Podbój Włoch

Mając na celu wyparcie Austriaków z północnych Włoch, Wiktor Emmanuel nawiązał kontakty z grupami rewolucyjnymi w całym kraju. W 1859 r. Napoleon III został przekonany do sojuszu Francji z Sardynią, jednak za wysoką cenę. Wiktor Emmanuel zgodził się oddać Francji Savoy i Niceę oraz wydać swoją córkę Clothier za kuzyna Napoleona, jeśli Francja przyłączy się do Sardynii w wojnie przeciwko Austrii. Te staranne przygotowania do wojny zakończył, powierzając wielkiemu żołnierzowi Giuseppe Garibaldiemu dowództwo nad nowo zwerbowanym i chętnym do walki korpusem ochotników, zwanym Cacciatori delle Alpi (Łowcy Alp). Wojna została wypowiedziana przez Austrię w kwietniu 1859 roku i początkowo bieg wydarzeń sprzyjał siłom piemonckim i francuskim. Ale Napoleon miał inne zdanie i niespodziewanie podpisał z Austrią osobny pokój w Villa-franca di Verona. Przy gorzkim sprzeciwie Cavoura, który podał się do dymisji w tej sprawie, Wiktor Emmanuel podpisał 10 listopada 1859 r. kompromisowy traktat zuryski. Na mocy tego porozumienia Sardynia otrzymała Lombardię, ale Austria zatrzymała Wenecję.

Późniejsze wydarzenia dowiodły, że w tym przypadku Wiktor Emmanuel miał rację, a Cavour się mylił. Czas i dyplomacja przyniosły królowi to, co bez pomocy Francji mógłby nieodwołalnie stracić w wyniku dalszej walki. Aby zapobiec przywróceniu drobnych książąt w środkowych Włoszech, Wiktor Emmanuel utrzymywał kontakty z rewolucjonistami. Gdy Garibaldi zrobić the śmiały krok Sicily, theKing pomagać potajemnie. Zaskakujący sukces Garibaldiego na Sycylii i jego późniejsze zwycięstwa na kontynencie rozbudziły nadzieje włoskich liberałów i ułatwiły Wiktorowi Emanuelowi osiągnięcie ostatecznego sukcesu. Król postanowił wziąć udział w podboju Neapolu i pomaszerował na południe przez Romanię. Jej mieszkańcy witali go wiwatami, radośnie zgadzając się na przyłączenie całej ich prowincji do jego królestwa. Zajął państwa papieskie, przyjmując z pokorą ekskomunikę nałożoną na niego przez papieża Piusa IX, a w Neapolu spotkał się z Garibaldim. 29 października 1860 r. Garibaldi formalnie zrzekł się swoich zdobyczy na rzecz Wiktora Emanuela, a 18 lutego 1861 r. parlament ogłosił go królem Włoch.

Wenecja została przyłączona do nowego królestwa w 1866 r. dzięki sojuszowi z Prusami przeciwko Austrii, ale całkowite zjednoczenie półwyspu nie mogło nastąpić, dopóki Rzym pozostawał w rękach papieża. Francuski garnizon stał pomiędzy Wiktorem Emmanuelem a tym ostatecznym podbojem. Napoleon III, potrzebując poparcia duchowieństwa, nie chciał porzucić papieża, choć ten był sprzymierzeńcem Wiktora Emanuela w wypędzeniu Austrii z północnych Włoch. Jednak ta ostatnia obrona papieskich terytoriów została wycofana w 1870 roku, kiedy to pod groźbą całkowitej klęski Prus, Napoleon nakazał swoim żołnierzom opuszczenie Rzymu. 20 września 1870 r. armia włoska wkroczyła do miasta, a 2 lipca 1871 r. do Rzymu wkroczył sam Wiktor Emanuel, od tej pory stolica królestwa Włoch. Papież, który utracił ostatnie ślady swojej władzy doczesnej, mimo że Watykan i wolność były mu zagwarantowane, odmówił uznania nowego królestwa, a Wiktor Emmanuel zmarł 9 stycznia 1878 roku, nie pojednany z Kościołem.