Wiwanyag Wacipi, Taniec Spojrzenia w Słońce jest obecnie jedyną publiczną ceremonią religii Lakota (Teton-Sioux). Nie jest on jednak ograniczony do tego plemienia, lecz jest również praktykowany w różnych formach wśród Czejenów, Arapaho, Wron, Czarnych Fetów, Równinnych Cree i Wind River Shoshoni. Taniec Słońca jest jednym z siedmiu głównych obrzędów religii Lakota, z których tylko dwa inne przetrwały – oczyszczająca kąpiel w łaźni potów i poszukiwanie wizji, czyli poszukiwanie mocy od sił, które przenikają i ożywiają wszechświat. Oprócz tych obrzędów istnieją również prywatne rytuały szamanistyczne, zakorzenione w źródle mocy człowieka-szamana i skierowane na uzdrawianie, przepowiadanie przyszłości, odnajdywanie zagubionych przedmiotów i dziękczynienie.

Mity pierwotne Tańca Słońca opisują go w wizji otrzymanej przez człowieka lub jako ceremonię daną człowiekowi przez bawoła dla ludzi w czasie głodu. W pierwszym przypadku objawienie Tańca Słońca jest wypełnieniem rytualnego cyklu świętej fajki, którą przyniosła Lakotom Kobieta-Biały Bawół. Wyjaśniła im, że z czasem poznamy siedem ceremonii, w których fajka będzie im służyć. Bawół i fajka są powiązane w tym micie i w innych wariantach, w których fajka jest postrzegana jako dar bawołu dla ludu, a bawół służy jako pośrednik między Wakan-Tanką, Wielką Tajemnicą, a ludem. Wakan-Tanka jest podstawowym pojęciem religii Lakota i jest życiodajną siłą, która podtrzymuje wszelkie istnienie. Wszystko postrzegane jest jako część świętego związku, który rodzi się z jedności stworzenia, będącego manifestacją Wakan-Tanka. Wszystkie rzeczy przychodzą i wracają do Wakan-Tanki, który jest wszystkim we wszechświecie, a jednocześnie jest ponad wszystkim, przekracza wszystko.

Ostatni starodawny Taniec Słońca odbył się w 1883 roku w Rosebud Reservation w Południowej Dakocie. Został on wtedy zakazany przez Biuro do Spraw Indian wraz z innymi ceremoniami religijnymi, chociaż możliwe jest, że niektóre Tańce Słońca mogły być organizowane ukradkiem w okresie, kiedy był on zakazany. Pod rządami Johna Colliera, komisarza do spraw Indian w czasie prezydentury Franklina D. Roosevelta, Taniec Słońca odrodził się około 1934 roku, choć bez samookaleczeń, przekłuwania ciała, które wcześniej mu towarzyszyły. Odbywał się on sporadycznie od tego czasu do około 1958 roku, od tego czasu odbywał się każdego roku w Pine Ridge i kilka razy w Rosebud Reservation również.

Podczas lata 1969 roku odbyły się dwa Tańce Słońca, jeden w Spring Creek w Rosebud Reservation w lipcu, a drugi w Pine Ridge w sierpniu. Oba rezerwaty znajdują się w południowo-zachodniej części Południowej Dakoty i sąsiadują ze sobą. To właśnie o Spring Creek Sun Dance będzie tu mowa.

Służyłem jako wolontariusz pracujący w centrum edukacyjnym w mieście St. Ze względu na moją ograniczoną znajomość języka Lakota, pieśni Tańca Słońca zostały zaczerpnięte z prac innych badaczy, z których wszystkie zostały wymienione w załączonej „Sugerowanej lekturze”. Po każdym cytacie podana jest osoba mówiąca lub wcześniejsza praca.

Kilka miesięcy przed letnim czasem Tańca Słońca, ludzie ze społeczności Spring Creek skontaktowali się z szamanem z rezerwatu Pine Ridge, aby przekonać go do poprowadzenia Tańca Słońca w ich osadzie. Człowiek ten, Petaga Wakan (Holy Embers), brał udział w kilku Tańcach Słońca i jest szamanem Ceremonii Orlej Fajki. Miał on syna w Wietnamie i jest to jeden z powodów, dla których chciał zatańczyć tego lata. Jego syn wrócił bezpiecznie.

