Nowe badania ujawniają ukrytą historię niedźwiedzi brunatnych w Wielkiej Brytanii, sugerując, że 1500 lat temu nadal wędrowały one po dzikich terenach.

Badania podsuwają dwa scenariusze. Albo „rodzime niedźwiedzie” wyginęły około wczesnego średniowiecza, albo zniknęły około 3000 lat temu w epoce brązu lub w neolicie.

Żywe niedźwiedzie były również importowane przez Rzymian do walki lub na pokazy.

Mało wiadomo o historii zwierzęcia, mimo że mówi się o „ponownym zdziczeniu”, mówi archeolog dr Hannah O’Regan.

Jej włoki archiwów muzealnych i opublikowanych zapisów są najbardziej szczegółowym badaniem niedźwiedzia brunatnego w Wielkiej Brytanii.

„Niedźwiedź brunatny był bardzo blisko związany z ludźmi przez tysiące lat w Wielkiej Brytanii – zarówno dzikich, jak i żyjących w niewoli” – mówi dr O’Regan, z wydziału klasyki i archeologii na Uniwersytecie w Nottingham.

„Niedźwiedzie brunatne i ludzie byli ze sobą związani przez cały czas. Widzimy to dzisiaj dzięki naszym pluszowym misiom.”

Nie można dokładnie powiedzieć, kiedy i gdzie niedźwiedzie wyginęły na wolności, ponieważ nie ma zbyt wielu dowodów z naturalnych miejsc, takich jak jaskinie, torfowiska i bagna.

Jeden scenariusz, oparty na dowodach z jaskini w Yorkshire Dales, sugeruje, że niedźwiedź brunatny wyginął we wczesnym średniowieczu – między 425 a 594 r. n.e.

Jednakże istnieje niewielka szansa, że niedźwiedzie jaskiniowe z Yorkshire były potomkami niedźwiedzi importowanych do Wielkiej Brytanii z innych części Europy przez Rzymian.

Niedźwiedzie młode spędzają więcej czasu z matkami

Tajemnicza małpa znaleziona w starożytnym grobowcu

Jak schłodzić niedźwiedzia polarnego?

W tej wersji wydarzeń, niedźwiedzie wyginęły znacznie wcześniej, w późnym neolicie lub wczesnej epoce brązu, a inne znaleziska pochodzą od importowanych niedźwiedzi, żywych lub martwych.

Cokolwiek okaże się prawdą, niedźwiedzie odcisnęły swoje piętno na historii Wielkiej Brytanii poprzez dzieła sztuki, kamienie nagrobne, kości, skóry i okazy muzealne.

Niedźwiedzie w Wielkiej Brytanii: Krótka historia

Przed epoką lodowcową

Niedźwiedź brunatny (Ursus arctos) był niegdyś szeroko rozpowszechniony w całej Wielkiej Brytanii, występował w stanie dzikim od Devon w południowej Anglii do Sutherland w północnej Szkocji.

Jednak do końca ostatniej epoki lodowcowej populacje zmniejszyły się i stał się rzadki.

Po epoce lodowcowej

Od epoki lodowcowej dr O’Regan znalazł dowody na istnienie niedźwiedzi (żywych lub martwych) w 85 miejscach w Anglii i Szkocji, od epoki kamiennej do czasów postśredniowiecznych.

Niedźwiedzie były rzadkością w Szkocji, Walii i East Midlands, ale częściej znajdowano je w Yorkshire, na wschodzie, południu i w Londynie.

Danych z Walii jest niewiele, prawdopodobnie dlatego, że okazy nie zostały jeszcze przeanalizowane.

Liczba niedźwiedzi zaczęła spadać w epoce kamiennej, by w epoce żelaza osiągnąć bardzo niską wartość.

Niedźwiedzie w rzymskiej Brytanii (AD 43-410)

Wydaje się, że w rzymskiej Brytanii było więcej niedźwiedzi – co sugeruje, że żywe zwierzęta były importowane z Europy kontynentalnej.

Fakt, że okazy muzealne z czasów rzymskich zawierają wiele części ciała sugeruje, że żywe niedźwiedzie były prawdopodobnie obecne i wykorzystywane w rozrywce, w tym tańcu niedźwiedzia i przynętach.

Wczesne średniowiecze (AD 410-1066)

W czasach anglosaskich pazury niedźwiedzi znajdowano w urnach kremacyjnych. A w epoce Wikingów, duże rzeźbione kamienie zwane hogbacks, używane do oznaczania grobów, zostały znalezione z wyrzeźbionymi niedźwiedziami.

Dr O’Regan mówi, że ludzie mogli kojarzyć niedźwiedzia z pewnymi cechami, takimi jak władza.

Odkrycie maleńkich figurek niedźwiedzi na grobach dzieci sugeruje, że mogły one zostać tam umieszczone, aby strzec i chronić mieszkańców.

Od roku 1066

Po zakończeniu średniowiecza jedyne dowody na istnienie niedźwiedzi znaleziono w Londynie – z powodu aren do zabijania niedźwiedzi na południowym brzegu Tamizy – oraz w Edynburgu, gdzie okazy były przechowywane w szkole medycznej, prawdopodobnie w celu nauczania studentów.

Niedźwiedzie były obecne w Tower of London i nadal były importowane do Wielkiej Brytanii aż do XX wieku.

Tańczące niedźwiedzie były powszechną formą rozrywki. Niedźwiedzie były również szeroko wykorzystywane dla ich części ciała, z niedźwiedzim tłuszczem nadal jest sprzedawany w Wielkiej Brytanii na początku XX wieku jako przypuszczalne leczenie utraty włosów.

Praca została opublikowana w czasopiśmie Mammal Review.

Śledź Helen na Twitterze.