Moda Damska od 1900 do 1919
Poprzednie stulecie przyniosło krynoliny, biustonosze, polonezy, dolmany, obfite falbany i furbany wszelkiego rodzaju. Ale nowe stulecie, u szczytu Belle Epoch (pięknej epoki), skłaniało się ku prostocie i zdrowemu rozsądkowi. Choć detale nadal były dopracowane, stopniowo odchodziło się od fantazyjnych wykończeń i nienaturalnych linii.
Ten trend prostoty został ogromnie zintensyfikowany i przyspieszony przez Wielką Wojnę, która wyraźnie ustanowiła dwie wielkie zasady w ubiorze kobiet – wolność i wygodę.
Epoka Belle – Wiek Opulencji
W 1900 roku, jeśli byłaś modną młodą angielską damą z elity społecznej, dwa razy w roku pielgrzymowałaś do Paryża. Tam dołączałaś do innych kobiet z tak odległych miejsc jak Nowy Jork czy Petersburg.
Paryżscy Pielgrzymi Mody
W marcu i później we wrześniu widziano tłumy kobiet wchodzących do pracowni znajdujących się na rue Halevy, la rue Auber, rue de la Paix, rue Taitbout i Place Vendome.
W tych często ciasnych sklepach, ze szwaczkami pracującymi gorączkowo na zapleczu, można było spotkać swoją osobistą vendeuse, która pomagała wybrać garderobę na nadchodzący sezon.
Ta kobieta była twoim sprzymierzeńcem i znała twoje najmroczniejsze sekrety, zarówno osobiste, jak i finansowe! Przetrwanie tych pierwszych domów mody zależało wyłącznie od utrzymania bogatej klienteli. To pomogło im poznać niektóre z twoich małych sekretów!
Zbrojona w egzemplarze Les Modes, przeglądałaś najnowsze dzieła wielkich kreatorów, takich jak Poiret, Worth, Callot Soeurs, Jeanne Paquin, Madeleine Chéruit i tak dalej, w poszukiwaniu inspiracji, jak przyćmić przyjaciół, nie wspominając o wrogach!
Ilustracje mody
W miarę upływu dekady, przerażające magazyny przedstawiające statyczne kobiety, szczegółowo opisujące każdy szew i ścieg, zostały zastąpione nowym stylem Art Nouveau. Teraz wykorzystano nowe fotograficzne metody ilustracji.
Wspólnie ze swoją vendeuse, wybrałabyś następującą garderobę na sześć miesięcy.
Bielizna, suknia poranna, suknia popołudniowa, suknie spacerowe, kombinacje do jazdy na rowerze, kostiumy do podróży pociągiem lub samochodem, suknie wieczorowe do salonu, po jednej sukni na specjalną okazję, jak Ascot, ślub, teatr. Lista tak nieskończona, jak tylko pozwala na to Twój portfel!
Ubieranie edwardiańskiej damy
Bielizna dla edwardiańskich dam
Zaczynając od bielizny, Twoja garderoba składała się z kilku kompletów bielizny – dziennych i nocnych haleczek, majtek, pończoch i halek. Doskonałe źródło zachowanych egzemplarzy można znaleźć w Knowlesville.
Zaczęłabyś swój dzień od wybrania kombinacji, a następnie zostałabyś zasznurowana w prosty gorset z przodu w kształcie litery „s”. Na to zakłada się gorsetową osłonę.
Edwardian Ladies Day wear
Następnie przychodzi pierwszy z Twoich dziennych strojów, zazwyczaj dopasowany strój poranny, który mogłaś założyć na zakupy lub spotkanie z przyjaciółką. Zazwyczaj składał się on z eleganckiej bluzki i spódnicy w kratę, noszonej z żakietem w chłodniejszych miesiącach.
Po powrocie na lunch, przebierałaś się w strój popołudniowy, który w okresie letnim był często kolorowy, pastelowy.
Sukienka wieczorowa
Do godziny 17:00 zdejmowałaś – z ulgą – gorset, i wsuwała się w suknię herbacianą, w której można było się wylegiwać i przyjmować przyjaciół.
Do godziny 20.00 znów zakładałaś gorset, ewentualnie świeżo zmienioną bieliznę. Potem zakładało się suknię wieczorową, albo do noszenia w domu, albo, jeśli wymagała tego okazja, na specjalne wyjście.