Na początku Wakan-Tanka dał pomoc nam – naszemu życiu na ziemi i pod niebem, między nimi. Niech chwali cały świat i tam niech obdarza wielką pomocą.

Cokolwiek cierpimy – Wietnam, chcę dążenia do pokoju; chcę powrotu żołnierzy Lakotów, żołnierzy amerykańskich. Chcę tego, ponieważ jestem tutaj, żyję wśród tych ludzi, modlę się za nich. Cóż, pod Wakan-Tanka staram się. Tak długo, jak mogę pokornie robić, co tylko mogę, tam z serca próbuję.

(Petaga Wakan)

Innym szamanem, który wziąłby udział w Tańcu Słońca jest Aopazan (Orle Pióro) z St. Francis w Rosebud Reservation. Był on bardzo pomocny w przywróceniu torturowania siebie w Tańcu Słońca w 1958 roku i od tego czasu wielokrotnie ofiarowywał siebie poprzez przebijanie swojego ciała. Aopazan jest medykiem Ceremonii Yuwipi, która jest ważna w obu rezerwatach, chociaż poszczególne szczegóły obrzędu i być może interpretacja mogą się różnić.

Myelf, czasami jestem bardzo zniechęcony. Czy ten Taniec Słońca jest prawdą? Czasami dochodzę do punktu … i czy istnieje Bóg? Te rzeczy wchodzą do mojego myślenia … . To są rzeczy. Tam musieć Bóg. Spójrz na ten piękny świat, który On dla nas stworzył. Niektórzy z moich białych braci mówili: „Czcicie słońce”. Nie, my czcimy tego samego wszechmogącego Boga, którego wy czcicie. Słońce, Wiwang wacipi, patrzymy na słońce, podziwiamy jego pracę, dziękujemy mu za to, co dla nas zrobił… za wiele rzeczy, które Dziadek (WakanTanka) dla nas zrobił.

(Aopazan)

W dodatku do dwóch szamanów, żona i wnuczka Petaga Wakana również tańczyły podczas ceremonii. Śpiewacy i bębniarze, inny szaman do wykonania przekłucia i człowiek do niesienia czaszki bawoła dopełniali uczestników Tańca Słońca.

Święte drzewo, słup centralny, stoi w środku kręgu Tańca Słońca, który jest otoczony konarami sosny.

Po osiągnięciu roku ludzie zbierają się w jednym miejscu … . Stamtąd (idą) na wieś, gdzie nikt nie mieszka, gdzie rośnie drzewo bawełniane, okrążają je i oglądają. Wakan-Tanka zasadził to drzewo, z

Jego ręki ono wyrosło. Więc zwykły, skromny człowiek patrzy i wie o tym, będąc w zachwycie. Wakan-Tanka pragnie życia jak to drzewo – (które stoi samo, przez Niego odżywiane, zasadzone i rosnące, czczone przez ludzi) – i jemu ofiarowuje fajkę.

(Petaga Wakan)

Drzewo bawełniane ma dla Lakotów szczególne znaczenie: jego kora jest jedynym rodzajem, którym można karmić konie; po przecięciu na ukos drewno przedstawia pięcioramienną gwiazdę, gwiazdę poranną światła i mądrości; na liściach widać wzór mokasyna, a także, po złożeniu, tipi. Jako waga can, „szeleszczące drzewo”, modli się ono, śpiewając na wietrze, do Wakan-Tanka. Drzewo jest uderzane w czterech kierunkach, w miejscach czterech wiatrów, i jest ścinane, delikatnie kładzione i podtrzymywane przez przeciwną klamrę.

W ziemi Wakan-Tanka rosło drzewo, które zwykły, skromny człowiek wziął i przyniósł tam, gdzie mieszkają ludzie. Tam w środku, w centrum też, tam wykopali miejsce… (Przynosząc drzewo), zatrzymując się cztery razy, umieścili drzewo w tej ziemi. Teraz nad miejscem, gdzie mieszkają ludzie, była zrobiona wasna i (inne) jedzenie, a wewnątrz ziemi, która została wykopana, zostało umieszczone jedzenie dla tych, którzy zmarli w ciągu poprzedniego roku aż do miejsca, do którego teraz dotarli, dla naszych krewnych, którzy zakończyli życie na ziemi, dla wszystkich.

