Antiochus Epiphanes-The Bible’s Most Notoriously Forgotten Villain
Hanukah is het verhaal van de Joodse opstand tegen Antiochus
Veel namen komen in je op als iemand de grote “schurken” van de Bijbel noemt. Sommige zijn buitenlandse machten, zoals de Farao van de Exodus of koning Nebukadnezar, en sommige zijn zelfs inheemse Israëlieten, zoals koning Saul en koning Achab. De grote schurken in het tijdperk van het Nieuwe Testament en de Vroege Kerk namen vaak de vorm aan van grote vervolgers, waaronder Koning Herodes de Grote en de Romeinse keizers Nero en Domitianus. Deze namen zijn historisch berucht geworden, en velen zijn vereeuwigd op het toneel en op het scherm. Er is echter één naam die aan de aandacht van de bijbelse popcultuur is ontsnapt, ook al zijn zijn daden, aantoonbaar, erger dan veel van zijn schurkachtige soortgenoten: Antiochus IV Epiphanes.
Een munt met de afbeelding van Antiochus IV Epiphanes, geslagen ca. 173/2-164 v. Chr. Op de voorzijde draagt hij een diadeem. Op de keerzijde zien we een godin zonder naam, gezeten op een troon met Nike (overwinning) in haar rechterhand, en de woorden Basileus Antiochos – keizer/koning.
credit: Classical Numismatic Group, Inc.
In de tijd tussen de terugkeer van de Joodse ballingen en de opkomst van de Romeinse keizers, zat het land Judea gevangen tussen twee heersende machten: het Seleucidische koninkrijk Syrië in het noorden en het Ptolemeïsche Egypte in het zuiden. Deze koninkrijken, beide opvolgers van het gebroken rijk van Alexander de Grote, voerden meer dan een eeuw oorlog met elkaar terwijl de Joodse natie op een kruispunt van wegen stond. (Een verslag van deze betrekkingen, gezien door de lens van profetische visioenen, is te vinden in Daniël 11.)
Tijdens het grootste deel van deze periode bleef Judea in de periferie en werd het met rust gelaten. Toen Antiochus IV rond 170 v. Chr. aan de macht kwam, paste het Joodse volk echter niet zo gemakkelijk in de visie die hij had voor zijn nieuwe rijk. Antiochus, die een vorm van imperiaal kolonialisme omarmde, probeerde een gevoel van culturele uniformiteit tot stand te brengen in de hoop meer sociaal-economische stabiliteit te creëren. Dit hield onder meer in dat hij de Hellenistische levenswijze en de verering van het Griekse pantheon, in het bijzonder Zeus, omarmde. Door het epitaaf Epiphanes (“God Manifesteert”) aan te nemen, beweerde Antiochus zelfs de vleesgeworden Zeus te zijn. Veel van de heidense naties omarmden en verwelkomden dit beleid, maar in het land Judea veroorzaakten zij een culturele burgeroorlog, met name onder de leden van de hogepriesterlijke families. Te midden van deze beroering plunderde Antiochus, volgens de boeken van Makkabeeën en de Joodse historicus Josephus, de Tempel van Jeruzalem en nam de heilige vaten mee om zijn veldtochten te financieren.
Na verhalen over intriges, omkoperij en militaire coups onder de Joodse heersende klasse die niet zouden onderdoen voor wat tegenwoordig op de televisie te zien is, kwam Antiochus in Jeruzalem aan en trof het volk aan in een openlijke staat van opstand tegen hem en elkaar. De chaos die hij in Judea aantrof volgde onmiddellijk op een vernederende nederlaag in Egypte, en de heerser reageerde zijn frustraties af op het Joodse volk. Antiochus maakte zich meester van de situatie door vele onschuldigen te doden en zijn cultureel en religieus beleid op brute wijze op te leggen aan de bevolking. Er brak een tijd van grote beproevingen aan toen traditionele gebruiken zoals besnijdenis werden verboden, heilige geschriften werden verbrand en overtreders meedogenloos werden gestraft, zelfs tot de dood erop volgde. Nadat hij de Tempelberg al had belegerd en veel van de versterkingen had vernietigd, bouwde Antiochus een nieuw fort dat bekend stond als de Acra (letterlijk: “de Citadel”) om zijn macht over Jeruzalem te consolideren en zijn politieke vertegenwoordigers te versterken. Als hoogtepunt ontheiligde hij de Tempel van Jahwe door er afgodsbeelden op te richten en zelfs varkens op het altaar te offeren, vermoedelijk aan Zeus.
Door deze daden stapte Antiochus Epifanes in de rol van de “Kleine Hoorn” uit Daniëls visioenen en werd hij het Apocalyptische superschurk Archtype dat tot op de dag van vandaag in de psyche van het Christelijke geloofssysteem is blijven hangen. Men zou kunnen stellen dat, als Antiochus niet had bestaan, ook de populaire opvatting van de Antichrist, die in bepaalde kringen van de eschatologie heerst, niet zou hebben bestaan.