Do 1910 roku, suknie te były coraz bardziej pod wpływem prac Paula Poireta, którego wschodnie wpływy satynowych i jedwabnych sukni były ulubionym wyborem elit. Wielkim hitem w 1910 roku w Londynie były spodnie haremowe!
Przez cały dzień, również zmieniałaś pończochy co najmniej dwa razy – bawełniane na dzień, a na wieczór śliczne haftowane jedwabne pończochy.
W sumie, bycie edwardiańską damą było bardzo czasochłonnym zajęciem!
Edwardiańskie sylwetki – Mit vs Rzeczywistość
1900 do 1910
Do roku 1900, każda dama z dobrą klasą – z pomocą pokojówki – wiązała się codziennie, jak jej matka i babka, w ograniczające, i w zależności od obwodu, duszące gorsety z kości. Współczesne wyobrażenie mówi o narządach trawiennych kobiety wciągniętych w maleńkie kółka o średnicy 20 cali lub nawet mniejszej. Jeśli brzmi to boleśnie – z pewnością tak było. Być może to wyjaśnia sprzedaż soli zapachowych w tej epoce.
Gorset S-bend lub S-Curve
Edwardiańskim gorsetem z wyboru był gorset 'brzuszny' lub 'prosty przód'.
Promowany przez gorseciarkę i lekarza Josephine Inès Gaches-Sarraute w jej książce Le Corset z 1900 roku. Przedłużone noszenie gorsetu klepsydry było znane z pozostawiania problemu wystającego brzucha u starszych kobiet.
Wielu projektantów gorsetów wyprodukowało wersje gorsetu zdrowotnego brzucha w latach 1900-1914. Debata na temat tego, czy gorsety były dobre czy złe dla zdrowia kobiet została podjęta w książce Weingarten Bros. z 1908 roku. Ta Edwardiańska książka promująca gorset WB jest wspaniałym znaleziskiem dla entuzjastów.
Gorset ewoluuje
1908 do 1914
W swoim artykule S-bend Corsets in Context, Marion McNealy z Foundations Revealed sugeruje porównanie ilustracji z fotografiami codziennych kobiet w latach 1900. Rzeczywistym efektem prostego przodu lub gorsetu typu s-bend, była pozornie wyprostowana postawa. Większość kobiet wiązała je luźniej.
Moje spojrzenie na te stare tablice mody, jak w dzisiejszych ilustracjach mody, jest to, że istnieje tendencja do przesadzania linii. Porównaj płytkę z modą Lucille z 1905 roku z pięknym zdjęciem Edwarda Sambourne’a młodej damy w Londynie z tego samego roku.
Sylwetka dziewczyny Gibsona
Raczej to wyidealizowana wizja ówczesnych edwardiańskich kobiet, spopularyzowana przez ilustracje Charlesa Dany Gibsona i pocztówkowe wizerunki Gibson Girl Camille Clifford, pozostawiła nam dość skrajną wizję kształtów edwardiańskiej kobiety.
W obronie gorsetów
Valerie Steele, kuratorka Fashion Institute of Technology, w rozmowie z doskonałą Lisą Hix z Collectors Weekly wydaje autorytatywną opinię na temat gorsetów.
„Kobiety rzadko zmniejszały swoje talie więcej niż o 1-2 cale. Noszona z przerwą w plecach, gorsetowa talia kobiety mierzyła od 22 do 26 cali.”
„Gorsety w kształcie litery S zmuszały kobiety do niezręcznego pochylania się, biodra do tyłu, piersi do przodu. To stworzyło przesadny kształt litery S z tyłu. Ale nie ma medycznych dowodów na to, że wątroba jest źle ukształtowana”
Ale między 1908 a 1914 rokiem, projekty gorsetów zaczęły sprzyjać bardziej naturalnym kształtom. Ruch był „z dala od ideału Wenus” i w kierunku „ideału Diany – szczuplejszej i bardziej atletycznej sylwetki.”
Mody w ubiorze – 1900 i 1909
Kobiety zaczęły nosić bardziej dopasowane żakiety, noszone z długimi spódnicami i butami na wysokim obcasie.
Sylwetka poruszała się stopniowo wzdłuż malejącej krzywej s od 1901 roku do linii Empire do 1910 roku. Wspólne kolory dla Edwardian kobiet dzień-odzieży były kombinacje dwa tonu sprawy bladych topów i ciemne spódnice.