(Petaga Wakan)

Gałęzie czeremchy są przywiązane mniej więcej w połowie wysokości pnia drzewa, szmatki z tytoniem i prawdopodobnie lekarstwem szamana są przywiązane na szczycie drzewa.

Drzewo z wszystkimi kalikami i serpentynami tam w górze – te serpentyny mają znaczenie – białe, czerwone, czarne, żółte. Zauważycie, że po zachodniej stronie, gdzie znajduje się ołtarz, jest czarny; na północy czerwony; na wschodzie żółty; na południu biały.

(Aopazan)

Święte drzewo jest Wakan-Tanka łączącym ziemię i niebo; jako Wakan-Tanka jest centrum wszechświata.

Święte stoję
Podtrzymaj mnie
Powiedziano mi

W centrum ziemi
Stań rozglądając się wokół siebie
Rozpoznając plemię
Stań rozglądając się wokół siebie

Dziadku
W miejscach czterech wiatrów
Możesz być czczony
Poprosiłeś mnie, abym nosił coś świętego
Plemię siedzące w szacunku
Chce żyć.
( Densmore 1918 : 119-121 )

Pierwszego dnia tańca uczestnicy przygotowywali się w tipi wzniesionym poza kręgiem, podczas gdy rozpalano ogień, by ogrzać kamienie, które miały być użyte w oczyszczających i dodających sił rytuałach szałasu potu. Petaga Wakan poszedł ze swoją fajką, by pomodlić się przy drzewie.

Dziadku
Głos, który zamierzam wysłać
Słysz mnie
W całym wszechświecie
Głos, który zamierzam wysłać
Słysz mnie Dziadku
Będę żył
Powiedziałem to.
(Densmore 1918:131)

Powrócił do tipi i wraz z Aopazanem wszedł do szałasu potu, gdzie obaj mężczyźni modlili się i palili świętą fajkę, przy pomocy której modlono się za i do wszystkich rzeczy. Śpiewano pieśni do Wakan-Tanki.

Słońce, Światło świata,
Słyszę, jak nadchodzi
Widzę Jego twarz, gdy nadchodzi
Uczynił istoty na ziemi szczęśliwymi,
I radują się
0 Wakan-Tanka Ofiaruję Ci ten świat
Światła.
(Brown 1967 : 83 )

Wychodząc w światło mężczyźni ubrali się i dołączyli do kobiet, a wszyscy utworzyli szpaler przed tipi. Starszy mężczyzna niósł czaszkę bawoła na posłaniu z szałwii, podczas gdy fajki mężczyzn były niesione przez kobiety. Święta, miękka, zielona szałwia okalała ich czoła, nadgarstki i kostki. Oczyszczająca, oczyszczająca szałwia, używana również w szałasie potów, łączy tancerzy z Wakan-Tanką w kręgu, który nigdy się nie kończy, tak jak moc i tajemnica Dziadka. Obaj mężczyźni mieli gwizdki z kości skrzydeł orła, których używali w tańcu, a Petaga Wakan niósł wachlarz z orlich piór. Mówiąc do tancerzy o świętym dniu, Petaga Wakan zaśpiewał świętą pieśń podkreślającą świętość tego dnia i ofiarowanie fajki Dziadkowi, Wakan-Tanka.

Tancerze szli w pojedynczym pliku do otworu na wschodzie, robiąc cztery przystanki po drodze i zatrzymując się przed wejściem na ziemię Tańca Słońca.

Wakan-Tanka zmiłuj się nad nami, aby nasi ludzie mogli żyć.
(Brown 1953:70)

Podążając w kierunku zachodnim tancerze zatrzymali się tutaj i stanęli przed czarnymi flagami, z których dwie oznaczały ten kierunek. (Dwie flagi na kijach o wysokości około półtorej stopy oznaczały każdy z czterech kierunków: czerwony na północy, żółty na wschodzie i biały na południu). Petaga Wakan wziął teraz czaszkę bawoła, leżącą na łożu szałwii i umieścił ją przed flagami, podczas gdy człowiek, który ją niósł, opuścił krąg. Mały stojak został ustawiony, aby przyjąć piszczałki tancerzy i to dopełniło ołtarz.

