewnym momencie później w ich życiu, powie ci, że neuralgia nerwu trójdzielnego jest gorsza.

Teodora. Price

Principal Investigator at the PAIN Neurobiology Research Group and Professor of Brain and Behavioral Sciences at the University of Texas, Dallas

Myślę, że najgorszy rodzaj bólu fizycznego to ten, który czujesz, że nie możesz go kontrolować. Jest to ogromny problem u osób z przewlekłym bólem, który nie daje się opanować, ponieważ często jest on wynikiem urazu, który już dawno się zagoił, ale nie widać oznak ustępowania bólu.

Jednym z powszechnych sposobów, w jaki może dojść do tego rodzaju przewlekłego bólu jest wypadek samochodowy, w którym ktoś łamie kończynę. Ten uraz może również zmiażdżyć nerw, a zmiażdżenie nerwu powoduje ból neuropatyczny. Wszystko się goi, ale uraz nerwu powoduje ból neuropatyczny, który nigdy nie rozwiązuje

Innym, coraz bardziej powszechnym przykładem jest chemioterapia raka. Pacjent dostaje chemo na raka i chemo zabija raka, ale toksyczność chemo jest neuropatia, która nie odchodzi po chemo zatrzymuje. Pacjentka zostaje wyleczona z raka, na szczęście, ale ma palący ból w rękach i stopach przez lata po chemioterapii.

Ten rodzaj bólu jest niszczący dla jakości życia i podstawowych funkcji. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że 7-10% populacji cierpi na tego typu „silnie oddziałujący” ból przewlekły. Niestety, ten rodzaj bólu jest również wyjątkowo trudny do leczenia.

Mohab Ibrahim

Pracownik naukowy Wydziału Anestezjologii i farmakologii oraz dyrektor Kliniki Bólu Przewlekłego na Uniwersytecie w Arizonie

Wiele osób, gdy spełniają pewne kryteria i nie jesteśmy w stanie poradzić sobie z ich bólem, zalicza się do kategorii fibromialgii. A fibromialgia jest notorycznie trudna do zarządzania. Nie niemożliwa – po prostu trudna. Objawy mogą się różnić w zależności od osoby – przede wszystkim rozproszony ból, ale także depresja.

Ale z fizycznego punktu widzenia, najgorszy ból to prawdopodobnie ból bez znanej diagnozy – kiedy wykonujesz wszystkie testy i wszystkie wychodzą negatywnie.

Psychologia odgrywa znaczącą rolę w tego rodzaju bólu – a problemy psychologiczne często mogą objawiać się także jako ból. Jednym ze sposobów leczenia jest otwarcie się pacjentów na myśl, że ich ból może pochodzić z innego, niefizycznego źródła. Innym sposobem jest zaangażowanie psychiatrów w leczenie. Ale trudno jest leczyć coś, gdy nie wiadomo, co leczyć.

James McAuley

Senior Research Scientist and Group. Leader at Neuroscience Research Australia and the current chair of the back pain group of STREAM Health

Well, to zależy od tego, kto go doświadcza.

Często, gdy ludzie myślą o najgorszym rodzaju bólu, spodziewają się usłyszeć coś w stylu „dostania igły wbitej pod paznokieć”- coś traumatycznego. Tego typu rzeczy mogą być bardzo bolesne, ale często nie trwają zbyt długo, a my mamy tendencję do mierzenia bólu zarówno poprzez intensywność, jak i czas trwania. Trudno jest nam powiedzieć, że coś takiego jest bardziej bolesne niż na przykład przewlekły ból pleców.

Ale próba określenia najgorszego rodzaju bólu zależy również od tego, czym według nas jest ból i jaki jest jego cel.

Celem bólu jest ostrzeganie nas przed czymś, co zagraża naszemu ciału: komórki nerwowe są stymulowane i ostrzegają nas, że istnieje zagrożenie dla naszego chłopca, a one strzelają do rdzenia kręgowego i do naszego mózgu, a następnie nasz mózg musi je zinterpretować na podstawie kontekstu.

Kilka lat temu, był nurek marynarki wojennej w Australii, który robił kilka nurkowań ćwiczebnych w Sydney Harbor, i jak wychodził z jednego z nich poczuł kawałek drewna dryfującego uderzającego o jego boki i o nogę. Trochę go to zirytowało, więc odepchnął go od siebie. Ale zdał sobie sprawę, że nie może użyć ręki. I wtedy pomyślał: „Cóż, może to nie jest drewno dryfujące”. A potem spojrzał w dół i zobaczył, że cała jego noga jest w paszczy rekina. Jego ręka również znajdowała się w paszczy rekina. I powiedział, że gdy tylko to zobaczył, doświadczył najbardziej intensywnego bólu, jaki można sobie wyobrazić.