Tkaniny zatrudnionych były lniane bawełny i jedwabie i wysokiej klasy bawełny .
Z detalami, jak we wszystkich stylach w Belle Epoch, sznurowane wykończenia i uważny szczegóły był sygnałem dziewczyny status społeczny. Mnóstwo wykończeń ramion i talii, z aplikacjami na spódnicach i sukienkach.
Kobieta XX wieku
Kobiety, zwłaszcza z nowej klasy średniej, zaczęły mieć więcej swobód społecznych. Powszechne stały się wspólne wyjazdy przyjaciółek za granicę na wycieczki rowerowe – na przykład w Alpy lub do Włoch, co zostało pięknie przedstawione w filmie Merchant ivory „A Room with a View”, opowiadaniu E.M. Forstera opublikowanym w 1908 roku.
Edwardian Clothing in Detail
Popularnym połączeniem stroju dziennego było dopasowanie białej lub jasnej bawełnianej bluzki z wysokim dekoltem i ciemnej, dopasowanej spódnicy w kształcie litery A, sięgającej od kostki do biustu. Niektóre spódnice były również zszywane w modę corselet od talii do poniżej piersi. Ten prosty sportowy styl bluzki i spódnicy pojawił się po raz pierwszy pod koniec lat 90-tych XIX wieku.
Spódnice edwardiańskie
Spódnice często miały jeden pojedynczy szew, a rezultatem tego był przyjemny kształt, który dodawał konturu nawet najbardziej nieciekawym figurom!
Szwy sięgały do podłogi, z możliwością zaczepienia przy wsiadaniu do powozów. Do 1910 roku – dół zaczął się podnosić do poziomu tuż nad kostką. Sylwetka bluzki zaczęła się od nadmuchanych ramion, ale do 1914 roku. Ramiona były znacznie szczuplejsze – co z kolei dodawało więcej krągłości biodrom.
Odzież wierzchnia
Do 1905 roku, wraz z rosnącą popularnością automobilu, świadoma mody kobieta zaczęła szukać ładnych manteaux automobilowych lub płaszczy samochodowych na jesień i zimę.
Te płaszcze były bardzo modne, cięte prosto od ramienia do około piętnastu cali poniżej talii. Noszone z nowymi, krótkimi spódniczkami, które sięgały ledwie do kostek, kobieta mogła nieźle wyglądać, gdy wychodziła na spacer! Jeśli był to mokry lub śnieżny dzień, można było również nosić odkurzacz na całym kostiumie, aby utrzymać błoto i brud z ubrania.
Afternoon Dress style, chociaż w bardzo kolorowych pastelowych odcieniach i dużo szczegółów aplikacji, pozostały dość konserwatywne w 1900 roku. Były one często noszone na formalne spotkania, spotkania i konserwatywne kobiece spotkania – których dress code był pod kontrolą dziewcząt bardziej Victorian minded mother!
Tea Gowns – zwykle zakładane do 17:00, jeśli kobieta wróciła do domu, były rozkosznymi sprawami. Często z białej bawełny i niezwykle wygodne. Często bawiła przyjaciół w sukniach herbacianych, ponieważ mogła sobie pozwolić na dość nieformalny styl.
W edwardiańskiej Wielkiej Brytanii, stary sezon londyński, trwający od lutego do lipca, dał kobietom możliwość pokazania swoich najlepszych paryskich nabytków.
Od otwarcia Covent Garden do Królewskich Salonów, do prywatnych balów i koncertów, do królewskiego wybiegu w Ascot, najnowsze, najlepsze i najgorsze mody były prezentowane przez elitę towarzyską.
Sukienki wieczorowe w epoce edwardiańskiej były krzykliwe i prowokujące, z nisko wyciętymi gorsetami pozwalającymi na jawne eksponowanie biżuterii i biustu! Wieczorowe frou-frou w latach 1900 oznaczało luksusowe, zmysłowe tkaniny. Do 1910 roku kobiety były coraz bardziej zmęczone obszernymi sukniami wieczorowymi, a w szczególności Francuzki zaczęły usuwać pończochy ze swoich sukni i przyjmować nowe linie Empire, zwłaszcza kreacje inspirowane Ballet Russes Poireta.
Zmiany w modzie
W 1909 roku, kiedy era edwardiańska dobiegała końca – pojawiła się dziwna moda w postaci spódnicy w kształcie koła. Niektórzy przypisują ją Paulowi Poiretowi, choć wydaje się, że nikt nie chciał przypisywać sobie zasług w tym czasie!