Cztery razy do ziemi modliłem się
Miejsce przygotuję
0 plemię oto
(Densmore 1918:123)

Na północnym wschodzie śpiewacy i bębniarze siedzieli poza cieniem i zaczęli śpiewać i bębnić po tym, jak ołtarz został zbudowany. Mężczyźni dmuchali w gwizdki z orlimi kośćmi, Petaga Wakan prowadził tancerzy, jego stopy poruszały się rytmicznie i w harmonii z rytmem bębna, jego żona, Wanblie Galeshka Pejuta Winyan (Spotted Eagle Medicine Woman) podnosiła do góry obręcz z szałwią, którą niosła, wszyscy tancerze na przemian podnosili prawą, lewą, a następnie obie ręce ku górze w modlitwie.

Gdzie święty ty zachodzić
W the miejsce dokąd the słońce wzrastać Święty móc ty zachowywać
Gdzie święty ty zachowywać
W the miejsce dokąd the słońce przechodzić na jego kurs Święty ty zachowywać
Gdzie dobroć ty zachowywać
Przy the odwracanie z powrotem the słońce
Dobroć móc ty zachowywać.
( Densmore 1918 :138 )

Po zakończeniu cyklu pieśni, Petaga Wakan poprowadził Aopazana za jego naręcze szałwii, a za nim dwie kobiety, do tańca na północy. Czasami podczas tańca Petaga Wakan tańczył za innymi lub omiatał ich wachlarzem z orlich piór. Wzór tańca był taki sam jak na zachodzie. Kiedy tancerze dotarli do białego południa i zatańczyli przed tym kierunkiem, Petaga Wakan zatańczył dookoła ołtarza. Klęcząc przed stojakiem, na którym spoczywała jego fajka, wziął ją i napełnił miskę tytoniem, składając ofiarę z ziaren wszystkim kierunkom, ziemi i Wakan-Tance. Ofiarował też fajkę, po czym pochylił się i trzymając ją w ręku odmówił modlitwę. Wracając na południe, podarował fajkę Aopazanowi, który teraz zatańczył na żółtym wschodzie, w miejscu, gdzie słońce zachodzi na świat. Tutaj zatańczył z fajką, aby ofiarować ją innemu medykowi, który klęczał na zewnątrz żółtego. Trzy razy the fajka odmawiać gdy the wyciągnięty ręka rysować hack ale na the czwarty okazja the fajka akceptować i tak the tancerz pozwalać odpoczynek. Gdyby fajka została odrzucona za czwartym razem, tancerze musieliby zrobić jeszcze jedno okrążenie koła. Podczas gdy tancerze przenosili się poza krąg, aby odpocząć, fajka była palona przez muzykantów. Kiedy zakończyła swój krąg Petaga Wakan zwrócił ją, do ołtarza, ponownie ofiarowując fajkę kierunkom.

Wchodząc od zachodu kobiety pozostały przy ołtarzu zwrócone do środka w kierunku świętego drzewa. Obydwaj medycy podeszli do środka i wokół drzewa owinęli małe woreczki z tytoniem związane długim sznurkiem. W pobliżu dolnej części drzewa, gdzie umieszczono te ofiary, drzewo było zagęszczone tkaninami zawierającymi tytoń, zawiązanymi w jednym z rogów i ofiarowanymi przez ludzi, którzy prosili o modlitwy tancerzy. Obaj mężczyźni byli tutaj w centrum, aby złożyć ofiary cielesne Wakan-Tance. Gdy Petaga Wakan wycinał małe kawałki z lewego ramienia Aopazana, jego prawe było uniesione, gdy wzywał Dziadka o litość. Kiedy cięcie dotarło do jego prawego ramienia, Aopazan podniósł lewą rękę w geście błagania. Petaga Wakan rozsmarował krew po obu ramionach Aopazana wachlarzem z orlich piór, podczas gdy Aopazan, pokorny i zapłakany, stał śpiewając do Wakan-Tanki. W trakcie cięcia wnuczka Petaga Wakana, która niosła jego fajkę (którą dał jej przy ponownym wejściu do kręgu), zmęczyła się. Po zakończeniu składania ofiar cielesnych Aopazanowi, Petaga Wakan odprowadził ją do centrum, gdzie siedząc i odpoczywając, była szczotkowana wachlarzem, dzięki czemu jej zmęczenie zostało usunięte. Aopazan został teraz odcięty od ramion Petaga Wakan w ten sam sposób, a ciało obojga zostało później umieszczone w czerwonej tkaninie dołączonej do innych ofiar z tkanin na drzewie.

