Komentarz do Paraszat Ki Tavo, Księga Powtórzonego Prawa 26:1 – 29:8
Teraz, jeśli będziesz posłuszny Adonaiowi, Bogu twemu, aby wiernie przestrzegać wszystkich przykazań Bożych, które ci dziś nakazuję, Adonai, Bóg twój, postawi cię wysoko ponad wszystkie narody ziemi. Wszystkie te błogosławieństwa spłyną na ciebie i będą skuteczne, jeśli tylko będziesz słuchał słowa Adonai, twego Boga. Lecz jeśli nie będziesz posłuszny Adonajowi, Bogu twemu, i nie będziesz wiernie zachowywał wszystkich Bożych przykazań i praw, które ci dziś nakazuję, to wszystkie te przekleństwa spadną na ciebie i zaczną obowiązywać (Księga Powtórzonego Prawa 28:1-2; 15).
Twój przewodnik
Dlaczego lista przekleństw następuje zaraz po liście błogosławieństw?
Jak błogosławieństwa i przekleństwa są ze sobą powiązane?
Czy błogosławieństwa i przekleństwa są naprawdę biegunowo różne? Czy mogą być przeciwnymi końcami tego samego kontinuum?
Przy okazji…
Wtedy Balak powiedział do Balaama: „Nie przeklinaj ich i nie błogosław!”. W odpowiedzi Balaam powiedział do Balaka: „Ale ja ci powiedziałem: Cokolwiek Adonai powie, to muszę uczynić”. Wtedy Balak powiedział do Balaama: „Chodź teraz, zaprowadzę cię w inne miejsce. Może Bóg uzna za słuszne, abyś ich tam dla mnie potępił.”… Teraz Balaam, widząc, że Bogu spodobało się błogosławić Izraelowi, nie poszedł, jak przy poprzednich okazjach, szukać wróżb, lecz zwrócił twarz w stronę pustyni. Gdy Balaam spojrzał w górę i zobaczył Izraela obozującego plemię po plemieniu, zstąpił na niego duch Boży (Księga Liczb 23,25; 24,1-2).
Baal Szem Tow był zachwycony intuicją, że zło kryje w sobie nasienie dobra, a jednak dobro i świętość mogą czasem być brzemienne w nieprzewidziane zło.(…) Baal Szem Tow nauczał, że zło było tymczasową manifestacją ukrytego jeszcze dobra; pełniło ono funkcję pomocniczą, działając jako rodzaj podnóżka dla dobra. Jego troską było wyzwolenie dobra w złu…. Baal Szem Tow podkreślał konieczność przemiany „zła” w „dobro”, tego, co nieświęte, w to, co święte. Dla niego zatem „Odejdź od zła i czyń dobro” (Ps 34, 15) oznaczało „Zamień zło w dobro” (Abraham Joshua Heschel, A Passion for Truth, Jewish Lights Publishing, 1995, s. 40).
Nigdy nie wolno nam zapominać, że możemy odnaleźć sens życia także w sytuacji beznadziejnej, w obliczu losu, którego nie da się zmienić. Chodzi bowiem o to, aby dać świadectwo tego, co w człowieku najlepsze, czyli przekształcenia osobistej tragedii w triumf, przekształcenia trudnej sytuacji w ludzkie osiągnięcie. Kiedy nie jesteśmy już w stanie zmienić sytuacji – wystarczy pomyśleć o nieuleczalnej chorobie, takiej jak nieoperacyjny rak – stajemy przed wyzwaniem zmiany samych siebie (Victor E. Frankl, Man’s Search for Meaning, Washington Square Press, 1984, s. 135).
Daniel Pearl…poświęcił swoje życie niesieniu radości i zrozumienia światu…. Fundacja Daniela Pearla została założona… przez rodzinę i przyjaciół Danny’ego… ku pamięci dziennikarza Daniela Pearla w celu promowania ideałów, które inspirowały życie i pracę Daniela. Misją fundacji jest promowanie zrozumienia międzykulturowego poprzez dziennikarstwo, muzykę i innowacyjną komunikację (www.danielpearl.com).