Spódnica hobble skutecznie ściskała kolana kobiety i utrudniała jakikolwiek ruch. W połączeniu z rosnącą modą na kapelusze z szerokim rondem, spopularyzowane przez Lucille – główną amerykańską konkurentkę Poireta, wydawało się, że moda straciła wszelki rozsądek do 1910 roku.
Włosy i militaria
1900 do 1918.
Fryzjerstwo poświęcało teraz wiele uwagi w ówczesnych magazynach mody. Najpopularniejszą fryzurą były fale marcelowskie układane w stylu „pompadour”, ponieważ była to jedna z najszybszych metod układania włosów. W 1911 roku najpopularniejszy był 10-minutowy pompadour!
Te fryzury wspierał zdumiewający wachlarz dużych kapeluszy. Do 1910 roku pompadour stopniowo ewoluował w niski pompadour, który z nadejściem I wojny światowej został uproszczony do prostej fryzury koka, z włosami zebranymi w luźny kok z tyłu lub na karku.
Aby dopełnić nową fryzurę, korony kapeluszy były niższe, a koki niższe. Szerokie ronda i śmiałe pióropusze sprzed kilku lat odeszły do lamusa. Moralność wojenna nie pozwalała na takie rzeczy.
Balet Rosyjski w 1909 roku
Paryż był w 1900 roku wiodącym centrum mody na świecie, a domy Worth, Callot Soeurs, Doucet i Paquin były wiodącymi nazwiskami. Wysoka moda lub Haute Couture była nazwą gry, przy użyciu najdroższych tkanin i sprzedawane do bogatej elity Paryża, Londynu i Nowego Jorku.
Jednak styl był zasadniczo taki sam – linia Empire i Directoire styl, z wysoką talią i liniowe linie są preferowane wygląd, z pastelowymi kolorami, takimi jak eau de nil, różowy i błękit nieba przypominający rodzaj w klubie wygląd do sukni herbaty i suknie wieczorowe.
To było przez ascendancy stylów Art Decoratifs z ruchu Art Nouveau, i pojawienie się Baletu Rosyjskiego – najpierw w 1906 roku jako wystawa zorganizowana przez założyciela Siergieja Diagilewa, a następnie w 1909 roku wybuchowe występy Cesarskiego Baletu Rosyjskiego, z jego wybujałymi, inspirowanymi wschodem kostiumami zaprojektowanymi przez Leona Baksta, to było to, co naprawdę poruszyło wiatry zmian.
Tancerka Niżyńska w spodniach haremowych wywołała u kobiet wzruszenie ramion, a Paul Poiret, mistrz oportunizmu, dostrzegając potencjał, wyprodukował swoją haremową spódnicę. Stała się ona na pewien czas dość popularna wśród bystrych młodych rzeczy z brytyjskich wyższych sfer. Poiret, zainspirowany być może ilustracjami Baksta widzianymi w 1906 roku, dostrzegł potrzebę bardziej wyrazistych ilustracji dla swoich projektów.
Zaangażował nieznanego, secesyjnego ilustratora Paula Iribe do zilustrowania jego Les Robes de Paul Poiret w 1908 roku. Wpływ, jaki to wydarzenie miało na połączenie mody i sztuki jest nie do przecenienia. Te dwie dziedziny szły ze sobą w parze przez dwie kolejne dekady.
Powstanie nowoczesnej mody – 1912 do 1919
Do 1912 roku sylwetka osiągnęła bardziej naturalną linię. Kobiety nosiły gorsety z długą linią jako podstawę dla sukienek dziennych, które były ściśle dopasowane i pochlebne.
W 1914 roku w Paryżu panowała litościwie krótka popularna jazda. Moda w stylu epoki, pełna biustów, obręczy i podwiązek! Większość wielkich domów mody – w tym Poiret – miała na nich fioła. Ale dążenie do zmian było nie do zatrzymania. W 1915 roku, kiedy w Europie trwała krwawa wojna, Callot Soeurs zaprezentował zupełnie nową sylwetkę. Prosta, nieopasana haleczka wisząca na prostym podkładzie.
Jeszcze jedną ciekawą zmianą we wczesnych latach wojny, było wprowadzenie dopasowanej kolorowej bluzki. Był to pierwszy krok w kierunku stylu ubioru dziennego, który miał stać się podstawą kobiecego stroju dziennego.
