Romare Howard Bearden urodził się 2 września, 1911, do (Richard) Howard i Bessye Bearden w Charlotte, Karolina Północna, i zmarł w Nowym Jorku w dniu 12 marca 1988 roku, w wieku 76 lat. Jego życie i sztuka naznaczone są wyjątkowym talentem, obejmującym szeroki zakres intelektualnych i naukowych zainteresowań, w tym muzykę, sztuki performatywne, historię, literaturę i sztukę światową. Bearden był również znanym humanistą, czego dowodem jest jego życiowe wsparcie dla młodych, wschodzących artystów.
Romare Bearden rozpoczął studia na Lincoln University, przeniósł się na Boston University i ukończył studia na New York University (NYU), uzyskując tytuł magistra edukacji. Podczas studiów na NYU, Bearden uczęszczał na liczne kursy sztuki i był głównym rysownikiem, a następnie redaktorem artystycznym miesięcznika The Medley. Był także dyrektorem artystycznym Beanpot, studenckiego magazynu humorystycznego Uniwersytetu Bostońskiego. W czasie studiów Bearden opublikował wiele okładek do czasopism oraz pierwsze z licznych tekstów, które napisał na tematy społeczne i artystyczne. Uczęszczał także do Art Students League w Nowym Jorku, a później na Sorbonę w Paryżu. W 1935 roku Bearden został rysownikiem w tygodniku Baltimore Afro-American, w którym pracował do 1937 roku.
Po wstąpieniu do Harlem Artists Guild, Bearden rozpoczął trwające całe życie studiowanie sztuki, czerpiąc inspirację od zachodnich mistrzów, od Duccio, Giotto i de Hoocha do Cezanne’a, Picassa i Matisse’a, a także od sztuki afrykańskiej (zwłaszcza rzeźby, masek i tkanin), bizantyjskich mozaik, japońskiej grafiki i chińskiego malarstwa pejzażowego.
Od połowy lat 30. do lat 60. Bearden był pracownikiem socjalnym w nowojorskim Departamencie Opieki Społecznej, pracując nad swoją sztuką w nocy i w weekendy. Jego sukces jako artysty został doceniony dzięki pierwszej indywidualnej wystawie w Harlemie w 1940 roku i pierwszej indywidualnej wystawie w Waszyngtonie w 1944 roku. Bearden był płodnym artystą, którego prace były wystawiane za jego życia w całych Stanach Zjednoczonych i Europie. Jego kolaże, akwarele, oleje, fotomontaże i grafiki są nasycone wizualnymi metaforami z jego przeszłości w Mecklenburg County, Północnej Karolinie, Pittsburghu i Harlemie oraz z różnych źródeł historycznych, literackich i muzycznych.
W 1954 roku Bearden poślubił Nanette Rohan, z którą spędził resztę życia. Na początku lat 70-tych Bearden i Nanette założyli drugą rezydencję na karaibskiej wyspie St. Martin, rodzinnym domu jego żony, a niektóre z jego późniejszych prac odzwierciedlały bujne krajobrazy wyspy. Wśród jego licznych przyjaciół, Bearden miał bliskie związki z tak wybitnymi artystami, intelektualistami i muzykami jak James Baldwin, Stuart Davis, Duke Ellington, Langston Hughes, Ralph Ellison, Joan Miró, George Grosz, Alvin Ailey i Jacob Lawrence.
Bearden był również szanowanym pisarzem i elokwentnym rzecznikiem artystycznych i społecznych problemów dnia. Aktywny w wielu organizacjach artystycznych, w 1964 roku został mianowany pierwszym dyrektorem artystycznym nowo powstałej Harlem Cultural Council, prominentnej afroamerykańskiej grupy wsparcia. Był zaangażowany w założenie kilku ważnych miejsc sztuki, takich jak The Studio Museum in Harlem i Cinque Gallery. Początkowo finansowana przez Fundację Forda, Bearden oraz artyści Norman Lewis i Ernest Crichlow założyli Cinque, aby wspierać młodszych artystów mniejszości. Bearden był również jednym z członków założycieli Black Academy of Arts and Letters w 1970 roku i został wybrany do National Institute of Arts and Letters w 1972 roku.
Uznany za jednego z najbardziej kreatywnych i oryginalnych artystów wizualnych XX wieku, Romare Bearden miał płodną i wyróżniającą się karierę. Eksperymentował z wieloma różnymi mediami i stylami artystycznymi, ale najbardziej znany jest ze swoich bogato fakturowanych kolaży, z których dwa pojawiły się na okładkach magazynów Fortune i Time, w 1968 roku. Jako innowacyjny artysta o różnorodnych zainteresowaniach, Bearden projektował również kostiumy i scenografię dla Alvin Ailey American Dance Theater, a także programy, scenografię i projekty dla Nanette Bearden’s Contemporary Dance Theatre.
Wśród licznych publikacji Beardena znajdują się: A History of African American Artists: From 1792 to the Present, której współautorem jest Harry Henderson, a która ukazała się pośmiertnie w 1993 roku; The Caribbean Poetry of Derek Walcott and the Art of Romare Bearden (1983); Six Black Masters of American Art, której współautorem jest Harry Henderson (1972); The Painter’s Mind: A Study of the Relations of Structure and Space in Painting, współautorstwo z Carlem Holty (1969); oraz Li’l Dan, the Drummer Boy: A Civil War Story, książka dla dzieci wydana pośmiertnie we wrześniu 2003 r.
Prace Beardena znajdują się w wielu ważnych kolekcjach publicznych, m.in. w Metropolitan Museum of Art, Whitney Museum of American Art, Philadelphia Museum of Art, Museum of Fine Arts, Boston i The Studio Museum in Harlem. Miał retrospektywy w Mint Museum of Art (1980), Detroit Institute of the Arts (1986), a także liczne retrospektywy pośmiertne, m.in. w The Studio Museum in Harlem (1991) i National Gallery of Art, Washington, DC (2003).
Bearden był laureatem wielu nagród i wyróżnień w ciągu całego życia. Doktoraty honoris causa nadały mu m.in. Pratt Institute, Carnegie Mellon University, Davidson College i Atlanta University. W 1984 r. otrzymał Nagrodę Honorową Burmistrza Nowego Jorku za Sztukę i Kulturę, a w 1987 r. Narodowy Medal Sztuki, wręczony przez prezydenta Ronalda Reagana.