Shushan the Citadel or palace of the Persian King Ahasuerus features heavily in the Bible book of Esther. Ahasuerus jest lepiej znany historii jako król Kserkses I, który przewodniczył imperium Medów i Persów, gdy było ono u szczytu swej potęgi. Starożytne miasto Shushan, znane również jako Susa, znajduje się na obrzeżach współczesnego irańskiego miasta Shush. Było ono wykopywane od lat 90-tych XIX wieku aż do lat 60-tych. Niestety miejsce to zostało mocno zniszczone przez grabież, prymitywną technikę archeologiczną, jak również przez wojnę między Irakiem a Iranem, 1980-1988.

Starożytne miasto Shushan było stolicą królestwa Elam, aż zostało podbite przez Cyrusa Wielkiego na krótko przed tym, jak poszedł na podbój Babilonu. Przedtem Elam często znajdował się po jednej lub drugiej stronie walki o władzę w regionie między Asyrią a Babilonem. Asyryjczycy i Babilończycy deportowali i osiedlali całe populacje jeńców w różnych częściach swoich imperiów. Asyryjczycy deportowali większość ludności północnego dziesięcioplemiennego królestwa Izraela za panowania króla Judy Ezechiasza. Mieszkańcy Elamu byli wśród tych, których Asyryjczycy osiedlili na opustoszałej ziemi Izraela (Ezd 4: 9-10).

Kiedy Cyrus Wielki zdobył Elam, po raz pierwszy wprowadził go pod panowanie perskie. Syn Cyrusa i jego następca Kambyzes II uczynił Szuszan jedną z czterech stolic imperium perskiego. Lata później czwarty król imperium Medów i Persów, Dariusz I (znany również jako Dariusz Wielki), rozpoczął budowę potężnych pałaców w stolicach Szuszan i Persepolis. Cytadela w Szuszan służyła głównie jako pałac zimowy dla królów perskich, ponieważ ekstremalny upał latem może być tam bardzo niewygodny (średnia temperatura w Szuszan w lipcu 2018 roku wynosiła 45 stopni Celsjusza lub 113 stopni Fahrenheita). Biblijny prorok Nehemiasz również służył w Szuszan cytadeli jako okaziciel pucharu dla króla Artakserksesa, syna Aswerusa (Kserksesa I).

Mury, które widać na powyższym zdjęciu, zostały zbudowane na szczycie starożytnych fundamentów w czasach nowożytnych, aby pomóc odwiedzającym zobaczyć oryginalny układ pałacu. Czytelnicy Biblii mogą z łatwością dostrzec cechy pałacu opisane szczegółowo w Księdze Estery. Przyjrzyjmy się im bliżej.

1 – Dziedziniec ogrodu

„A gdy te dni się dopełniły, król wyprawił ucztę na siedem dni dla wszystkich obecnych w Szuszan cytadeli*, od największego do najmniejszego, na dziedzińcu ogrodu pałacu królewskiego.” (Estera 1:5) *footnote: Lub „Szuszan Pałac”

Położenie wielkiego dziedzińca widać w górnej części zdjęcia. Tutaj król Aswerus urządza ogromną wystawną ucztę dla swoich możnowładców, gubernatorów i urzędników pałacowych „od największego do najmniejszego”. Podczas tej uczty jego żona królowa Waszti rozgniewała perskiego „Króla Królów”, odmawiając przybycia na wezwanie. Zostaje zdymisjonowana jako królowa. Estera 1:6 wspomina, że dziedziniec miał „filary z marmuru”. Ten wielki widownia sala miewać 36 Perski kolumna każdy wierzchołek z kolosalny ornamentalny filar wierzchołek dzwonić kapitał rzeźbić w the forma dwa klęczący byk. The kapitał samotnie być 4 metr wysoki. Starannie zrekonstruowany kapitał z tego pokoju można zobaczyć w Luwrze w Paryżu. Kolumny pod nim stały 17 metrów, co oznacza, że sufit był wysoki na 21 metrów (70 stóp)! Sala ta byłaby imponującym miejscem na królewską ucztę.

2 – Dziedziniec domu kobiet

„Dzień po dniu Mardocheusz przechadzał się przed dziedzińcem domu kobiet*, aby dowiedzieć się o dobrobycie Estery i o tym, co się z nią działo.” (Estera 2:11) *przypis: Lub „haremu”

Ta część stanowiska została mocno zżarta i uszkodzona przez spustoszenia czasu, jak i wczesną, bardziej prymitywną technikę archeologiczną. The Królewski harem, lub dom kobiet jest uważany przez niektórych, aby być na daleko po lewej stronie obrazu. Dziedziniec Domu Kobiet jest częściowo zasłonięty przez drzewa. Pod nim i całkowicie zasłonięty przez drzewa znajdował się Dom Kobiet (harem). Znaleziono tu szereg apartamentów, każdy z małym dziedzińcem. Odpowiednio znajdują się one w pobliżu apartamentu króla. Piękna Hebrajka Estera wraz z kilkoma innymi pięknymi kobietami z różnych części imperium zostały tu zabrane na 12 miesięcy masaży, zabiegów upiększających i specjalnej diety w ramach przygotowań do ostatecznego wyboru królowej przez króla, która miała zastąpić niechętną do współpracy Waszti. Z wyjątkiem króla i zaufanego eunucha, żaden mężczyzna nie mógł wejść do domu kobiet pod groźbą śmierci. Z tego powodu wuj Estery, Mardocheusz, z niepokojem czeka na dziedzińcu przed Domem Kobiet na jakiekolwiek wieści dotyczące jego siostrzenicy. Dziedziniec ten jest również prawdopodobnym miejscem bankietu królowej Waszti dla szlachetnych kobiet, który odbył się w tym samym czasie, co bankiet królewski (Es 1:9).