Jego zakończenia nerwowe krzyczały do jego mózgu „niebezpieczeństwo!”, ale on nadal nie myślał, że został ugryziony przez rekina. To mówi nam co nieco o bólu: jak jest on związany nie tylko z tym, co dociera do nas z ciała, ale także z tym, jak mózg przetwarza ten sygnał. Jeśli przetwarza on ten sygnał jako bardzo zagrażający, to determinuje to ilość bólu, którego doświadczasz.

Większość ludzi myśli, że ból mówi nam o tym, co dzieje się w naszych ciałach – ludzie, którzy mają ból pleców, na przykład, mogą myśleć, że mają zsuwający się dysk lub że ich kręgi pękają. Ale tak naprawdę ból, którego doświadczają, wynika z tego, że czują się niepewnie, a często wiele z tych myśli przyczynia się do pogorszenia bólu. I właśnie w tym miejscu jesteśmy we współczesnej nauce o bólu, jeśli chodzi o myślenie o tym, dlaczego ludzie doświadczają bólu przez długi czas, kiedy powinien on już minąć: nie chodzi o to, że są w jakimkolwiek niebezpieczeństwie, chodzi o to, że ich mózgi zmieniły sposób przetwarzania informacji.

Erin Young

Asystentka i asystentka dyr. Centrum Postępu w Zarządzaniu Bólem na Uniwersytecie Connecticut School of Nursing

W mojej opinii, najgorszym” rodzajem bólu jest ból przewlekły. Ból ostry, np. po złamaniu kości, porodzie lub po operacji, może być silny, ale ból ostry zazwyczaj dostarcza informacji o stanie organizmu i jest przemijający, co oznacza, że kiedy uraz lub uszkodzenie ustąpi, odejdzie.

Ból przewlekły, z drugiej strony, to ból, który nie ustępuje po wyleczeniu urazu lub zniewagi. Jest on znacznie trudniejszy do leczenia – opioidy i inne tradycyjne leki są w dużej mierze nieskuteczne, a ból przewlekły wiąże się z wysokim wskaźnikiem depresji, lęku i niepełnosprawności oraz obniżoną jakością życia. Ból ostry jest nieprzyjemny (nawet bardzo), ale ból przewlekły to cierpienie.

Steven Harte

Dyrektor nauk sensorycznych w Chronic Pain and Fatigue Research Center na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor, gdzie bada mechanizmy mózgowe bólu przewlekłego

To pytanie wydaje się stosunkowo proste i nieskomplikowane, ale w rzeczywistości jest dość złożone i nie ma jednej poprawnej odpowiedzi.

Ból jest subiektywny, a to jak ból jest doświadczany różni się znacznie między jednostkami. Coś, co może być bolesne dla jednej osoby, może nie być bolesne (lub tak samo bolesne) dla innej. Dlatego najtrafniejszą odpowiedzią na pytanie „Jaki jest najgorszy rodzaj bólu fizycznego?” może być stwierdzenie, że zależy to od tego, kogo pytasz.

Widzimy te indywidualne różnice, kiedy mierzymy wrażliwość na ból w laboratorium. Na przykład, wiele osób uważa, że zanurzenie ręki w lodowatej wodzie jest bardzo bolesne i wycofuje ją niemal natychmiast, ale inne osoby tego nie robią i trzymają rękę pod wodą znacznie dłużej.

Wiele czynników przyczynia się do tej zmienności, w tym genetyka, funkcjonowanie układu nerwowego, historia zażywania narkotyków i wcześniejsze bolesne doświadczenia, a także oczekiwania społeczne i kulturowe. Kontekst, w jakim pojawia się bolesne wydarzenie, jest również krytyczny, ponieważ kontekst pomaga zdefiniować znaczenie i konsekwencje związane z odczuwaniem bólu. Na przykład, ból porodowy i ból spowodowany traumatycznym wypadkiem mogą być dotkliwe, ale ten pierwszy jest przewidywanym aspektem rodzenia dzieci i zazwyczaj kojarzy się z pozytywnym rezultatem, co sprawia, że w większości przypadków jest bardziej tolerowany i mniej nieprzyjemny niż ten drugi.

Pomijając różnice indywidualne, zidentyfikowano pewne cechy, które wzmacniają proces bólowy. Ból, który jest długotrwały, nieuchronny i nieprzewidywalny wiąże się z większym cierpieniem i niższą jakością życia niż ból, który jest krótkotrwały, możliwy do uniknięcia i przewidywalny. Z tych powodów słabo kontrolowany ból przewlekły, który może trwać wiele lat, jak ten związany z zapaleniem stawów lub uszkodzeniem nerwów, a także ból związany z torturami, są przykładami tego, co wielu uważa za najgorsze rodzaje bólu.

Masz palące pytanie do Giz Asks? Wyślij nam e-mail na adres [email protected].

Sprostowanie: Poprzednia wersja tej historii błędnie przypisała odpowiedź Ibrahima do jego kolegi Amola Patwardhana. Poprawiliśmy tekst i żałujemy tego błędu.