Okres buddyjsko-hinduistyczny

Systematyczna historia Indii i obszaru Uttar Pradesh sięga końca VII wieku p.n.e., kiedy to 16 mahajanapadów (wielkich państw) w północnych Indiach walczyło o dominację. Siedem z nich leżało w całości w dzisiejszych granicach Uttar Pradesh. Od V w. p.n.e. do VI w. n.e. region ten znajdował się głównie pod kontrolą mocarstw skupionych poza współczesnymi granicami państwa, najpierw w Magadha w dzisiejszym Biharze, a później w Ujjain w dzisiejszym Madhya Pradesh. Wśród wielkich królów, którzy panowali nad regionem byli Chandragupta (panował ok. 321-297 p.n.e.) i Aśoka (III w. p.n.e.), obaj cesarze mauryjscy, a także Samudra Gupta (IV w. p.n.e.) i Chandra Gupta II (panował ok. 380-415). Późniejszy sławny władca, Harsha (panował ok. 606-647), miał siedzibę w obecnych granicach państwa. Ze swojej stolicy w Kanyakubja (dzisiejszy Kannauj), był w stanie kontrolować cały Uttar Pradesh, jak również części tego, co jest teraz Bihar, Madhya Pradesh, Punjab i Rajasthan.

W międzyczasie, do VI w. p.n.e., starożytna religia wedyjska w dużej mierze ewoluowała w braminizm, który z kolei przekształcił się w klasyczny hinduizm w II w. p.n.e.. Zgodnie z tradycją, to właśnie w tym okresie – prawdopodobnie między VI a IV wiekiem p.n.e. – Budda wygłosił swoje pierwsze kazanie w Sarnath, niedaleko Waranasi. Religia, którą założył, buddyzm, rozprzestrzeniła się nie tylko w Indiach, ale także w wielu odległych krajach, takich jak Chiny i Japonia. Mówi się, że Budda osiągnął parinirwanę (całkowitą nirwanę) w Kushinagara (obecnie w Kasi, we wschodnim Uttar Pradesh).

Na początku kultura buddyjska i bramińska lub hinduistyczna kwitły obok siebie. Rzeźby i architektura przepełnione buddyjską symboliką sięgnęły zenitu podczas panowania Aśoki w III w. p.n.e. Sztuka hinduska przeżyła swój największy rozwój w okresie rządów dynastii Gupta (4-6 wiek ce). Po śmierci Harsy, około 647 roku, nastąpił stopniowy upadek buddyzmu, któremu towarzyszyło odrodzenie hinduizmu. Główny architekt tego odrodzenia, filozof Shankara, urodzony w południowych Indiach, odwiedził Waranasi, podróżował przez równiny Uttar Pradesh i uważa się, że założył słynną świątynię w Badrinath (obecnie w Uttarakhand) w Himalajach.