Daniel Pearl, reporter Wall Street Journal, został porwany podczas śledzenia tropu Richarda Reida, podejrzanego o zamach bombowy. Został później zamordowany w Pakistanie. Ann Curry, współgospodarz programu Today, zapytała: „Co chce pani powiedzieć o swoim synu, co wykracza poza postrzeganie go jako ofiary? …. Jak…była pani w stanie znaleźć sposób na odnalezienie dobra w tym, co straszne i złe zostało uczynione przeciwko pani synowi?”. Pani Pearl powiedziała: „To była technika przetrwania. Nie moglibyśmy przetrwać, gdybyśmy nie mieli jakiegoś celu, jakiegoś dziedzictwa dla Danny’ego, aby kontynuować jego pracę, nawet po jego śmierci” (Today, NBC, 25 czerwca 2002).
Twój przewodnik
W Księdze Liczb 23:25, Balak chciał, aby niegodziwy czarownik Balaam rzucił klątwę na Izraelitów, aby nie stanowili zagrożenia dla jego ludu. W jaki sposób przekleństwo Balaama zamieniło się w błogosławieństwo? Czy Balaam sam odwrócił klątwę, czy też otrzymał pomoc?
Czy zgadzasz się z Baal Szem Towem, że zło może zostać przekształcone w dobro?
Według Frankla, jaki rodzaj wewnętrznej siły jest potrzebny, aby przekształcić osobistą tragedię w triumf? Jak mógłbyś uzyskać dostęp do tej siły? Jaki byłby koszt osobisty, gdybyś nie mógł tego zrobić?
Co umożliwiło rodzinie Pearl stworzenie błogosławieństwa w odpowiedzi na tragedię, która ich spotkała?
Komentarz
Czasami ból, który napotykamy w naszym życiu jest przytłaczający i wydaje się nie do pokonania. W takich chwilach filozofia Heschela, duch Baal Szem Towa, mądrość Frankla i odwaga rodziny Pearl mogą wydawać się poza naszym zasięgiem. Wszyscy ci nauczyciele postanowili znaleźć związek między przekleństwami i błogosławieństwami, a my zastanawiamy się, jak udało im się dokonać tego wyboru.
Jeden ze sposobów zrozumienia wzajemnych powiązań między przekleństwami i błogosławieństwami można znaleźć na początku porcji Tory z tego tygodnia. Mojżesz naucza Izraelitów, jak ważne jest wyrażanie wdzięczności za wszystko, co Bóg im dał: Są wolni, są obdarzeni obfitością jedzenia i mają dobrych przywódców. Mojżesz naucza Izraelitów o dziesięcinie, wyjaśniając, że dziesięć procent ich plonów powinno być oddawane lewitom, przybyszom, sierotom i wdowom. Jeśli będą to czynić w duchu szczodrości i z wdzięcznym sercem, ich działania przyniosą im błogosławieństwo od Boga.
Aby odnaleźć wdzięczność w trudnych sytuacjach życiowych, musimy spojrzeć poza siebie, a jednocześnie głęboko w siebie. Wymaga to ogromnej wewnętrznej siły, którą możemy czerpać ze wsparcia naszej społeczności i Bożej miłości. W połączeniu, nasi przyjaciele i nasza wiara mogą umożliwić nam przekroczenie wyzwania i znalezienie błogosławieństwa w przekleństwie – a może nawet przekształcenie przekleństwa w błogosławieństwo.
Tak jak metal jest formowany i kształtowany przez ogień, tak my jesteśmy kształtowani i przekształcani przez ogień w naszym życiu. Ta świadomość pozwala nam dostrzec, że przekleństwa i błogosławieństwa to przeciwległe końce tego samego kontinuum, obie stanowią część wiecznego cyklu życia. Nasz los leży w wyborach, których dokonujemy. Balak zdecydował się słuchać Boga. Baal Szem Tow wybrał przemianę zła w dobro. Kiedy Frankl stwierdził, że nie jest w stanie zmienić swojego otoczenia, postanowił zmienić siebie. Rodzina Pearlów postanowiła przekazać nauki Daniela innym, kiedy on sam nie był już w stanie ich nauczać.
Moją gorącą modlitwą za nas wszystkich w ten Szabat jest to, abyśmy postanowili uświadomić sobie błogosławieństwa w świecie i w naszym życiu.
Zaproponowane przez Związek Judaizmu Reformowanego, centralny organ judaizmu reformowanego w Ameryce Północnej.
Wykonawca: Judaizm Reformowany.