Hormon uwalniający kortykotropinę (CRH) – hormon peptydowy, który stymuluje zarówno syntezę, jak i wydzielanie hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) w komórkach produkujących kortykotropinę (kortykotrofach) przedniego płata przysadki mózgowej. CRH składa się z pojedynczego łańcucha 41 aminokwasów. Wiele czynników pochodzenia neuronalnego i hormonalnego reguluje wydzielanie CRH i jest to ostatni wspólny element, który kieruje odpowiedzią organizmu na wiele form stresu, w tym stres fizyczny i emocjonalny oraz stresy zewnętrzne i wewnętrzne.

W zdrowych osobach ACTH jest wydzielany w rytmie okołodobowym, co z kolei powoduje pulsacyjne i dobowe wydzielanie kortyzolu. Wahania w wydzielaniu ACTH są spowodowane wahaniami w wydzielaniu CRH przez podwzgórze w mózgu, jak również wahaniami w stężeniu kortyzolu w surowicy. Wzrost stężenia kortyzolu w surowicy hamuje wydzielanie zarówno CRH, jak i ACTH. I odwrotnie, wydzielanie tych hormonów jest zwiększone, gdy stężenie kortyzolu w surowicy zmniejsza się, przywracając w ten sposób do normy stężenie kortyzolu w surowicy.

Nadmierne wydzielanie CRH prowadzi do zwiększenia wielkości i liczby kortykotropów w przysadce mózgowej. Może to prowadzić do powstania guza kortykotropowego, który wytwarza nadmierne ilości ACTH, co powoduje nadmierną stymulację kory nadnerczy i nieprawidłowo wysokie stężenia androgenów nadnerczowych oraz kortyzolu w surowicy. Nadmierne wydzielanie kortyzolu powoduje zespół Cushinga, który charakteryzuje się otyłością tułowia i twarzy, wysokim ciśnieniem krwi (nadciśnienie tętnicze) oraz uogólnionym rozpadem białek, powodującym zanik skóry i mięśni oraz utratę masy kostnej. W przeciwieństwie do tego, niedobór CRH może, poprzez zmniejszenie wydzielania ACTH, powodować niedobór adrenokortykalny.