W tym artykule omówimy wchłanianie wody i soli w organizmie człowieka.

Wchłanianie wody:

Bardzo mało wody jest wchłaniane z żołądka. Woda wprowadzona do żołądka prawie natychmiast przechodzi do jelita cienkiego, które jest głównym miejscem wchłaniania wody. Zawartość jelita w pobliżu zastawki krętniczo-kątniczej zawiera tyle samo wody co górna część jelita czczego. Ale ich bezwzględna ilość jest znacznie mniejsza. Jelito grube wchłania całą pozostałą wodę i tworzy stały stolec.

Wchłanianie wody nie jest zależne od całkowitej zawartości wody w organizmie. Nie ma ograniczeń co do ilości wchłanianej wody. Duże ilości płynów mogą być przyjmowane bez powstawania płynnego stolca, co świadczy o całkowitym wchłonięciu. Jeśli więcej wody jest podjęta, więcej będzie wydalany przez nerki. Jeśli mniej jest brane, pojawi się pragnienie. Tak, że wchłanianie zależy od spożycia, podczas gdy spożycie jest kierowane przez zawartość wody w organizmie.

Główne siły fizykochemiczne, które pomagają we wchłanianiu wody to ciśnienie hydrostatyczne, endosmoza i ciśnienie osmotyczne. Chociaż ciśnienie hydrostatyczne i endosmoza nie odgrywają żadnej znaczącej roli, ale ciśnienie osmotyczne odgrywa ważną rolę w procesie absorpcji.

Ciekawe jest to, że na wchłanianie wody wpływa obecność w niej soli. Czysta woda destylowana jest wchłaniana tylko do 59%, ale jeśli zostanie podana w postaci soli o wzrastającej sile, szybkość wchłaniania stopniowo wzrasta i osiąga 95% przy roztworze zawierającym 0,4 – 0,7% NaCl. Po przekroczeniu tej wartości szybkość wchłaniania spada, ponieważ zwiększone ciśnienie osmotyczne wyciąga płyn ze ściany.

W tym miejscu należy również zauważyć, że wraz z wodą wchłaniane są również sole. Wiadomo, że do wydalania soli przez nerki wymagana jest minimalna objętość wody. Można więc sądzić, że do wchłaniania soli z jelita również potrzebna jest minimalna objętość wody. Prawdopodobnie ta zasada wyjaśnia dlaczego więcej wody jest wchłaniane w obecności soli. Woda i sole są wchłaniane pasywnie i aktywnie.

Podczas pasywnego wchłaniania, woda i małe substancje rozpuszczalne w wodzie przemieszczają się przez błonę śluzową jelita wzdłuż gradientu osmotycznego lub elektrochemicznego, przy czym energia, która je porusza pochodzi z procesów, które w pierwszej kolejności ustanowiły gradienty. Poza tym, woda i sód mogą być również wchłaniane wbrew gradientowi osmotycznemu i elektrochemicznemu (transport aktywny). Mechanizm ten nie jest jeszcze poznany.

Wchłanianie soli:

Żołądek i jelito grube wchłaniają niewielką ilość, ale jelito cienkie jest głównym miejscem wchłaniania soli. Sole są głównie wchłaniane przez strumień krwi w układzie wrotnym. Sole różnią się pod względem szybkości wchłaniania.

Wallace i Cushny podzielili sole na cztery główne grupy w zależności od szybkości ich wchłaniania:

i. Chlorek sodu, bromek, jodek, mrówczan, octan, propionian, maślan, walerianian, kaprylan.

ii. Azotan, mleczan, salicylan itp.

iii. Siarczan, fosforan, żelazocyjanek, kaprylan, malonian, bursztynian, jabłczan, winian cytrynianu

iv. Szczawiany i fluorki.

Pierwsza grupa jest najszybciej wchłaniana, a czwarta grupa nie jest w ogóle wchłaniana. Ponadto, członkowie trzeciej i czwartej grupy – wszystkie tworzą nierozpuszczalne związki z wapniem. Może to być jedną z przyczyn ich wolnego tempa wchłaniania.

Ale absorpcja soli zależy od czynników fizycznych, jednak jest prawdopodobne, że nabłonek jelitowy ma pewną moc różnicowania absorpcji. Sole są selektywnie wchłaniane w zależności od stopnia ich zapotrzebowania przez organizm.

Dowody doświadczalne wskazują, że nabłonek jelitowy nie zachowuje się jak bierna błona podczas wchłaniania soli. Przeciwnie, wykonuje on znaczną pracę. Jony sodu po wchłonięciu do wnętrza komórek nabłonka wytwarzają potencjał elektryczny, który pomaga w przemieszczaniu się jonów chlorkowych. Dzięki temu potencjałowi elektrycznemu jony chlorkowe mogą przemieszczać się wewnątrz komórek nabłonka, wbrew wysokiemu ciśnieniu osmotycznemu Wapń jest wchłaniany w obecności witaminy D, białka i laktozy.

Wchłanianie wapnia odbywa się poprzez mechanizm aktywnego transportu, który wykorzystuje wysokoenergetyczny fosforan generowany przez metabolizm tlenowy. Żelazo jest wchłaniane w połączeniu ze specjalnym białkiem zwanym ferrytyną. Wchłanianie jest wspomagane przez kwas askorbinowy, który utrzymuje je na niskim poziomie. Miejscem wchłaniania żelaza jest dwunastnica i górna część jelita czczego. Wchłanianie żelaza jest regulowane przez ilość żelaza zmagazynowanego w organizmie.

Jony fosforanowe są wchłaniane przez wszystkie odcinki jelita cienkiego, ale najefektywniej z jelita krętego.