Coco Chanel i nowy styl
Coco Chanel uwielbiała ten podstawowy styl sukienki typu shift lub chemise, a wraz z jej zamiłowaniem do popularnego amerykańskiego swetra lub bluzki Middy – zaadaptowała lokalne swetry Jersey noszone przez marynarzy w modnym nadmorskim mieście Deauville (gdzie otworzyła nowy sklep). Chanel stworzyła damski kardigan z wyraźnie swobodnymi paskami i kieszeniami, który miał być zwiastunem mody lat 20. na pięć lat przed tym, jak stała się ona normą.
Podobnie jak Chanel, projektantka Jeanne Lanvin, która w tym okresie specjalizowała się w ubiorze dziewcząt, pokochała prostotę haleczki i zaczęła tworzyć dla swoich klientek letnie sukienki typu shift, które miały być zwiastunem odejścia od ograniczających sukienek.
Wpływ wojny na modę
Wybuch I wojny światowej w 1914 roku nie powstrzymał zwyczajowych kolekcji paryskich przed wystawianiem się na pokazach dla dużej międzynarodowej publiczności, ale pomimo prób redaktorki amerykańskiego Vogue’a, Edny Woolman Chase, zorganizowania imprez charytatywnych, aby pomóc francuskiemu przemysłowi mody, w Paryżu panował zrozumiały niepokój. Ameryka miała zamiar skorzystać w ten czy inny sposób jako konkurenci. Jeśli masz wystarczająco dużo szczęścia, aby posiadać rocznika francuskiej mody czasopism z czasu jak Les Modes – i La Petit Echo de la Mode, wojna jest rzadko wspomniane.
Ale wojna była wszędzie i ubiór kobiet, jak to miało miejsce w latach 40-tych, z konieczności stał się bardziej wojskowy.
Ubrania stały się sensowne. Dopasowane kurtki, płaszcze z okopów i bryczesy nadawały szczególnie kobiece kształty kobietom służącym na wojnie. W Wielkiej Brytanii kobiety wstępowały do Ochotniczego Oddziału Pomocy (Voluntary Aid Detachment) i Królewskiego Korpusu Pielęgniarskiego Armii Królowej Aleksandry (Queen Alexandra’s Royal Army Nursing Corps). W USA – do Kobiecej Rezerwy Korpusu Piechoty Morskiej, nie wspominając o specjalnych batalionach kobiecych na froncie rosyjskim.
Grupy wojskowe były zarezerwowane dla kobiet z klasy wyższej. Jednak fabryki amunicji po wszystkich stronach obficie wykorzystywały dziewczęta z klasy robotniczej.
Przy tym całym wstrząsie klas społecznych, bogaci i biedni, mężczyźni i kobiety wymieszali się jak nigdy wcześniej. Z tego tygla wyrosła emancypacja w kobiecym ubiorze.
1915 do 1919 – Nowa sylwetka
To była era secesyjnej sylwetki.
Kierunkiem w damskiej bieliźnie było odejście od formowania ciała na rzecz jego podtrzymywania. Tradycyjne gorsety ewoluowały w kierunku biustonoszy, które stały się nieodłącznym elementem dla kobiet bardziej aktywnych fizycznie. Pierwszy nowoczesny biustonosz został opatentowany w 1914 roku przez Mary Phelps Jacob.
Popularna wysoka talia empire zastąpiła tradycyjne gorsety,z pięknymi szarfami w stylu cummerbund. Tkaniny zawierały naturalne jedwabie, lny, bawełny i wełny. Również nowy sztuczny jedwab – rayon, z którego powstały popularne przędze takie jak serge, gabardyna (wełna), organza (jedwab) i szyfon (bawełna, jedwab lub rayon). Dżersej i denim zaczęły się wkradać do nowej odzieży rekreacyjnej dzięki młodym projektantom, takim jak Coco Chanel.
1910 projekty sukienek miały poziomy, warstwowy wygląd. Alternatywnie, pionowe zawijasy, takie jak popularne płaszcze Kimono Poireta, wisiały nad dopasowanymi spódnicami i zestawami żakietów. W ciągu dnia obszycia wisiały tuż nad kostką. W strojach wieczorowych zazwyczaj sięgają poziomu podłogi, jednak w latach 1910 zaczęły się podkradać w niektórych projektach.