3 – Drugi Dziedziniec, jeden z dwóch zewnętrznych dziedzińców

„Później król rzekł: „Kto jest na dziedzińcu?” Teraz Haman wszedł na zewnętrzny dziedziniec domu królewskiego, aby pomówić z królem o to, by kazał powiesić Mardocheusza na palu, który dla niego przygotował.” (Estera 6:4)

Ten duży zewnętrzny dziedziniec, widoczny po prawej stronie obrazu, był oddzielony znaczną odległością od dziedzińca wewnętrznego. Na tym obszarze petenci, którzy przybyli, by zobaczyć się z królem, czekali, aż zostaną wezwani. Wchodząc do masywnego pałacu w Szuszan, trzeba było przejść przez serię dziedzińców, z których każdy był bardziej imponujący od poprzedniego. Obszar oczekiwania został zaprojektowany tak, by wzbudzać respekt u tych, którzy do niego wchodzili, i by zrobić na nich wrażenie ich względnej małości i wielkości króla, którego przyszli wezwać.

4 – Wewnętrzny dziedziniec

„Trzeciego dnia Estera włożyła szaty królewskie i stanęła na wewnętrznym dziedzińcu domu królewskiego, naprzeciwko domu królewskiego, podczas gdy król siedział na swoim królewskim tronie w domu królewskim naprzeciwko wejścia.” (Estera 5:1)

Wejście na Dziedziniec Wewnętrzny bez zaproszenia było karane śmiercią. Estera wzięła swoje życie w swoje ręce wchodząc tu bez pozwolenia. Przebaczenie mogło przyjść tylko od króla, o którym Estera wiedziała, że będzie mógł ją zobaczyć ze swojej sali tronowej. Jak podaje Biblia, ten wewnętrzny dziedziniec wychodził na dom królewski, w którym znajdowała się sala tronowa i apartamenty króla.

5 – Sala tronowa

„… gdy król siedział na swoim królewskim tronie w domu królewskim naprzeciwko wejścia. Gdy tylko król zobaczył stojącą na dziedzińcu królową Esterę, zyskała ona jego przychylność, a król wyciągnął do Estery złote berło, które trzymał w ręku. Estera podeszła do niego i dotknęła czubka berła.” (Estera 5:1,2)

Do sali tronowej prowadziła z wewnętrznego dziedzińca długa rampa. Tron znajdował się na podwyższeniu. Ze swojej podwyższonej pozycji król mógł widzieć ze swojego tronu, że królowa Estera czeka na audiencję. Chociaż Estera złamała prawo, Aswerus wyciąga królewskie berło na znak ułaskawienia, które Estera z wdzięcznością przyjmuje, dotykając go. Sala tronowa znajdowała się bezpośrednio przed królewskimi apartamentami króla.

Brama Króla

Księga Estery wspomina również o Bramie Króla (Estera 2:21), która niestety znajduje się tuż za prawą krawędzią obrazu. Tutaj Mardocheusz, będąc jeszcze pokornym sługą, wypełnia swoje obowiązki wobec króla. Masywna Brama, która była oddzielona dystansem od kompleksu pałacowego, została odkryta i odkopana dopiero w latach 70-tych XX wieku. Wewnątrz bramy znajdował się duży posąg ojca Kserksesa, Dariusza I (znanego również jako Dariusz Wielki). Jak podaje Księga Estery, przed bramą znajdował się duży plac publiczny (Estera 4:6).

Wnioski

Ruiny pałacu potwierdzają szczegóły opisane przez autora Księgi Estery i dowodzą, że pisarz posiadał wiedzę z pierwszej ręki na temat pałacu. Francuski archeolog Jean Perrot był największym na świecie autorytetem w dziedzinie starożytnego pałacu w Szuszan. Perrot pełnił funkcję dyrektora francuskiej misji archeologicznej w Suzie i pracował na miejscu od 1968 do 1979 roku. Komentując pałac w Shushan (Susa), Perrot napisał: „Dziś z nowym zainteresowaniem czyta się Księgę Estery, której szczegółowy opis wnętrza pałacu Kserksesa jest teraz w doskonałej zgodzie z rzeczywistością archeologiczną.”

Image Credits:

Photo by Darafsh Kaviyani (CC BY-SA 3.0) Wikimedia Commons. Numbering by Author.

Perska stolica w Luwrze. Zdjęcie autora, 2008.