Szema jest afirmacją judaizmu i deklaracją wiary w jednego Boga. Obowiązek odmawiania Szema jest oddzielony od obowiązku modlitwy, a Żyd jest zobowiązany do odmawiania Szema rano i wieczorem (Deut. 6:7).
Pierwsza linijka Szemy, „Słuchaj Izraelu, Pan jest naszym Bogiem, Pan jest Jeden” (Szema Jisrael Adonai eloheinu Adonai ehad) (Pwt 6:4) jest powtarzana przez całe nabożeństwa modlitewne. Wypowiada się ją w porannym błogosławieństwie, w amidah musaf w szabat i święta, kiedy Tora jest wyjmowana z arki w szabat i święta, jako modlitwę na dobranoc, jako część konfesjonału przy łożu śmierci i w różnych innych momentach.
Przykazanie odmawiania Szema jest wypełniane przez odmawianie go w czasie nabożeństw szacharit i maariv. Szema powinna być odmawiana bardziej dźwięcznie niż Amida. Ponieważ Szema potwierdza podstawowe zasady żydowskiej wiary, ważne jest, aby wyraźnie słyszeć, co się mówi. Szema może być odmawiana na stojąco lub siedząco. Żydzi izraelscy zwykli stać, aby pokazać znaczenie Szemy i pokazać, że odmawianie Szemy jest aktem świadectwa w Bogu (w sądzie żydowskim świadectwo zawsze składa się na stojąco). W IX wieku sekta karaimska wykorzystała praktykę stania, aby twierdzić, że tylko fragmenty Tory mówiące o Szemie mają boskie pochodzenie, więc przywódcy żydowscy zaprzestali stania. Dziś niektóre kongregacje reformowane i konserwatywne stoją z szacunku dla Szema. Ortodoksyjne kongregacje siedzą, ponieważ fragmenty pochodzą z Tory, więc jest to tak, jakby osoba studiowała Torę, kiedy je recytuje, a siedzenie jest pozycją do studiowania.
W zwyczaju czcicieli noszących tałes jest trzymanie czterech frędzli w lewej ręce podczas recytacji Szemy. W trzecim akapicie Szema, kiedy słowo „tzitzit” jest wypowiadane trzy razy i kiedy słowo „emet” jest wypowiadane na końcu, zwyczajowo całuje się frędzle na znak przywiązania do przykazań.
Gdy człowiek modli się sam, zaczyna Szemę od zdania „Boże, wierny Królu” (El melekh ne’eman), aby liczba słów w Szemie wzrosła do 248, czyli liczby części ludzkiego ciała. Wskazuje to, że czciciel poświęca całe swoje ciało służbie Bogu. W minyan, chazzan powtarza koniec Szemy, więc ta fraza jest zbędna.
Żydowskie prawo wymaga większej koncentracji na pierwszym wersie Szemy niż na reszcie modlitwy. Ludzie zwykle zamykają oczy lub zakrywają je dłonią podczas recytacji, aby wyeliminować wszelkie rozproszenia i pomóc im skoncentrować się na znaczeniu słów. Ostatnie słowo, echad, powinno być przedłużone i podkreślone. Często ostatnia litera pierwszego i ostatniego słowa Szema jest zapisana w siddur większą czcionką. Dzieje się tak, ponieważ litery te tworzą słowo „ed” – świadectwo – i przypominają Żydom o ich obowiązku służenia jako świadkowie Bożej suwerenności poprzez prowadzenie przykładnego życia.
Kolejny wers Szema wywodzi się ze starożytnej służby świątynnej. Kiedy każdego ranka kapłani recytowali pierwszy wers Szema podczas nabożeństwa, ludzie zgromadzeni w Świątyni odpowiadali: „Błogosławione imię Jego chwalebnego Majestatu na wieki wieków” (Barukh shem kvod malkhuto l’olam va-ed). Wers ten został włączony jako drugi wers codziennej Szemy. Aby zaznaczyć, że nie jest on częścią biblijnego fragmentu Szema, wypowiada się go po cichu, z wyjątkiem święta Jom Kippur, kiedy recytuje się go na głos.
Trzy ustępy Szema, składające się z wersetów biblijnych, były również odmawiane podczas codziennej służby świątynnej. Pierwszy ustęp jest kontynuacją wersetu Szema, z Księgi Powtórzonego Prawa 6:5-9, zaczynającego się od słowa „v’ahavta”. Paragraf ten traktuje o przyjęciu Boskiego panowania. Sekcja ta składa się z potwierdzenia wiary w jedność Boga i w Jego suwerenność nad światem, bezwarunkowej miłości do Boga i zaangażowania w studiowanie Jego nauk. Podkreśla religijne obowiązki kochania Boga, nauczania Tory swoich dzieci, rozmawiania o Torze przy każdej możliwej okazji, zakładania tefillin i umieszczania mezuzot na progach swoich domów.
Drugi fragment pochodzi z Księgi Powtórzonego Prawa 11:13-21 i zaczyna się od słowa „v’haya”. Deklaruje on przyjęcie przez Żydów przykazań i zobowiązanie do ich wypełniania jako dowód wierności Bogu. Mówi o fundamentalnej w żydowskiej wierze zasadzie nagrody i kary, która opiera się na wypełnianiu Bożych przykazań.
Trzeci akapit pochodzi z Księgi Liczb 15:37-41, zaczyna się od słowa „vayomer”. Dotyczy on przykazania noszenia tzitzit, które przypominają noszącemu o Bożych przykazaniach. Wspomina o wyjściu z Egiptu, do którego Żydzi są zobowiązani odnosić się każdego dnia. Ostatnie słowo Szemy, „emet” (prawda), jest właściwie częścią następnego błogosławieństwa i nie jest częścią fragmentu biblijnego. Jest wypowiadane jako część Szema, aby można było zadeklarować: „Haszem, twój Bóg, jest prawdą” (Adonai eloheichem emet).
W modlitewnikach reformowanych, drugi ustęp Szema jest często pomijany, ponieważ doktryna odpłaty jest inna w ruchu reformowanym. Trzeci akapit jest również pomijany, ponieważ Żydzi reformowani nie akceptują przykazania dotyczącego frędzli. Modlitewniki reformowane zawierają jednak zakończenie tej trzeciej części, z Księgi Liczb 15:40.
Źródła: Donin, Hayim. To Pray as a Jew: A Guide to the Prayer Book and the Synagogue Service. NY: Basic Books, 1991.
Kolatch, Alfred J. The Jewish Book of Why/the Second Jewish Book of Why. NY: Jonathan David Publishers, 1989
Schermon, Rabbi Nosson, editor. The Complet Artscroll Siddur. New York: Mesorah Publications, Ltd, 1984.
Cardin, Rabbi Nina Beth. The Tapestry of Jewish Time. NJ: Behrman House, 2000.