Praetorius darzy skrzypce mniejszym szacunkiem niż altówki i uważa je przede wszystkim za instrument ludowy. Ostatnie badania wykazały jednak, że skrzypce, szczególnie w konsorcjum z innymi członkami rodziny skrzypiec jako zespół skrzypcowy, były wysoko cenione na dworach Anglii i Francji. Ponieważ tak wiele doskonałych skrzypiec wydaje się być skoncentrowanych we Włoszech nawet w okresie renesansu, skrzypce musiały być ważne również tam. Andrea Amati, na przykład, rozpoczął produkcję skrzypiec w połowie XVI wieku. Często mamy tendencję do myślenia o skrzypcach jako rozwiniętych z altówek, ale w rzeczywistości, wydaje się, że były to oddzielne rodziny, które rozwijały się równolegle. Skrzypce mogły rozwinąć się z Lira da braccio, ale do połowy XVI wieku, osiągnęły w zasadzie dokładny kształt, jaki mają dzisiaj.

Wczesne skrzypce. Madonna z drzewami pomarańczowymi (detal, ok. 1529-30) autorstwa Gaudenzio Ferrari. Vercelli, kościół św. Krzysztofa.

Zespół skrzypcowy. Marguerite de Valois tańcząca La Voltę (detal, koniec XVI w.). Rennes, Musée des Beaux-Arts.

https://artscimedia.case.edu/wp-content/uploads/sites/146/2015/04/14233243/11.violin_band.mp3

Zespół skrzypcowy. My Self: the Music of Anthony Holborne. The King’s Noyse, reż. David Douglass. Harmonia Mundi HMU 907238 (1999). Trk 6 Muy linda.

Jednym z powodów, dla których nie słyszeliśmy tak wiele o skrzypcach w renesansie, jest to, że był to zdecydowanie profesjonalny instrument, podczas gdy altówki i flety, i tak dalej, cieszyły się dużym rynkiem amatorskim. Zasadniczo wydaje się, że kapela skrzypcowa specjalizowała się w muzyce tanecznej (w przeciwieństwie do altówek, które były preferowane w utworach bardziej kontrapunktycznych). Kapela skrzypcowa była zazwyczaj pięcioczęściowym zespołem z jednymi lub dwoma skrzypcami, dwiema lub trzema altówkami i skrzypcami basowymi (duża wiolonczela strojona o stopień niżej). Często dołączano do niej lutnię lub cytrę, które pełniły rolę akompaniamentu/perkusji.

Strzepaczka, pokazująca uchwyt smyczka. Odpoczynek w czasie lotu do Egiptu (detal, 1624). Giovanni Francesco Barbieri (zwany Il Guercino). Cleveland Museum of Art, 67.123.

Strzelba na skrzypce. Martwa natura (detal) autorstwa Evaristo Baschenis? (1617-77). Kolekcja prywatna.

Skrzypce renesansowe mają krótszą, bardziej krępą szyjkę i kilka innych różnic w stosunku do współczesnego instrumentu, ale są wyraźnie rozpoznawalne w wyglądzie i brzmieniu. Smyczek był prawdopodobnie trzymany z kciukiem na włosiu jako zasada, tak jak to było kontynuowane we Francji do XVIII wieku.