Horace Mann urodził się we Franklin, Mass. 4 maja 1796 roku. Pracował na rodzinnej farmie i uczył się liter w domu i w szkole rejonowej, uzupełniając to długimi godzinami spędzonymi w bibliotece miejskiej. Prowadzony przez rodziców, rozwinął w sobie apetyt na wiedzę. Ojciec Manna zmarł w 1809 roku. W następnym roku, gdy jego starszy brat utonął podczas niedzielnej kąpieli, miejscowy pastor kongregacjonalny zamiast pocieszyć rodzinę, rozwodził się nad niebezpieczeństwami związanymi z łamaniem szabatu. Potwierdziło to rosnącą alienację Manna od Kościoła.

Po krótkim uczęszczaniu do akademii w Wrentham i intensywnych korepetycjach u wędrownego nauczyciela, Mann wstąpił do drugiej klasy Brown University w 1816 roku. Rozwinął żywe zainteresowanie debatami, często przemawiając na rzecz spraw humanitarnych. W 1819 roku ukończył studia jako valedictorian. Rosnące zainteresowanie sprawami publicznymi sprawiło, że po ukończeniu studiów postanowił studiować prawo. Przerwał edukację prawniczą, by służyć jako nauczyciel łaciny i greki w Brown, ale powrócił do studiów prawniczych w 1821 roku w słynnej szkole Tapping Reeve w Litchfield, Conn. Został przyjęty do adwokatury w 1823 roku.

Mann praktykował w Dedham i Bostonie, nabrał podziwu dla polityki Whigów i został wybrany do Legislatury Massachusetts w 1827 roku. Mann, zasadniczo aktywista, doszedł do przekonania, że edukacja publiczna, którą nazwał „wielkim wyrównywaczem warunków życia ludzi”, może przynieść pożądaną przez niego ogólną poprawę społeczną bardziej niż fragmentaryczne wysiłki na rzecz reformy więziennictwa, humanitarnego traktowania obłąkanych i wstrzemięźliwości. Jeden z kolegów ustawodawców badał warunki edukacji w Massachusetts i stwierdził, że zaledwie jedna trzecia dzieci w wieku szkolnym uczęszcza do szkoły, że nauczyciele są źle przygotowani, słabo opłacani i niezdolni do utrzymania dyscypliny, a szkoły publiczne są omijane przez tych, których stać na prywatną edukację. W rezultacie w 1837 roku zgromadzenie utworzyło Stanową Radę Edukacji Massachusetts. Rada ta miała za zadanie zbierać i rozpowszechniać informacje o szkołach publicznych oraz, poprzez swojego sekretarza, składać coroczne raporty legislaturze.