Petaga Wakan przemówił do obserwatorów Tańca Słońca w Lakota i wrócił na zachód, gdzie z fajką zastąpioną na ołtarzu, rozpoczął się taniec w miejscach czterech wiatrów. Tym razem ofiarowanie fajki drugiemu szamanowi, Tahca Huste (Kulawy Jeleń), nastąpiło na południu i wraz z fajką Aopazana. Została ona przyjęta i wróciła na ołtarz. Czaszka i łoże szałwii, mały stojak i fajki oraz kolorowe flagi zostały usunięte. Z tancerzami okrążającymi święte drzewo, Petaga Wakan dotykającym swoim wachlarzem miejsc czterech wiatrów, wszyscy opuścili ziemię i wrócili do tipi. Pierwszy dzień Tańca Słońca został zakończony.

Przed świtem słońca w drugim dniu ceremonii, Aopazan doznał ataku serca z powodu wysiłku przy próbie zmiany opony w swoim samochodzie. W jego miejsce zatańczyłby jego wnuk Canzila, lat sześć. Aopazan powiedział o modlitwach swojego wnuka w szałasie potów, że choć Canzila był mały, prosił Wakan-Tankę, aby jego modlitwy stały się wielkie. Canzila brał też udział w Tańcu Słońca w Pine Ridge. Prawdopodobnie jest to jedyny przypadek tak młodego Tancerza Słońca. Podczas gdy Aopazan planował, że zostanie przebity w ostatnim dniu Tańca Słońca, teraz było to niemożliwe. Petaga Wakan będzie teraz nosił to przekłucie dla siebie i Aopazana. Taniec drugiego dnia był podobny do tego z dnia poprzedniego, choć bez ofiar z ciała. Aopazan powiedział o tańcach przy kolorowych flagach:

Czarny, kiedy zatrzymasz się (na) pierwszej stacji, przyjmiesz czarną rasę jako swoich braci i siostry. Drugi przystanek, czerwony, przyjmiesz czerwoną rasę jako swoich braci i siostry. Żółty, to samo i biały to samo.
(Aopazan)

Ostatniego dnia, gdy słońce było jeszcze nisko Petaga Wakan przyszedł do środkowego słupa, gdzie umieszczając czerwoną postać człowieka na zachodzie i czarną postać bawoła na południu, położył szałwię u podstawy świętego drzewa. Odchodząc, a potem wracając, dotykając fajką do drzewa, ofiarował ją kierunkom, zaczynając od wschodu.

Światło Wakan-Tanki jest na moim ludzie;
Rozjaśnia całą ziemię.
Moi ludzie są teraz szczęśliwi!
Wszystkie istoty, które się poruszają, cieszą się!
(Brown 1967:91)
Petaga Wakan wrócił do tipi, gdzie przygotował kije, które miały być użyte do jego przebicia, a ogień został rozpalony do szałasu potu. Ostrząc kije, mówił o swoim życzeniu, że w piercingu mogą one spowodować mu wielki ból i tnąc je miał to na uwadze. Nie chciał, aby przekłuwanie było łatwą rzeczą.

. . piercing jest naprawdę czymś samym w sobie. Trudno to wytłumaczyć. Mógłbym siedzieć tutaj i przekłuć się i nie czułbym się tak źle, jak podczas Tańca Słońca. Te dwa są różne, całkiem różne. …
(Zimmerly 1969:57)

Na dnie drzewa ułożono wykopane wcześniej korzenie lecznicze, które będą przykładane do ran powstałych po przebiciu. Po rozgrzaniu kamieni i umieszczeniu ich w szałasie potu, Petaga Wakan i Canzila weszli do środka i użyli fajki Aopazana do palenia. Śpiewając i modląc się w szałasie, wyszli wkrótce i przygotowali się do ostatniego dnia.