Na deze gruweldaden en gruweldaden liet Antiochus zijn generaals de leiding over Judea, terwijl hij in het Oosten oorlogen ging voeren tegen de Parthen. De Joden kwamen in opstand onder leiding van de Makkabeeën en wierpen het juk van de Seleuciden af, waardoor zij hun politieke en religieuze vrijheid verwierven. De herinnering aan deze grote gebeurtenis wordt door het Joodse volk elk jaar tijdens Chanoeka gevierd. Intussen leed de grote schurk Antiochus, de vleesgeworden Zeus zelf, een militaire nederlaag in het Oosten, werd ziek en stierf. Spoedig daarna brokkelde ook het Seleucidische koninkrijk af. Zoals vele megalomane mensen in de geschiedenis is Antiochus’ nalatenschap er eerder een van een vlek op de herinnering dan van grote prestaties.
Onze website, blog en e-mail nieuwsbrief zijn een cruciaal onderdeel van de non-profit educatieve missie van de Biblical Archaeology Society
Dit kost veel geld en middelen, maar we vragen geen cent aan u om deze kosten te dekken.
Als u wilt helpen om het ons mogelijk te maken door te gaan met Bible History Daily, BiblicalArchaeology.org, en onze e-mail nieuwsbrief, doneer dan alstublieft. Zelfs $5 helpt al:
Niet-Joodse bronnen schetsen ook niet een erg vleiend beeld van de heerser. De historicus Polybius, een tijdgenoot van Antiochus, noemde de koning Epimanes (“de krankzinnige”), een woordspeling op zijn grafschrift. Hij vertelde veel verhalen over het dronken excentrieke gedrag van Antiochus, waaronder het buiten het paleis sluipen om feest te vieren met gewone mensen en op zijn fluit te spelen. Blijkbaar was hij zo’n slechte muzikant, of gewoon zo’n vervelende hansworst, dat de meeste mensen de feestjes ontvluchtten (Historiën XXVI.10).
Heden ten dage is Antiochus om twee belangrijke redenen geen bekende naam. Ten eerste komen de bijbelboeken die hem bij naam noemen (1 en 2 Makkabeeën) niet meer voor in de canonieke Joodse en Protestantse Bijbels. En ten tweede, in het canonieke boek waar hij wel genoemd wordt, het Boek Daniël, is het niet bij naam. Zijn beruchte erfenis is echter wel aanwezig in de jaarlijkse viering van Chanoeka en in de archeologische verslagen. Hoewel het imposante Acra fort systematisch werd afgebroken door de Hasmoneon heersers die Antiochus spoedig opvolgden, werden de overblijfselen ervan naar verluidt in 2015 ontdekt tijdens opgravingen door de Israël Antiquities Authority (The Seleucid Akra). Onder de overblijfselen werden verschillende artefacten van belang ontdekt, waaronder slingerschoten, ballista stenen, en pijlpunten gestempeld met een drietand-een koninklijk symbool van Antiochus’ bewind.
Zoals veel van zijn gelijken, zijn slechte herinneringen en een paar artefacten alles wat overblijft van een van de meest beruchte schurken van de Bijbel.
Gerelateerde lectuur in Bible History Daily:
Modi’in: Waar de Makkabeeën woonden Modi’in was de geboortestad van de Makkabeeën, de helden van de Makkabeese opstand tegen de Seleucidische koning die over Judea heerste. Hebben opgravingen in de moderne Israëlische stad Modi’in eindelijk het Joodse dorp blootgelegd dat de Makkabeeën hun thuis noemden?
Ancient Antioch: Mapping Political and Trade Networks with Google Earth Onderzoeker Kristina Neumann maakte een interactieve kaart die de veranderende politieke en economische verhoudingen van het oude Antiochië illustreert met behulp van Google Earth software.
Hanoeka, 1 en 2 Makkabeeën, en de Apocriefen door Jonathan Klawans Het volledigste verslag van Chanoeka is helemaal niet te vinden in de Hebreeuwse Bijbel. De Talmoed heeft iets meer te vertellen – inclusief het beroemde verhaal van de kleine, wonderbaarlijke oliekruik die het acht dagen volhield. Maar zelfs de Talmoed vertelt niet het hele verhaal: Wie was de Syrische Griek Antiochus? Waarom viel hij de tempel van Jeruzalem aan? Wie waren de Makkabeeën, en hoe waren zij succesvol in hun opstand tegen hun vijanden? Voor antwoorden op deze vragen moeten we verder kijken dan de traditionele Joodse bronnen, naar de boeken 1 en 2 Makkabeeën, die het gemakkelijkst te vinden zijn in uitgaven van de Apocriefen.
Hasmonees Jeruzalem ontmaskerd op tijd voor Chanoeka Het Hasmoneese tijdperk is niet langer afwezig in de archeologische gegevens van Jeruzalem nu archeologen een groot bouwwerk blootleggen in de Stad van David.
1.600 jaar oude armband met menora-motieven ontdekt tijdens opgraving De Israel Antiquities Authority (IAA) kondigde deze week, tijdens de laatste dagen van Chanoeka, aan dat een stuk van een glazen armband, gegraveerd met symbolen van de zevenarmige menora uit de Tweede Tempel, onlangs is ontdekt tijdens archeologische werkzaamheden in het Mount Carmel National Park in Israël.