W 1915 roku zaczęła pojawiać się nowa sylwetka z „nową linią” spódnic z rozkloszowanym dołem, (znane niektórym jako krynoliny wojenne) podniosły się obcasy, a następnie pojawiło się bardziej widoczne i modne obuwie. Sznurowane buty na obcasie były miłym dodatkiem do zimowych stylizacji.
Beż i biel dołączyły do zwykłych czarnych lub brązowych kolorów! Wraz z postępem wojny stroje wieczorowe zniknęły z kolekcji, a suknia herbaciana zniknęła całkowicie.
Rewolucja w strojach kąpielowych
Edwardiańskie projekty kostiumów kąpielowych powoli otrząsały się ze społecznych obyczajów , Na plaży stopniowo pojawiały się kobiece nogi, choć w pończochach.
Z godnym uwagi wyjątkiem Australijczyków, a w szczególności australijskiej pływaczki Annette Kellerman, która była swego rodzaju rewolucjonistką w dziedzinie strojów kąpielowych, kostiumy kąpielowe w latach 1900-1920 zmieniały się tylko stopniowo.
Kellerman wywołała trochę zamieszania, kiedy po przybyciu do USA. Pojawiła się w obcisłym, opinającym ciało kostiumie kąpielowym. Przez to została aresztowana w Massachusetts za „nieprzyzwoite obnażanie się”. Proces był punktem zwrotnym w historii kostiumów kąpielowych. Pomógł on również pozbyć się wiktoriańskich standardów, które ją uwięziły.
Kellerman ustanowiła wygląd dla piękności kąpielowych Maxa Sennetta i standard dla seksownych kostiumów kąpielowych Jantzen, które pojawiły się później.
Narodziny wyglądu flapper
Bardzo trudno jest dokładnie określić moment pojawienia się wyglądu flapper. Początki stylu gamine drop-waist, który miał stać się normą w latach 20. Doskonała Moda od 1900 – zwraca uwagę na projekt matki i córki Jeanne Lanvin z 1914 roku.
The Waist Heads South
Przyjrzyjrzyj się dokładnie sukience córki o pudełkowatym kroju. Ma ona opadającą talię. Widać w niej wygląd sukienki flapper, który miał dominować kilka lat później!
Czarny był powszechnym kolorem podczas I wojny światowej, a drobna Coco Chanel postanowiła wykorzystać ten i inne neutralne kolory oraz wojenne sposoby ubierania się.
Wraz z zamiłowaniem Chanel do prostoty – już w 1916 roku w Harpers Bazaar, projekt Chanel pokazał sukienkę typu chemise z detalem w postaci paska, który jest zdecydowanie drop waist!
Jej zamiłowanie do bardziej sportowego i swobodnego ubioru rozprzestrzeniło się w modzie wirusowej z nadmorskiego miasteczka Deauville – gdzie otworzyła sklep – do Paryża, Londynu i dalej. W 1917 roku Harper’s Bazaar stwierdził, że „nazwisko Chanel jest na ustach każdego kupującego.”
Podsumowanie
Gwiazda Paula Poireta zaczęła słabnąć po wybuchu wojny (został powołany do wojska). Kiedy wrócił w 1919 roku z wieloma pięknymi projektami w nowych sylwetkach, jego nazwisko nie wzbudzało już emocji.
Miał przypadkowe spotkanie z Coco Chanel na paryskiej ulicy w latach 20-tych. Poiret zapytał: „Po kim, Madame, nosisz żałobę?”. Chanel miała na sobie swoje charakterystyczne czarne kolory.
Chanel odpowiedziała „Dla Ciebie … mój drogi Poiret!”
© 25/09/2013 Stevie McGlinchey
Dalsza lektura:
History of Fashion – 1920 to 1929
A Short History of Fashion – 1900 to 1969
A Concise History of 1940’s Women’s Fashion – 1940 to 1949
Bibliografia | Further Reading and Image sources:
The Golden Age of Style -Julian Robinson.
Foundations Revealed.
Les Robes de Paul Poiret.
Moda od 1900 roku – Valerie Mendes i Amy de la Haye.
Historia mody kobiecej.
Knowlesville Vintage.
Strój świąteczny.szystko co wiesz o gorsetach jest fałszywe.
Les Createurs de la Mode
Foto Detective.
Sharing is caring!
- Share
- Pin
- Tweet