Na ostatni dzień Petaga Wakan nosił orle pióra w ciele swoich ramion. Na terenie ceremonialnym reprezentuje orły swoimi piórami, ich skrzydłami, a w dźwięku gwizdka z orlich kości ich krzykiem. Z jego żoną niosącą fajkę Petaga Wakana i Canzila Aopazana, tancerze uformowali szpaler, a Petaga Wakan po przemówieniu do tancerzy zaśpiewał swoją pieśń wstępną. Flagi zostały umieszczone przy kierunkach przez białego człowieka. Zgodnie z tym samym schematem co pierwszego dnia, uczestnicy zaczęli tańczyć na zachodzie. Kiedy to zostało zakończone, Tahca Huste, wziąwszy szałwię z podstawy środkowego słupa, owinął ją wokół nadgarstka Petaga Wakana i poprowadził go z innymi tancerzami na północ. Tam podczas tańca machał wachlarzem z orlich piór wokół każdego z osobna. Po wykonaniu pełnego okrążenia tancerze odpoczywali. Tahca Huste przyniósł swoją fajkę do świętego drzewa, ofiarował ją czterem kierunkom i Wakan-Tance.

Powracając do kręgu, Petaga Wakan podszedł do świętego drzewa, przytknął do niego swoją fajkę, a następnie przyczepił do niej w wiązkach po cztery ofiary z tkaniny (czerwonej, białej, żółtej i czarnej) w miejscach czterech wiatrów. Po zakończeniu siadał i leżał, przygotowując się do przebicia. W miejscach, gdzie miał zostać przebity, namalowano czerwone kręgi, które kojarzyły się z ptakiem gromowładnym. Z muzykami bębniącymi i śpiewającymi przez cały czas, Tahca Huste eskortował Canzilę na północ, żonę Petaga Wakana na wschód, a jego wnuczkę na południe. Canzila nadal tańczyła i dmuchała w gwizdek z orlimi kośćmi podczas przebijania. Najpierw przebijając prawą, a potem lewą pierś Petaga Wakana, Tahca Huste natarł każdą ranę ziemią, szałwią, a potem korzeniem lekarstwa. Również szałwią natarty był kij, który został włożony przez jego ciało.

Z drzewem i Petagą Wakanem połączonymi liną przymocowaną do kija, Tahca Huste pomógł mu wstać i Petaga Wakan, kładąc ręce na północnej i południowej części drzewa, oparł na nim swoje czoło. Bęben pulsował, gwizd orlej kości zawodził, krew płynęła, stopy bębniły, więc Petaga Wakan tańczył, ofiarowując się Wakan-Tance.

Wspinający się Orzeł powiedział to
„Wakan’tanka, zlituj się nade mną, Odtąd
Przez długi czas będę żył” Mówi to, i stoi tam, wytrzymując
Wakan’tanka
Kiedy modlę się do niego, wysłuchał mnie
Cokolwiek jest dobre
Daje mi.
(Densmore 1918:135, 140)

Podciągając się, wyciągając na zewnątrz, Petaga Wakan zerwał więzy po swojej prawej stronie. Obracając się, wybiegając na zewnątrz, rozciągając się z powrotem, tak, że druga więź została zerwana. Teraz wolny i tańczący w górę i w dół jak jego ręce zostały podniesione powyżej i poniżej, on dołączył do innych. Wszyscy wrócili do ołtarza, gdzie tańcząc i modląc się, podeszli do świętego drzewa i okrążyli je.

Zbierając rytualne wyposażenie, tancerze utworzyli linię na wschodzie, a obserwatorzy ceremonii przeszli obok, podając ręce tancerzom i dziękując im. Święte drzewo zostało złożone przy ramie szałasu potu, a jego płócienne flagi i ofiary zostały zabrane przez ludzi. Tancerze otrzymali datki, po czym udali się na spoczynek.

Petaga Wakan powiedział:

. …zbliżając się do areny Tańca Słońca zapominam o wszystkim, co jest wokół mnie – o tym, że ktoś do mnie mówi lub robi zdjęcia – …. Czuję bliskość Stwórcy w niebie, co robię, chcę, aby ten Stwórca odpowiedział na moje modlitwy, odzwierciedlił to, o co proszę w sercach moich ludzi. Każdego roku, kiedy tańczę Taniec Słońca, przez cały rok… Zrobiłem kilka dobrych rzeczy tej zimy, za które będę dziękował Stwórcy, kiedy pójdę do słupa Tańca Słońca.

Cóż, jeśli Bóg jest dla mnie dobry, będę kontynuował ten Taniec Słońca tak długo, jak będę mógł. Jeśli będę żył długo, jeśli osiągnę wiek 80 lat lub więcej, nadal będę brał w nim udział – nie jako tancerz, ale będę na końcu, gdzie odbierają fajkę. Nadal będę miał w tym swój udział, będę w tym pracował.
(Zimmerly 1969:64, 67).